Βρυξέλλες,
Την ερχόμενη Τετάρτη, οι ευρωβουλευτές αναμένεται να συζητήσουν με την Κομισιόν και το Συμβούλιο τις λεπτομέρειες της εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ. Μίας εμπορικής συμφωνίας η οποία έχει ξεσηκώσει έντονες αντιδράσεις τόσο εντός όσο και εκτός Ευρωκοινοβουλίου.
Οι επικριτές της, που προέρχονται από όλο το πολιτικό φάσμα, τονίζουν πως η ΕΕ πέφτει αμαχητί στις ορέξεις των ΗΠΑ. Τονίζουν ότι θα χαθεί πολύτιμο έδαφος στον τομέα της ανταγωνιστικότητας, ενώ θα έχει επιπτώσεις στην οικονομία (ιδιαίτερα στη γεωργία και αλιεία), στην κοινωνία και στο περιβάλλον των κρατών της ΕΕ.
Από την άλλη, οι υποστηρικτές της και ιδιαίτερα η Κομισιόν επισημαίνουν πως πρόκειται για μία θετική για την Ένωση συμφωνία, τηρουμένων των διεθνών δεδομένων στην παρούσα χρονική περίοδο. Όπως δήλωσε η Κομισιόν, στόχος είναι «να προστατεύσουμε τις θέσεις εργασίας και τις επιχειρήσεις στην ΕΕ που βασίζονται στο εμπόριο με τις ΗΠΑ και να αποφύγουμε τους κινδύνους που ενέχει η αβεβαιότητα».
Τι προβλέπει η συμφωνία
Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, οι ΗΠΑ και η ΕΕ εξέδωσαν κοινό ανακοινωθέν (21/08) στη βάση της πολιτικής συμφωνίας που επιτεύχθηκε από την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αναφορικά με τους δασμούς και το εμπόριο.
Πιο συγκεκριμένα, η συμφωνία προβλέπει μεταξύ άλλων την κατάργηση των δασμών σε όλα τα βιομηχανικά προϊόντα των ΗΠΑ από την πλευρά της Ένωσης και την παροχή προτιμησιακής πρόσβασης στην αγορά για ευρύ φάσμα αμερικανικών θαλασσινών και γεωργικών προϊόντων. Παράλληλα, οι ΗΠΑ δεσμεύονται να εφαρμόσουν είτε τον υψηλότερο δασμολογικό συντελεστή του μάλλον ευνοούμενου κράτους (ΜΕΚ) των ΗΠΑ είτε δασμολογικό συντελεστή 15%, στα εμπορεύματα καταγωγής της ΕΕ.
Σημειώνεται ότι, στις 28 Αυγούστου, η Κομισιόν ενέκρινε δύο νομοθετικές προτάσεις που αποτελούν τα πρώτα βήματα εφαρμογής από την ΕΕ σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά για τα αμερικανικά προϊόντα. Οι προτάσεις αυτές αποτελούν το απαραίτητο νομοθετικό βήμα για την εφαρμογή των δασμολογικών μειώσεων της ΕΕ. Σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα πρέπει να εγκρίνουν τις δύο προτάσεις.
Πέντε Κύπριοι ευρωβουλευτές τοποθετούνται και αναλύουν στον «Π» την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ, αξιολογώντας επίσης την πρόταση της Κομισιόν για τις δασμολογικές μειώσεις. Αναφέρονται παράλληλα και στον ενδεχόμενο αντίκτυπο που μπορεί να έχει η εν λόγω συμφωνία στην Κύπρο.
Λουκάς Φουρλάς, ΔΗΣΥ/EPP
Όχι στον εκβιασμό, ναι σε μία συμφέρουσα συμφωνία
Ο ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ Λουκάς Φουρλάς υπογράμμισε πως η ΕΕ οφείλει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, υπερασπιζόμενη τα συμφέροντα όλων των κρατών μελών. Η περαιτέρω επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ, σημείωσε, θα είχε αρνητικές συνέπειες για την Κύπρο.
Αναφερόμενος στην κυπριακή διάσταση, εξήγησε πως το μερίδιο των κυπριακών εξαγωγών προς την αμερικανική αγορά είναι περιορισμένο σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ. Πρόσθεσε πως οι κλάδοι που επηρεάζονται, όπως τα γαλακτοκομικά και ιδιαίτερα το χαλλούμι, το ελαιόλαδο, το κρασί και ορισμένα άλλα αγαθά, θα γίνονταν τα «εύκολα θύματα» μίας εμπορικής αντιπαράθεσης. «Η περαιτέρω επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ θα είχε αρνητικές συνέπειες για την Κύπρο», τόνισε.
