Οι προτεραιότητες, οι πολιτικές και οι τομείς στους οποίους θα επικεντρωθεί ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης τέθηκαν επί τάπητος στην τελευταία συνεδρίαση της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Με ψήφισμά του στην ολομέλεια, το Ευρωκοινοβούλιο καθόρισε τις προτεραιότητές του για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να λάβει υπόψη στην πρότασή της που ετοιμάζει και θα παρουσιάσει τον ερχόμενο Ιούλιο. Οι ευρωβουλευτές αξιώνουν ένα πολύ πιο φιλόδοξο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (2028- 2034). Το Ευρωκοινοβούλιο απορρίπτει την προσέγγιση της Επιτροπής για ένα «εθνικό σχέδιο ανά κράτος μέλος» που έχει ως πρότυπο τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αντ' αυτού, οι ευρωβουλευτές ζητούν μια δομή που θα διασφαλίζει τη διαφάνεια και την κοινοβουλευτική λογοδοσία και θα εμπλέκει τις περιφερειακές και τοπικές Αρχές και όλους τους σχετικούς φορείς. Δύο Κύπριοι ευρωβουλευτές, ο Μιχάλης Χατζηπαντέλα, μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, και ο Κώστας Μαυρίδης, μέλος των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, μίλησαν στον «Π» για τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και σε ποιους τομείς θα επωφεληθεί η Κύπρος. Σχολιάζουν, επίσης, πώς ο απρόβλεπτος παράγοντας…Ντόναλντ Τραμπ επηρεάζει τον καταρτισμό του μακροπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ.
Προτεραιότητες
Σύμφωνα με τον κ. Χατζηπαντέλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει έμφαση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, κάτι που αποτελεί προτεραιότητα για το ΕΛΚ. «Ζητούμε όπως ο προϋπολογισμός εναρμονιστεί με επενδύσεις στην καινοτομία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την έρευνα και ανάπτυξη καθώς και τις νέες τεχνολογίες. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην άμυνα και στην ασφάλεια της Ευρώπης, ειδικά μετά τις εξελίξεις στις ΗΠΑ και τις αλλαγές που έχουν αναγγελθεί για τη στρατιωτική προστασία της Ευρώπης. Η ευρωπαϊκή άμυνα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, σε ένα περιβάλλον αυξημένων γεωπολιτικών προκλήσεων», ανέφερε ο κ. Χατζηπαντέλα. Εξέφρασε επίσης τη θέση ότι, «η επένδυση στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση πρέπει να συνεχιστεί, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα των οικονομιών μας, καθώς και της ενιαίας αγοράς. Οι δαπάνες θα πρέπει να διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και των επιχειρήσεων. Ο επόμενος προϋπολογισμός πρέπει να συνεχίσει να στηρίζει τους αγρότες, τις τοπικές κοινωνίες και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μειώνοντας τις ανισότητες και ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή». Ο Κώστας Μαυρίδης τόνισε ότι «το Ευρωκοινοβούλιο ζήτησε έναν πολύ πιο φιλόδοξο προϋπολογισμό σε μέγεθος και δράσεις, που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών της ΕΕ εν μέσω αυξανόμενων γεωπολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων. Μια καλύτερη Ευρώπη σημαίνει καλύτερο μέλλον για τους πολίτες της. Όπως είπε, για αυτό χρειαζόμαστε έναν προϋπολογισμό ευέλικτο και ισχυρό, που να επιτρέπει στην ΕΕ να αντιδρά έγκαιρα και δυναμικά και στοχευμένα σε μελλοντικές κρίσεις, σε μια ανταγωνιστική, οικονομικά και αμυντικά ανθεκτική και κοινωνική Ευρώπη, με στρατηγική αυτονομία και με επίκεντρο την ευημερία των πολιτών της. «Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρεί ότι το υφιστάμενο ανώτατο όριο δαπανών (1% του συνολικού Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος των κρατών μελών) δεν αρκεί για να ανταποκριθούμε ως ΕΕ αποτελεσματικά», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον κ. Μαυρίδη, η ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών επιμένει ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε σε νέο κοινό δανεισμό, όπως έγινε στην περίπτωση της πανδημίας με το NextGenerationEU (Μηχανισμός Ανάκαμψης), ώστε η ΕΕ να διαθέτει πόρους για συλλογική απάντηση στις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε.
