Το μήνυμα δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφές. Σε μια Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας 33 σελίδων που υπογράφηκε από τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι η Ευρώπη κινδυνεύει να εξαφανιστεί αν δεν αλλάξει την κουλτούρα και την πολιτική της.
Για τον Βρετανό Κιρ Στάρμερ, τον Γάλλο Εμανουέλ Μακρόν και τον Γερμανό Φρίντριχ Μερτς, η χρονική στιγμή της τελευταίας επίθεσης του βασικού τους συμμάχου — πολύ κοντά στο πνεύμα της περιβόητης ομιλίας του Αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς στο Μόναχο τον Φεβρουάριο — ήταν αποκαλυπτική. Ήρθε ακριβώς τη στιγμή που ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία εισέρχεται σε μια πιθανώς αποφασιστική φάση.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι βαθιά ανήσυχοι από τις προσπάθειες των ΗΠΑ να συνάψουν μια συμφωνία που συντάχθηκε με τη Ρωσία και θα αποτελούσε μια συνθηκολόγηση της Δύσης. Αυτό έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση Τραμπ στην ήπειρο και έχει εγείρει πιο υπαρξιακά ερωτήματα, όπως σχολιάζει το πρακτορείο Bloomberg: Η διατλαντική συμμαχία διαλύεται — μπορεί η Ευρώπη να υπερασπιστεί τον εαυτό της;
Οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες συγκρίνουν μερικές φορές τη διαχείριση της πολιτικής του Τραμπ για την Ουκρανία με μια βόλτα σε τρενάκι λούνα παρκ. Αυτή τη στιγμή, κοιτάζουν προς τα κάτω , προς μια ιδιαίτερα απότομη πτώση.
Οι σύμμαχοι του Κιέβου ήλπιζαν ότι η Ουκρανία βρισκόταν σε «καλύτερη θέση», είπε ο Στάρμερ στο Bloomberg τον Οκτώβριο. Είχαν ξεπεράσει την αντιπαράθεση του Τραμπ με τον πρόεδρο Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο και τη σύνοδο κορυφής του Anchorage με τον Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ φαινόταν να έχουν υιοθετήσει μια πιο σκληρή στάση έναντι της Μόσχας, επιβάλλοντας κυρώσεις στις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες της.
Εάν το Κίεβο μπορούσε να υποστηριχθεί στρατιωτικά και οικονομικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, οι υποστηρικτές της Ουκρανίας έβλεπαν τις οικονομικές δυσκολίες της Ρωσίας να εντείνονται το επόμενο έτος, με αποτέλεσμα ο Πούτιν να χάσει τη διαπραγματευτική του δύναμη.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ήταν πάντα σαφείς ότι θα υπάρξουν περαιτέρω αναταράξεις. Τον περασμένο μήνα, ήρθε μία. Εμφανίστηκε ένα νέο ειρηνευτικό σχέδιο μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, αναγκάζοντάς τους να επιστρέψουν στη στρατηγική τους να καλωσορίζουν δημοσίως τις αμερικανικές προσπάθειες και να βασίζονται στον Πούτιν για να τις υπονομεύσει.
Αυτή η προσέγγιση δοκιμάζεται τώρα στα όριά της. Και δεν είναι σαφές αν υπάρχει σχέδιο Β.
Η αποκάλυψη του Bloomberg News ότι ο Αμερικανός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ είχε συμβουλεύσει τη Ρωσία για το πώς να παρουσιάσει ένα σχέδιο για την Ουκρανία στον Τραμπ οδήγησε πολλούς στην Ευρώπη να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στους διαπραγματευτές του προέδρου. Ο Μακρόν εξέφρασε αυτό το συναίσθημα σε μια τηλεφωνική συνδιάσκεψη των ευρωπαίων ηγετών που αναφέρθηκε από το Der Spiegel, προειδοποιώντας, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να «προδώσουν» την Ουκρανία. Ο Μερτς φέρεται να κατηγόρησε τους Αμερικανούς ότι «παίζουν παιχνίδια».
Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ στο έγγραφο στρατηγικής τους ανέφεραν ότι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι «έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τον πόλεμο» και εξέφρασαν τη λύπη τους για το γεγονός ότι η ήπειρος πάσχει από «έλλειψη αυτοπεποίθησης», η οποία είναι πιο εμφανής στις σχέσεις της με τη Ρωσία.
Για το Ηνωμένο Βασίλειο, η πρόκληση είναι ιδιαίτερα οξεία: ο Στάρμερ έχει επιδιώξει να τοποθετήσει τη Βρετανία ως τον κύριο σύμμαχο της Ουκρανίας και την ευρωπαϊκή χώρα που βρίσκεται πιο κοντά στις ΗΠΑ. Η μοναδική φύση της αλληλένδετης στρατιωτικής και πληροφοριακής συνεργασίας σημαίνει ότι για το Λονδίνο μια ρήξη στη λεγόμενη ειδική σχέση είναι αδιανόητη.
Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος για τον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο θεωρεί ότι διαχειρίζεται τις κινήσεις του Τραμπ με μεγαλύτερη ηρεμία από ορισμένους ευρωπαίους ομολόγους του. Βρετανοί αξιωματούχοι σημειώνουν ότι οι ισχυρισμοί για μια επικείμενη συμφωνία αποδείχθηκαν αβάσιμοι, ότι ο Πούτιν φάνηκε να απορρίπτει τις προτάσεις των ΗΠΑ σε μια συνάντηση με τους απεσταλμένους του Τραμπ αυτή την εβδομάδα και ότι το σχέδιο φαίνεται να έχει τροποποιηθεί τουλάχιστον ελαφρώς προς όφελος της Ουκρανίας.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι βλέπουν μια ενδεχομένως διαφορετική δυναμική αυτή τη φορά. Ευρωπαίοι διπλωμάτες αναφέρουν ότι η επικοινωνία με τις πλευρές των ΗΠΑ και της Ουκρανίας δεν ήταν εύκολη τον τελευταίο καιρό. Είναι επίσης όλο και πιο προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο ο Τραμπ να αποχωρήσει αν δεν καταφέρει να επιτύχει συμφωνία.
«Παραμένει ο κίνδυνος οι ΗΠΑ να αποσυρθούν από το όλο θέμα και να αφήσουν τους Ευρωπαίους να το αντιμετωπίσουν», δήλωσε ο Τζον Φόρμαν, πρώην Βρετανός ακόλουθος άμυνας στη Μόσχα και το Κίεβο. «Οι δηλώσεις ότι θα παραμείνουμε «πλάι-πλάι για όσο χρειαστεί» δεν αποτελούν στρατηγική. Με την αποχώρηση των ΗΠΑ, η Ευρώπη θα πρέπει να αποφασίσει αν μπορεί να συνεχίσει να υποστηρίζει στρατιωτικά και οικονομικά την Ουκρανία».
Εν τω μεταξύ, ο Ζελένσκι βρίσκεται υπό πίεση τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από ένα εγχώριο σκάνδαλο διαφθοράς που έχει φέρει αλλαγές στην κορυφαία ομάδα του, ενδεχομένως αποδυναμώνοντας την ικανότητα του Κιέβου να αντισταθεί σε μια κακή συμφωνία, δήλωσε ένας αξιωματούχος.
Επίσης, παραμένει ασαφές εάν η Ευρώπη θα καταφέρει να καταρτίσει ένα βιώσιμο σχέδιο για τη συνέχιση της χρηματοδοτικής στήριξης προς την Ουκρανία. Μια πρόταση για τη χρήση των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας για τη χρηματοδότηση του Κιέβου παραμένει σε εκκρεμότητα, καθώς έχει αναβληθεί από το Βέλγιο και αντιτίθεται στις ΗΠΑ. Ο Μερτς έχει αντιταχθεί σε οποιαδήποτε προσπάθεια των ΗΠΑ να πάρουν τα χρήματα για τον εαυτό τους, προειδοποιώντας ότι «δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να αφήσουμε τα χρήματα που κινητοποιούμε στις ΗΠΑ».