Σύμφωνα με τον κ. Φουρλά, οι επιπτώσεις θα έπλητταν παραγωγούς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας. Εξαρχής, θεωρούσε επιβεβλημένο να υπάρξει ισχυρή ευρωπαϊκή αντίδραση, όχι μόνο με δηλώσεις καλών προθέσεων αλλά με συγκεκριμένα μέτρα. «Για αυτό ζήτησα από την Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο στοχευμένη στήριξη για την Κύπρο, που θα περιλαμβάνει χρηματοδοτικά εργαλεία, προώθηση προϊόντων μας σε νέες αγορές, ευελιξία στις κρατικές ενισχύσεις και μηχανισμό ταχείας αντίδρασης για τους τομείς που θα δεχθούν πίεση», συμπλήρωσε.
Αξιολογώντας την πρόσφατη πρόταση της Κομισιόν για τις δασμολογικές μειώσεις ο ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ τη χαρακτήρισε ως ένα θετικό βήμα «αλλά δεν πρέπει να κρύβει την πραγματικότητα».
Όπως εξήγησε, η Ευρώπη αναγκάστηκε να κινηθεί για να αποτρέψει απειλητικές μονομερείς ενέργειες από πλευράς Ουάσινγκτον. Η μείωση των αμερικανικών δασμών στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα από 27,5% σε 15% και η αντίστοιχη άρση ορισμένων ευρωπαϊκών δασμών σε αμερικανικά προϊόντα «αποτρέπουν μία κλιμάκωση που θα είχε τεράστιο κόστος και για τις δύο οικονομίες».
Επισήμανε πως έχει τονίσει επανειλημμένα ότι η ΕΕ δεν μπορεί να δείχνει αδυναμία. «Οφείλει να θωρακίσει τη συμφωνία με ρήτρες επανεξέτασης και μηχανισμούς αναστολής, ώστε να μπορεί να απαντήσει άμεσα εάν οι ΗΠΑ παρεκκλίνουν από τις δεσμεύσεις τους».
Τόνισε ότι η προστασία των υψηλών ευρωπαϊκών προτύπων για την υγεία, την ασφάλεια των τροφίμων και το περιβάλλον πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη. «Μία εμπορική συμφωνία μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελής μόνο όταν στηρίζεται στην ισότητα και στον σεβασμό, όχι όταν η μία πλευρά απειλεί την άλλη με τιμωρητικά μέτρα», συμπλήρωσε.
Ως επικεφαλής της κυπριακής αντιπροσωπείας του ΕΛΚ, γνωστοποίησε πως θα στηρίξει μία συμφωνία που εξυπηρετεί τα ευρωπαϊκά και κυπριακά συμφέροντα και θα είναι εξίσου έτοιμος να αντιταχθεί σε οποιαδήποτε απόπειρα υποβάθμισης ή εκβιασμού.
Μιχάλης Χατζηπαντέλα, ΔΗΣΥ/EPP
Εγρήγορση, ευρωπαϊκά κονδύλια και ενίσχυση της εξωστρέφειας
Ο έτερος ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ, Μιχάλης Χατζηπαντέλα, υπογράμμισε ότι ο όγκος των εξαγωγών της Κύπρου προς τις ΗΠΑ είναι πολύ μικρός, για αυτό και δεν αναμένεται να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα. Ωστόσο, επισήμανε ότι «οι εμπορικές και επενδυτικές αλυσίδες της Κύπρου είναι στενά συνδεδεμένες με μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες που αναμένεται να αντιμετωπίσουν πιο σοβαρές επιπτώσεις από τους δασμούς». Σε αυτό το πλαίσιο, πρόσθεσε, προβλέπει μικρή αύξηση στις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών, λόγω της πληθωριστικής πίεσης.