«Με έναν αυξημένο προϋπολογισμό θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε ενίσχυση της στρατηγικής μας αυτονομίας, αύξηση των δαπανών για την άμυνα και την ασφάλεια και προώθηση της ανταγωνιστικότητας. Για το Ευρωκοινοβούλιο, και ιδιαίτερα για την Ομάδα μου, είναι εξίσου σημαντικό να μην υπάρξουν περικοπές στα κοινωνικά ζητήματα και να εφαρμοστεί ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων, να διατηρηθεί η πολιτική συνοχής ως κεντρικός άξονας του προϋπολογισμού με σκοπό την κοινωνική δικαιοσύνη», σημείωσε.
Σύνθετες πολιτικές και δράσεις
Σε ό,τι αφορά στο ερώτημα πού θα επικεντρωθεί ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ, σύμφωνα με τον κ. Μαυρίδη αναμένεται να δοθεί έμφαση σε τομείς και δράσεις που αντανακλούν τις νέες παγκόσμιες προκλήσεις και την ανάγκη για ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας και ανθεκτικότητας της ΕΕ, με στόχο τη διασφάλιση της ευημερίας και της ασφάλειας των πολιτών της. Ο κ. Χατζηπαντέλα εξέφρασε την άποψη ότι το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο πρέπει να ενισχύει τα κράτη μέλη και να λειτουργεί συμπληρωματικά με τους εθνικούς προϋπολογισμούς. «Επιβάλλεται να επενδύει στην οικονομική ανάπτυξη και στην ανταγωνιστικότητα, ενισχύοντας τόσο τις δημόσιες όσο και τις ιδιωτικές επενδύσεις. Το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο θα ενσωματώνει αμυντικές δαπάνες και θα στηρίζει την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, κάτι που μπορεί να ωφελήσει ιδιαίτερα την Κύπρο. Παράλληλα, αναμένεται να επενδύσει σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι ψηφιακές υποδομές, η έρευνα και ανάπτυξη. Στον τομέα της υγείας, αν και αποτελεί εθνική αρμοδιότητα, η ΕΕ μπορεί να επενδύσει συμπληρωματικά, ειδικά σε διασυνοριακές συνεργασίες και πρωτοβουλίες, όπως η αντιμετώπιση σπάνιων ασθενειών και το ευρωπαϊκό σχέδιο για τον καρκίνο», τόνισε. Σε ό,τι αφορά την κοινωνική συνοχή, ο κ. Χατζηπαντέλα είπε ότι είναι απαραίτητη η ενίσχυση προγραμμάτων στήριξης ευάλωτων ομάδων, των αγροτών μας, των τοπικών κοινωνιών και των περιφερειών.
Μεγαλύτερη στήριξη
«Η ΕΕ πρέπει να επενδύσει στην ανταγωνιστικότητα και στην καινοτομία, ενισχύοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στη μετάβασή τους στην πράσινη και ψηφιακή οικονομία, και στην ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών», είναι η θέση του κ. Χατζηπαντέλα. Επιπρόσθετα, όπως είπε, στον τομέα της υγείας η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τις υποδομές και τις υπηρεσίες υγείας, την πρόληψη και τη διασυνοριακή συνεργασία για καλύτερη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες για όλους.
«Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας πρέπει να γίνει με τρόπο που να μην υπονομεύει τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές πολιτικές, αλλά και να λαμβάνει υπόψη τις εθνικές προκλήσεις, όπως αυτές που αντιμετωπίζει η κατεχόμενη Κύπρος. Η ενεργειακή ασφάλεια απαιτεί επενδύσεις σε υποδομές, διασυνδέσεις και αξιοποίηση φυσικών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με στόχο την ενεργειακή αυτονομία και την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Εκτιμώ ότι τα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου θα μπορούν να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια και οικονομία στην Ευρώπη και αυτό θα πρέπει να ενισχυθεί από τις επενδύσεις μέσω του νέου Δημοσιονομικού Πλαισίου της ΕΕ. Εξίσου σημαντικό είναι να συνεχιστούν οι επενδύσεις στην περιφερειακή ανάπτυξη και συνοχή με στήριξη των τοπικών κοινωνιών, των περιφερειών και των μικρότερων κρατών μελών», ανέφερε.
