Δικαιούχοι του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ), ακόμη και χρόνιοι ασθενείς, οι οποίοι χρησιμοποιούν τακτικά τις υπηρεσίες του συστήματος, δεν γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Δεν γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι για κάθε φάρμακο στο οποίο χρειάζεται να καταβάλουν συμπληρωμή υπάρχει αντίστοιχο φάρμακο, με την ίδια δραστική ουσία, το οποίο μπορούν να λάβουν πληρώνοντας μόνο ένα ευρώ, ζητώντας το απλά από τον φαρμακοποιό ή τον γιατρό τους. Την ίδια στιγμή, δεν γνωρίζουν ότι δεν επιτρέπεται νοσηλευτήρια ή γιατροί του ΓεΣΥ να ζητούν χρήματα είτε για μονόκλινο δωμάτιο είτε για να επισπεύσουν ένα ραντεβού. Είναι γεγονός λοιπόν ότι αρκετοί από εμάς, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει ήδη πέντε χρόνια από την εφαρμογή του συστήματος, δεν γνωρίζουμε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μας. Δεν είναι λίγες εξάλλου οι φορές που ακούμε επαγγελματίες υγείας και άλλα οργανωμένα σύνολα, όπως η Ομοσπονδία Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ), να μιλούν για εκπαίδευση των δικαιούχων, ούτως ώστε να χρησιμοποιούν σωστά τις υπηρεσίες που τους παρέχει το ΓεΣΥ.
Προς αυτή την κατεύθυνση, τους τελευταίους μήνες, άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά ο «Οδηγός του Ασθενούς». Επί της ουσίας, πρόκειται για μια ιστοσελίδα η οποία περιλαμβάνει ερωτήσεις και απαντήσεις για όλα τα θέματα που απασχολούν τους δικαιούχους του ΓεΣΥ. «Είναι ένα ακόμα εργαλείο στα χέρια των δικαιούχων ούτως ώστε, από τη μια, να είναι πλήρως ενημερωμένοι για τις υπηρεσίες που τους παρέχει το ΓεΣΥ και, από την άλλη, να είναι σε θέση να προστατεύσουν το σύστημα από ενδεχόμενες καταχρήσεις», εξηγεί, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Π», η υπεύθυνη του Τμήματος Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), Αλεξία Μακρίδου. Η κ. Μακρίδου μιλά για τον «Οδηγό του Ασθενούς», τις προσπάθειες που γίνονται ώστε οι δικαιούχοι να εμπιστευτούν τον προσωπικό τους γιατρό, αλλά και την ανάγκη για καλλιέργεια κουλτούρας υγείας, η οποία αποτελεί το κλειδί για την προστασία της κοινωνικής κατάκτησης που ονομάζεται ΓεΣΥ.
«Οδηγός του Ασθενούς»
Πώς προέκυψε η ιδέα για να δημιουργηθεί ο Οδηγός;
Η ιδέα της δημιουργίας ενός Οδηγού για τους ασθενείς ξεκίνησε από τον επίτιμο Πρόεδρο της ΟΣΑΚ, Μάριο Κουλούμα. Με τη συναίνεση του προέδρου του δ.σ. του ΟΑΥ Σταύρου Μιχαήλ, και σε συνεργασία με την ΟΣΑΚ, σχεδιάσαμε έναν Οδηγό με γνώμονα τις ανάγκες των δικαιούχων του συστήματος. Ο Οδηγός εστιάζει στους χρόνιους ασθενείς, στους οποίους προσφέρει εξειδικευμένη πληροφόρηση, με στόχο την όσο το δυνατόν καλύτερη εξυπηρέτησή τους.
Όταν λέτε «εστιάζει στους χρόνιους ασθενείς», για ποιες χρόνιες παθήσεις μπορεί να ενημερωθεί ο δικαιούχος μέσω του «Οδηγού»;
Στην ιστοσελίδα μπορεί κανείς να αντλήσει πληροφορίες για χρόνιες παθήσεις όπως είναι ο διαβήτης, οι νεφροπάθειες, ρευματοπάθειες, συγγενείς καρδιοπάθειες, η θαλασσαιμία, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, ενώ περιλαμβάνεται χρήσιμη πληροφόρηση και σε ό,τι αφορά τις μεταμοσχεύσεις, τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα κ.ά.
Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι ο Οδηγός δεν παρέχει μόνο γενικές πληροφορίες γύρω από τις χρόνιες παθήσεις αλλά και απαντήσεις σε πιο εξειδικευμένα ερωτήματα των ασθενών, όπως, για παράδειγμα, τις υπηρεσίες που μπορούν να λαμβάνουν μέσω ΓεΣΥ συνεπεία της πάθησής τους, όπως π.χ. αν έχουν απευθείας πρόσβαση σε ειδικούς γιατρούς χωρίς να χρειάζεται παραπεμπτικό από τον προσωπικό τους γιατρό. Άλλο παράδειγμα εξειδικευμένης πληροφόρησης, που περιλαμβάνει ο Οδηγός, αφορά ασθενείς των οποίων η κατάσταση της υγείας τους απαιτεί μακροχρόνιο χειρισμό. Μια τέτοια περίπτωση είναι οι ασθενείς με θαλασσαιμία, τους οποίους ο προσωπικός ιατρός θα παραπέμψει σε Κέντρο Θαλασσαιμίας χωρίς παραπεμπτικό, όπου εκεί θα γίνει εξειδικευμένη διάγνωση αλλά και ο μακροχρόνιος χειρισμός της υγείας τους.
Ο Οδηγός εστιάζει στους χρόνιους ασθενείς, ωστόσο απευθύνεται και στον μέσο δικαιούχο του ΓεΣΥ, με λεπτομερή πληροφόρηση γύρω από τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ειδικότερα, ο Οδηγός απαντά σε συχνά και καίρια ερωτήματα τα οποία αφορούν τις υπηρεσίες που παρέχουν προσωπικοί και ειδικοί γιατροί καθώς και οι άλλοι επαγγελματίες υγείας, ενώ μπορεί να ενημερωθεί κανείς ακόμη και για υπηρεσίες όπως η ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας, η αποκατάσταση, η ανακουφιστική φροντίδα υγείας, οι εργαστηριακές εξετάσεις κ.ά.
Μιας και αναφερθήκατε στο κομμάτι της ενδονοσοκομειακής φροντίδας, πριν από κάποιο διάστημα ως Οργανισμός αρχίσατε να αποστέλλετε ηλεκτρονικά μηνύματα (email) στους δικαιούχους που λαμβάνουν τέτοιες υπηρεσίες προκειμένου να προβαίνουν στην αξιολόγησή τους. Τι προκύπτει από τις πρώτες αξιολογήσεις;
Tα δεδομένα που έχουμε συλλέξει μέχρι στιγμής δεικνύουν αυξημένη ικανοποίηση των δικαιούχων. Πιο συγκεκριμένα, καταγράφεται ένας μέσος όρος βαθμολογίας που ξεπερνά το 9/10. Ωστόσο, δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι τα δεδομένα αυτά αντικατοπτρίζουν τη μεγαλύτερη εικόνα, καθώς είναι πολύ μικρό το ποσοστό των πολιτών που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Οργανισμού και έχει προχωρήσει σε αξιολόγηση των υπηρεσιών που έλαβε. Με την ευκαιρία, απευθύνουμε εκ νέου κάλεσμα στους δικαιούχους να απαντούν στο ερωτηματολόγιο που λαμβάνουν κατόπιν του εξιτηρίου τους. Η αξιολόγησή τους είναι εξαιρετικά σημαντική για εμάς στον Οργανισμό καθώς βάσει αυτής προχωρούμε σε αλλαγές και αναθεωρήσεις προς όφελός τους.
Για τι ποσοστό μιλάμε;
Eίναι περίπου στο 10%.
