Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του για τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2026, ζητώντας έναν πιο φιλόδοξο και στοχευμένο προϋπολογισμό που θα ενισχύει τις βασικές προτεραιότητες της Ένωσης.
Οι ευρωβουλευτές όρισαν το συνολικό ύψος των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων στα 193,9 δισ. ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 597,8 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την πρόταση της Επιτροπής, ενώ οι πιστώσεις πληρωμών καθορίστηκαν στα 192,6 δισ. ευρώ.
Ενίσχυση των προτεραιοτήτων της ΕΕ
Το Κοινοβούλιο υπογραμμίζει ότι, εν μέσω παγκόσμιας αστάθειας, ενεργειακών και γεωπολιτικών απειλών, αυξανόμενου προστατευτισμού και κλιματικής κρίσης, η ΕΕ χρειάζεται έναν προϋπολογισμό «που επενδύει στους ανθρώπους και στις προτεραιότητές τους».
Οι ευρωβουλευτές αποκατέστησαν 1,3 δισ. ευρώ σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων που είχαν περικοπεί από το Συμβούλιο, επικρίνοντας τις κυβερνήσεις της ΕΕ για τις μειώσεις αυτές, καθώς, όπως τονίζουν, πλήττουν βασικά προγράμματα όπως το Erasmus+ και το EU4Health.
Επενδύσεις σε έρευνα, υποδομές και εκπαίδευση
Το Κοινοβούλιο ζητεί πρόσθετη χρηματοδότηση για ερευνητικά και επενδυτικά προγράμματα:
- 60 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη»
- 80 εκατ. ευρώ για τα δίκτυα μεταφορών και ενέργειας
- 5 εκατ. ευρώ για το EU4Health
- 5 εκατ. ευρώ για το Erasmus+
Οι αυξήσεις αυτές, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές «θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την προώθηση διασυνοριακών υποδομών».
Αντίδραση σε κρίσεις και αμυντική ετοιμότητα
Για την άνοδο των τιμών των τροφίμων και την ανάγκη για επισιτιστική ασφάλεια, το Κοινοβούλιο ζητεί:
- 23 εκατ. ευρώ για στήριξη νέων γεωργών,
- 40 εκατ. ευρώ για άλλες δράσεις του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων.
Επιπλέον, προτείνεται:
- 30 εκατ. ευρώ για τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας,
- 35 εκατ. ευρώ για τη στρατιωτική κινητικότητα, που θεωρείται κρίσιμη για την αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ.
Αντιμετώπιση γεωπολιτικών κρίσεων
Οι ευρωβουλευτές ζητούν επιπλέον:
- 35 εκατ. ευρώ για τη «Νότια Γειτονία» της ΕΕ,
- 25 εκατ. ευρώ για την «Ανατολική Γειτονία» της ΕΕ,
- 50 εκατ. ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια, λόγω της επιτάχυνσης των παγκόσμιων κρίσεων και των φυσικών καταστροφών.
Κόστος δανεισμού του NextGenerationEU
Η ΕΕ αναμένεται να αντιμετωπίσει το 2026 υπέρβαση κόστους δανεισμού ύψους 4,2 δισ. ευρώ, ποσό υπερδιπλάσιο των αρχικών προβλέψεων. Το Κοινοβούλιο τονίζει ότι το αυξημένο αυτό κόστος δεν πρέπει να επιβαρύνει τα εμβληματικά προγράμματα της Ένωσης, ζητώντας ορθή χρήση του μηχανισμού κλιμακωτής χρηματοδότησης, ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να απορροφά τέτοιες αυξήσεις.
Το ψήφισμα και οι δηλώσεις των εισηγητών
Το συνοδευτικό ψήφισμα εγκρίθηκε με 384 ψήφους υπέρ, 202 κατά και 58 αποχές.
Ο γενικός εισηγητής για τον προϋπολογισμό της ΕΕ (Τμήμα III – Επιτροπή), Andrzej Halicki (ΕΛΚ, Πολωνία), δήλωσε:
«Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αποτελεί ζωτικής σημασίας επενδυτικό εργαλείο για μια ισχυρότερη Ευρώπη. Θέλουμε έναν προϋπολογισμό που θα στηρίζει την ανταγωνιστικότητα, την έρευνα, τις ΜΜΕ και τους γεωργούς, ενισχύοντας παράλληλα την πολιτική προστασία και την ασφάλεια. Απορρίπτουμε τις αδικαιολόγητες περικοπές του Συμβουλίου.»
Από την πλευρά του, ο εισηγητής για τα άλλα τμήματα, Matjaž Nemec (Σοσιαλιστές, Σλοβενία), πρόσθεσε:
«Αντιμέτωποι με γεωπολιτικές προκλήσεις όπως η κυβερνοασφάλεια, πρέπει να εξοπλίσουμε τα θεσμικά μας όργανα με επαρκείς πόρους και προσωπικό. Το σχέδιό μας διασφαλίζει αποτελεσματικά και ανθεκτικά θεσμικά όργανα που προστατεύουν τους πολίτες και τα κράτη μέλη.»
Διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο
Μετά την ψηφοφορία στην ολομέλεια, ξεκινούν τρεις εβδομάδες εντατικών διαπραγματεύσεων με το Συμβούλιο, το οποίο έχει εγκρίνει τη δική του θέση από τον Σεπτέμβριο. Ο πρώτος γύρος συνομιλιών έχει προγραμματιστεί για τις 4 Νοεμβρίου, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας πριν από το τέλος του έτους.
Στοιχεία και συγκρίσεις
Περισσότερο από το 93% του προϋπολογισμού της ΕΕ διατίθεται απευθείας σε προγράμματα που στηρίζουν πολίτες και έργα στα κράτη μέλη, ενώ σημαντικό ποσοστό επενδύσεων κατευθύνεται και σε χώρες εταίρους εκτός ΕΕ.
Ο ετήσιος προϋπολογισμός της ΕΕ, που εξυπηρετεί 27 χώρες και 450 εκατομμύρια πολίτες, κυμαίνεται μεταξύ 160 και 200 δισ. ευρώ, ποσό αντίστοιχο με τον εθνικό προϋπολογισμό της Πολωνίας ή περίπου το 30% του προϋπολογισμού της Γερμανίας.