Ο Κώστας Μαυρίδης, μιλώντας στον «Π», ανέφερε πως «για να έχουμε μέλλον ως ΕΕ, οφείλουμε να μεριμνούμε για την ασφάλεια και την ευημερία των πολιτών μας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στα εξωτερικά μας σύνορα. Είμαστε στην εποχή των συγκρούσεων, των πολέμων και της γεωπολιτικής αντιπαλότητας, όπως για χρόνια τεκμηριώνουμε, με αυταρχικά καθεστώτα, όπως το νεοσουλτανικό καθεστώς του Ερντογάν, να χρησιμοποιούν αδίσταχτους μηχανισμούς και διάφορες υβριδικές επιθέσεις που περιλαμβάνουν το Μεταναστευτικό. Η αδυναμία έναντι τέτοιων καθεστώτων ερμηνεύεται ως ευκαιρία εκβιασμού και επεκτατισμού. Το μέλλον της ΕΕ εξαρτάται από τη δέσμευσή μας να υπερασπιζόμαστε συλλογικά και με αλληλεγγύη τις κοινές μας αξίες στη βάση του διεθνούς δικαίου, αποκτώντας ουσιαστικό γεωπολιτικό ρόλο διεθνώς. Για να επιτύχουμε λοιπόν τους οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς μας στόχους ως ΕΕ, θα πρέπει να προχωρήσουμε με ορθολογισμό σε συλλογικές δράσεις κοινής άμυνας και ασφάλειας, π.χ. διαφύλαξη των εξωτερικών συνόρων και κοινούς αμυντικούς μηχανισμούς μέσω ευρωπαϊκής χρηματοδότησης με κοινό χρέος».
Οφέλη για την Κύπρο
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στην Κύπρο, όπως ανέφερε ο κ. Χατζηπαντέλα, μπορεί να επωφεληθεί από χρηματοδότηση για ενεργειακές υποδομές, όπως η χρήση LNG και η διασύνδεση με το δίκτυο της Ελλάδας, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και ανθεκτικότητα. Υποστήριξε, επίσης, ότι οφείλουμε να διεκδικήσουμε πόρους για την αναβάθμιση των υποδομών υγείας, των υπηρεσιών πρόληψης, της ιατρικής καινοτομίας και της πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες για όλους.
Είπε, επίσης, πως «η ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας θα ενισχυθεί μέσω της στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, του ψηφιακού μετασχηματισμού, της προσέλκυσης επενδύσεων και της βιώσιμης πράσινης μετάβασης. Σημαντικές επενδύσεις απαιτούνται στην ασφάλεια και στη διαχείριση της παράτυπης μετανάστευσης, με αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και την προστασία των συνόρων μας».
Σύμφωνα με τον κ. Μαυρίδη, η Κύπρος έχει επωφεληθεί σημαντικά από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση διαχρονικά και αναμένεται να επωφελείται και από τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, ειδικά σε τομείς που συνδέονται με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την αειφορία, την κοινωνική συνοχή και την άμυνα. «Ο νέος προϋπολογισμός δίνει μεγάλη έμφαση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας, τομέας στον οποίο η Κύπρος μπορεί να αποκομίσει σημαντικά οφέλη, με ενίσχυση των καινοτόμων επιχειρήσεων και ερευνητικών κέντρων αριστείας. Με τις νέες επενδύσεις για τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης και της έρευνας και ανάπτυξης, η Κύπρος μπορεί να αξιοποιήσει ευρωπαϊκά κονδύλια για να ενισχύσει τη θέση της στον τομέα των τεχνολογιών και της επιστήμης, γεγονός που οδηγεί και σε ανάλογες νέες θέσεις εργασίας», τόνισε.
Ο απρόβλεπτος Τραμπ
Αναπόφευκτα στις προετοιμασίες για τον νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ λαμβάνεται υπόψη και ο απρόβλεπτος παράγοντας…Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με τον κ. Μαυρίδη, «στον αναμενόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, όπου πλέον αποτελεί στρατηγική ανάγκη, με αυξημένες επενδύσεις στην καινοτομία, την έρευνα και τις ψηφιακές υποδομές. Σε αυτή την κατεύθυνση, η πρωτοβουλία ChooseEuropeforScience, με προϋπολογισμό 500 εκατομμυρίων ευρώ, στοχεύει να προσελκύσει επιστήμονες και ερευνητές από τις ΗΠΑ, αξιοποιώντας την απογοήτευσή τους από επιλογές της κυβέρνησης Ντραμπ. Απ’ την πλευρά του, ο κ. Χατζηπαντέλα είπε ότι «οι εξελίξεις στις ΗΠΑ, μετά την εκλογή του νέου Προέδρου, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, λόγω των πιθανών αλλαγών στη στάση των ΗΠΑ και της συνεπαγόμενης γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Η ενίσχυση της άμυνας και της ασφάλειας είναι απαραίτητα στοιχεία για την ανεξαρτησία από τρίτες χώρες, με επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα και μείωση της εξάρτησης από την προστασία τρίτων δυνάμεων, ενισχύοντας έτσι τη γεωπολιτική θέση και το εκτόπισμα της ΕΕ».