Γιατί τόσο χαμηλό;
Είναι κάτι που μας απασχολεί και εμάς. Έχουμε καταγράψει κάποιες πιθανές αιτίες, όπως, για παράδειγμα, το ότι αποστέλλεται μόνο μέσω email στους δικαιούχους. Μελετούμε αυτή τη στιγμή και άλλους τρόπους να ενημερώσουμε τους δικαιούχους για αυτό το θέμα, μέσω μηνυμάτων sms αλλά και με κάποια επιπλέον υπενθύμιση. Συνήθως, το email για την αξιολόγηση των υπηρεσιών αποστέλλεται λίγες μέρες μετά που ο δικαιούχος λαμβάνει εξιτήριο από το νοσηλευτήριο. Ασθενείς όμως που αναρρώνουν από ένα χειρουργείο ή κάποιον τραυματισμό ενδεχομένως να μην είναι άμεσα σε θέση να μπουν σ’ αυτή τη διαδικασία και να χρειάζονται μια υπενθύμιση κάποιες μέρες αργότερα.
Παράπονα και… ανώνυμα
-Το ενδεχόμενο δικαιούχοι που δεν είναι ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες που έλαβαν να φοβούνται μήπως στιγματιστούν είναι κάτι που μπαίνει στην εξίσωση;
Δυστυχώς, ενδεχομένως να ισχύει ότι κάποιοι δικαιούχοι διστάζουν να αναφέρουν κάποιο παράπονο για την ποιότητα των υπηρεσιών που έλαβαν εντός του ΓεΣΥ. Είναι κάτι που μας απασχολεί και εμείς παροτρύνουμε τους πολίτες να προβαίνουν σε παράπονα, είτε τηλεφωνικώς είτε μέσω γραπτής επικοινωνίας. Θέλουμε ο κόσμος να έρχεται κοντά μας, να μας αναφέρει τι συμβαίνει, να μεταφέρει τα όποια προβλήματα εντοπίζει εντός του συστήματος, γιατί μόνο έτσι θα καταφέρουμε να βελτιώσουμε το σύστημα, να ενισχύσουμε τη βιωσιμότητά του και να το προστατέψουμε από πιθανές καταχρήσεις. Σ’ αυτό το πλαίσιο, γίνονται σκέψεις ούτως ώστε μέσω του Οδηγού του Ασθενούς να μπορούν οι δικαιούχοι να αναφέρουν προβλήματα που αντιμετωπίζουν εντός του ΓεΣΥ, έχοντας την επιλογή να το πράξουν ανώνυμα. Για εμάς, η σωστή, καλόπιστη και εποικοδομητική κριτική είναι πολύτιμη και σημαντική.
Ενισχύεται ο ρόλος των ΠΙ
Εκτός από τον Οδηγό, τι άλλο να αναμένουμε από τον ΟΑΥ, το επόμενο διάστημα;
Ένας από τους διαχρονικούς μας στόχους είναι η ενίσχυση του ρόλου του Προσωπικού Ιατρού. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, δημιουργήσαμε έντυπα με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ασθενών τα οποία θα διανέμουμε στα ιατρεία των Προσωπικών Ιατρών, ενώ τα έντυπα αυτά θα είναι διαθέσιμα και σε ηλεκτρονική μορφή. Είναι εξαιρετικής σημασίας για εμάς ο κάθε δικαιούχος να επιλέξει τον Προσωπικό Ιατρό που πιστεύει ότι ανταποκρίνεται καλύτερα στις δικές του εξατομικευμένες ανάγκες και μεταξύ τους να εμπεδωθεί μια πολύτιμη σχέση εμπιστοσύνης και ασφάλειας.
Εκπαιδεύοντας τους παρόχους
Τους δικαιούχους κάνετε αρκετές ενέργειες να τους ενημερώσετε… Υπάρχουν τα εργαλεία για την εκπαίδευσή τους σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των υπηρεσιών του ΓεΣΥ. Αντίστοιχη όμως εκπαίδευση δεν θεωρείτε ότι πρέπει να γίνει και στους παρόχους του συστήματος;
Είναι επίσης ένα ζήτημα που μας απασχολεί και για το οποίο προγραμματίζουμε δράση, η καλλιέργεια αντίστοιχης κουλτούρας και στους επαγγελματίες που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέσω του ΓεΣΥ. Στόχος μας είναι εντός του 2025 να υλοποιήσουμε σχετικά συνέδρια και ενημερώσεις και στους παροχείς του συστήματος.