Από την πλευρά μας, τόνισε, θα πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση και να κινηθούμε ταχέως, διεκδικώντας κονδύλια από διαθέσιμα ευρωπαϊκά ταμεία ενίσχυσης. Ο κ. Χατζηπαντέλα έφερε ως παράδειγμα το Ταμείο Αποζημιώσεων της ΕΕ για αγρότες και κτηνοτρόφους, το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και ειδικά κεφάλαια για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Παράλληλα, κρίνει ως μείζονος σημασίας την ενίσχυση της εξωστρέφειας της κυπριακής οικονομίας, με στοχευμένες εξαγωγές σε δυναμικές αγορές όπως η Λατινική Αμερική και η Ινδία. Αναμένει ότι προς αυτή την κατεύθυνση θα συνεισφέρουν τόσο η επικύρωση της εμπορικής συμφωνίας με τη Λατινική Αμερική όσο και η υλοποίηση όσων συμφωνήθηκαν στην πρόσφατη επίσκεψη του Ινδού Πρωθυπουργού στην Κύπρο.
Όσον αφορά την πρόταση της Κομισιόν για τις δασμολογικές μειώσεις, ο πρώην υπουργός και νυν ευρωβουλευτής επισήμανε ότι έχει ζητήσει επανειλημμένα στην Ομάδα του ΕΛΚ στο Ευρωκοινοβούλιο να προετοιμαστούν κατάλληλα οι διαπραγματεύσεις, με συγκεκριμένες αντιπροτάσεις και μέτρα θωράκισης των οικονομιών μας. Εξήγησε ότι η εμπορική πολιτική είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της Κομισιόν αλλά το Ευρωκοινοβούλιο και τα κράτη μέλη οφείλουν να ασκούν πίεση ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνονται προς όφελος των κρατών. Θεωρεί ότι η συμφωνία περιλαμβάνει σημαντικές εξαιρέσεις και «παράθυρα» διευκολύνσεων που επιτρέπουν στην ΕΕ να συνεχίσει το εμπόριο με τον μεγαλύτερο εμπορικό της εταίρο με σταθερότητα. «Κάτι που είναι προτιμότερο από την αβεβαιότητα που θα επικρατούσε χωρίς τη συνομολόγηση συμφωνίας», συμπλήρωσε.
Υπογράμμισε ότι η στρατηγική ευρωπαϊκή εξάρτηση από τις ΗΠΑ σε τομείς όπως η άμυνα και η ασφάλεια καθιστούσε υποχρεωτικό αυτόν τον συμβιβασμό. Η προσεκτική ανασκόπηση της συμφωνίας, όμως, «αποκαλύπτει οικονομικά οφέλη και ευκαιρίες διαφοροποίησης, ιδιαίτερα σε σχέση με τις συμφωνίες που η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει προσάψει με άλλες χώρες», κατέληξε.
Γιώργος Γεωργίου, ΑΚΕΛ/GUE/NGL
Καθυπόταξη της ΕΕ στις ορέξεις των ΗΠΑ
Από την πλευρά του ο ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Γεωργίου χαρακτήρισε τη συμφωνία ως «καθυπόταξη της ΕΕ στις ορέξεις του Τραμπ», η οποία «σκοτώνει» τις όποιες προσδοκίες για στρατηγική αυτονομία της ΕΕ.
Τόνισε πως η διεθνής διάσταση επηρεάζει και την Κύπρο. Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε ότι η τεταμένη διεθνής συγκυρία και η ασταθής εξωτερική πολιτική του Τραμπ, που βασίζεται στη σκληρή επιβολή δασμών εναντίον των εμπορικών του εταίρων και τον εκφοβισμό των μικρότερων δυνάμεων, δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστο ένα μικρό κράτος όπως η Κύπρος. «Η οποία ούσα απομονωμένη γεωγραφικά και εξαρτημένη από τις πολιτικές της ΕΕ, αναπόφευκτα θα κληθεί να αντιμετωπίσει σημαντικές οικονομικές πιέσεις», συμπλήρωσε. Σύμφωνα με τον κ. Γεωργίου, είναι σημαντικό η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία να εξετάσει τις επιπτώσεις στην οικονομία της από την απόφαση των ΗΠΑ για την επιβολή δασμών στις εμπορικές συναλλαγές και να προχωρήσει στη λήψη μέτρων. «Γεγονός το οποίο ζητήσαμε ως ΑΚΕΛ από την πρόεδρο της Επιτροπής Οικονομικών τον περασμένο Απρίλιο», γνωστοποίησε.