Ο πρωταρχικός στόχος της ηπείρου είναι να αποφευχθεί μια κατάσταση όπου ο ταλαιπωρημένος Ζελένσκι θα αναγκαστεί από τις ΗΠΑ να αποσύρει τα στρατεύματα από την περιοχή του Ντονμπάς στην Ουκρανία και να συμφωνήσει σε μια συμφωνία χωρίς σοβαρές αμερικανικές εγγυήσεις ασφάλειας. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε ότι αυτό δεν θα ήταν μια δίκαιη ειρήνη και θα ενθάρρυνε μόνο έναν μελλοντικό ευρύτερο πόλεμο με τη Ρωσία. Αντιπροσωπείες από την ήπειρο θα ταξιδέψουν στις ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες για να συζητήσουν την κατάσταση των συνομιλιών.
Η Ευρώπη — και το Ηνωμένο Βασίλειο ειδικότερα — εξακολουθεί να ελπίζει ότι ο Τραμπ θα επανέλθει στην άποψη που είχε τον Οκτώβριο, θα θεωρήσει τον Πούτιν ως εμπόδιο στην ειρήνη και θα αυξήσει την πίεση στην οικονομία της Ρωσίας. Ωστόσο, οι ηγέτες φοβούνται επίσης ότι θα μπορούσε να αποποιηθεί κάθε ευθύνη για τον πόλεμο αν δεν καταφέρει να επιτύχει συμφωνία.
Υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί η κατάσταση, σύμφωνα με αξιωματούχο της Δυτικής Ευρώπης. Το χειρότερο σενάριο θα ήταν να άρει την πίεση προς τη Ρωσία, να εμποδίσει τη χρήση αμερικανικών όπλων από την Ουκρανία και να σταματήσει την ανταλλαγή πληροφοριών με το Κίεβο, αφήνοντας την Ευρώπη πραγματικά μόνη της. Ένα λιγότερο κακό αποτέλεσμα θα ήταν ο Τραμπ να δηλώσει ότι ο πόλεμος είναι πλέον της Ευρώπης, αλλά να συνεχίσει τις πωλήσεις όπλων στο ΝΑΤΟ για χρήση από την Ουκρανία και να διατηρήσει τη σχέση ανταλλαγής πληροφοριών, υποστήριξαν.
Ο Στάρμερ, ο Μακρόν και ο Μερτς θεωρούν ότι η αποστολή τους είναι να αποτρέψουν τη διάσπαση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, κάτι που θεωρούν ως βασικό στρατηγικό στόχο της Ρωσίας. Αυτό αποκαλύπτει επίσης τη συνεχιζόμενη εξάρτηση της ηπείρου από την Αμερική.
«Η Ευρώπη έχει συνηθίσει την προστασία των ΗΠΑ, δεν έχει επενδύσει αρκετά για χρόνια, αγνόησε τα προειδοποιητικά σημάδια αποχώρησης και δεν προετοιμάστηκε επαρκώς», δήλωσε ο Foreman. «Οι συνέπειες αυτής της στρατηγικής εσφαλμένης εκτίμησης είναι πλέον σαφείς».
Και οι τρεις Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετωπίζουν εγχώριους αντιπάλους από την πολιτική δεξιά, οι οποίοι έχουν την υποστήριξη εθνικιστών αξιωματούχων του Τραμπ, όπως ο Βανς. Η στρατηγική ασφάλειας αναφερόταν στην ανάγκη πολιτικών αλλαγών στην Ευρώπη για να «αποκατασταθούν οι συνθήκες στρατηγικής σταθερότητας σε ολόκληρη την ευρασιατική ήπειρο και να μετριαστεί ο κίνδυνος σύγκρουσης μεταξύ της Ρωσίας και των ευρωπαϊκών κρατών».
Ωστόσο, το έγγραφο ανέφερε τη συνέχιση της εμπλοκής των ΗΠΑ στην ήπειρο. «Όχι μόνο δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την Ευρώπη, αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν αυτοκαταστροφικό», ανέφερε.
protothema.gr