Αναφερόμενος στην κυπριακή κυβέρνηση υπογράμμισε πως αρκέστηκε σε ανακοινώσεις ταύτισης με την πολιτική γραμμή των Βρυξελών και του Eurogroup, «ενώ το Υπουργείο Οικονομικών δηλώνει ότι βρίσκεται σε ετοιμότητα να αντιμετωπίσει τους αρνητικούς κραδασμούς». «Βέβαια», συνέχισε, «οι δηλώσεις ετοιμότητας αυτής της κυβέρνησης μάς έχουν οδηγήσει σε ’’καμένη γη’’ κυριολεκτικά». Ερωτώμενος για την πρόταση της Κομισιόν αναφορικά με τις δασμολογικές μειώσεις, απάντησε πως «προχωρεί σε τεράστιες παραχωρήσεις οικονομικών προνομίων στις ΗΠΑ, με σκοπό την αποφυγή περαιτέρω δασμολογικών επιθέσεων». Συνεχίζοντας, υπενθύμισε ότι οι αμερικανικοί δασμοί έχουν ήδη επιβαρύνει την ευρωπαϊκή βιομηχανία, κυρίως την αυτοκινητοβιομηχανία, την παραγωγή μηχανημάτων, χημικών και καταναλωτικών αγαθών, ενώ οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν καταγράψει ζημίες δισεκατομμυρίων εξαιτίας του εμπορικού πολέμου. Τόνισε ότι, με βάση τη συμφωνία, η ΕΕ δεσμεύεται σε αγορές ενεργειακών προϊόντων και στρατιωτικού εξοπλισμού από τις ΗΠΑ ύψους 750 δισ. δολαρίων και σε πρόσθετες επενδύσεις 600 δισ. δολαρίων, στοιχείο που, σε συνδυασμό με τις απειλές για δασμούς 35% σε περίπτωση μη τήρησης, «βάζει το μαχαίρι στο κόκαλο» για την ευρωπαϊκή αυτονομία. Κατά συνέπεια, ο κ. Γεωργίου κατηγορεί την Κομισιόν ότι οδηγείται σε υποχωρήσεις εις βάρος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και των εργαζομένων, εδραιώνοντας «μία νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση που υπονομεύει την κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση των εμπορικών συμφωνιών και περιορίζει τον δημοκρατικό έλεγχο».
Επισήμανε ότι οι πολιτικές και ιδεολογικές αγκυλώσεις της ΕΕ δεν της επιτρέπουν να συνάψει εναλλακτικές εμπορικές συμφωνίες που να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών λαών, καταλήγοντας σε συμφωνίες τύπου Μερκοσούρ που αποδεδειγμένα θα πλήξουν τους αγρότες και θα επηρεάσουν αρνητικά τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Με αποτέλεσμα, συμπλήρωσε, «η Ένωση να κλείνει πόρτες σε κάποιες προσεγγίσεις και να ανοίγει νέα μέτωπα με υπερδυνάμεις όπως η Κίνα, κατηγορώντας παράλληλα τη στρατηγική που προσφέρει γην και ύδωρ στις ΗΠΑ, η οποία δεν δίστασε να απειλήσει ανοιχτά την ΕΕ με εμπορικό πόλεμο».
Κώστας Μαυρίδης, ΔΗΚΟ/S&D
Για κάποιους παράδοση άνευ όρων, για άλλους έντιμος συμβιβασμός
Ο ευρωβουλευτής του ΔΗΚΟ Κώστας Μαυρίδης εξήγησε πως, για την Κύπρο, οι επιπτώσεις θα είναι περιορισμένες, «δεδομένου ότι το εμπόριο Κύπρου–ΗΠΑ παραμένει σχετικά μικρό, στα 24 εκατ. ευρώ το 2024». Από τη στιγμή, πρόσθεσε, που οι δασμοί αφορούσαν αγαθά και όχι υπηρεσίες, οι άμεσες επιπτώσεις της συμφωνίας στους κυπριακούς εξαγωγικούς τομείς αγαθών είναι περιορισμένες έως ελάχιστες. «Αν η συμφωνία περιελάμβανε και τις υπηρεσίες, τότε τα πράγματα θα ήταν σαφώς χειρότερα», συμπλήρωσε. Όμως, τόνισε, έμμεσες επιπτώσεις θα υπάρξουν αφού θα πληγούν εταίροι μας στην ΕΕ.
Παράλληλα, ανέφερε πως η συμφωνία μεταξύ της προέδρου της Κομισιόν και του Προέδρου των ΗΠΑ αποτέλεσε θέμα έντονης αντιπαράθεσης γιατί κρίνεται ότι παραβιάζει ορισμένους κανόνες του ΠΟΕ και από πολιτικής άποψης θεωρείται το προσωπικό Βατερλό της Φον ντερ Λάιεν. Πρόσθεσε ότι, ο ενιαίος δασμός 15% για όλες σχεδόν τις εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ μπορεί συγκριτικά να θεωρηθεί επιτυχία αφού υπήρξαν ειδικές πρόνοιες για τα αυτοκίνητα, τα φάρμακα και τους ημιαγωγούς. Ο κ. Μαυρίδης εξήγησε πως ικανοποιήθηκαν κάποιες βιομηχανίες και ειδικά η Γερμανία, προβάλλοντας ότι αποφεύχθηκε ο εμπορικός πόλεμος και επικράτησε προβλεψιμότητα. «Από την άλλη», συνέχισε, «η Κομισιόν εμφανίστηκε αδύναμη και διαθέσιμη να συμβιβαστεί εις βάρος των αξιών της, υποκύπτοντας στις απειλές του Αμερικανού Προέδρου». Στον αντίποδα, «η Γαλλία, μεταξύ άλλων, αντιτάχθηκε σθεναρά στη συμφωνία, στηρίζοντας πιο σκληρή στάση σε θέματα εμπορίου, που η πλειονότητα των μελών της ΕΕ δεν συμμερίζεται για κλιμάκωση, με αποτέλεσμα για κάποιους να έχουμε παράδοση άνευ όρων, για άλλους έντιμο συμβιβασμό», συμπλήρωσε.
Αναλύοντας τη διεθνή διάσταση, ο ευρωβουλευτής του ΔΗΚΟ υπογράμμισε πως η ΕΕ δεν είναι μία στρατιωτική δύναμη αλλά θα μπορούσε να επηρεάσει καθοριστικά τις εκλογές για το Κογκρέσο του 2026. «Εάν ανταποδίδονταν οι δασμοί, στοχεύοντας συγκεκριμένες πολιτείες, θα προκαλούσε αντιδράσεις». Αυτό, συνέχισε, θα ήταν επιλογή εάν είχαμε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Πρόσθεσε ότι εάν η Ευρώπη προχωρήσει με αγορά εξοπλισμών από τις ΗΠΑ, αυτό φανερώνει ότι μία στρατηγική αμυντική αυτονομία δεν θα προκύψει, αφού θα συνεχίζεται η εξάρτηση. Ο κ. Μαυρίδης ανέφερε πως «δεν ξέρουμε τι ανάγκασε την επικεφαλής της Κομισιόν να προχωρήσει σε τέτοιο συμβιβασμό αλλά μάλλον θα οφείλεται στην ύστατη προσπάθεια να προστατευθούν η Airbus και η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία». Από την άλλη, σημείωσε, αυτά που ο Τραμπ προβάλλει ως επιτεύγματα αμφισβητούνται, καθώς οι ΗΠΑ δεν μπορούν να εξαγάγουν 250 δισ. ενέργειας στην ΕΕ. «Η δέσμευση για ευρωπαϊκές επενδύσεις εταιρειών 600 δισ. στις ΗΠΑ είναι ερώτημα το πώς θα γίνει αφού πρόκειται για αποφάσεις εταιρειών και όχι της ΕΕ», κατέληξε.
Φειδίας Παναγιώτου, ανεξάρτητος/NI
Απώτερος στόχος μία εμπορική συμφωνία με 0% δασμούς
Τοποθετούμενος ο Φειδίας Παναγιώτου επεσήμανε ότι οι δασμοί θα αφορούν όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Λαμβάνοντας υπόψη, όπως σημείωσε, την τραγική δουλειά που έκανε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη διαπραγμάτευση της τελευταίας εμπορικής συμφωνίας με τον Τραμπ. Όπως εξήγησε, δεν τρέφει μεγάλη ελπίδα ότι η Κομισιόν θα μπορέσει να βοηθήσει αποτελεσματικά την Κύπρο στο ζήτημα αυτό.
Συνολικά, όπως είπε ο ευρωβουλευτής, «δεν μου αρέσουν οι δασμοί». Θεωρεί ότι ο απώτερος στόχος πρέπει να είναι μία εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ με 0% αμοιβαίους δασμούς και για αυτό βλέπει την τελευταία συμφωνία ΕΕ–ΗΠΑ ως αποτυχία που, κατά την άποψή του, ξεκάθαρα ευνοεί τους Αμερικανούς.
