Κλειδί για τον οικονομικό αντίκτυπο και το ποσοστό εκτροχιασμού των δημόσιων οικονομικών από τις προχθεσινές αποφάσεις του Διοικητικού Δικαστηρίου- που μόνο έκπληξη δεν έπρεπε να προκαλέσουν αφού προηγήθηκαν άλλες με ίδιο σκεπτικό- αποτελεί ο χρόνος και τρόπος εφαρμογής τους, πολύ περισσότερο σε τι βαθμό θα ισχύσει η αναδρομικότητα όσον αφορά την επιστροφή των ποσών που έχουν αποκοπεί από μισθούς και συντάξεις. Έπειτα θα πρέπει να απαντηθεί και το τι συνεπάγεται η ακύρωση του νόμου για το πάγωμα των προσαυξήσεων, δεδομένου ότι το μέτρο έχει ήδη αρθεί (από 1/1/2017).
Όπως έγραψε και χθες ο «Π» για το ΥΠΟΙΚ – το οποίο επισημάνει από το 2014 στην έκθεση δημοσιονομικών κινδύνων που εκπονεί τον σοβαρό κίνδυνο από τις αγωγές δημοσίων υπαλλήλων- οι συνέπειες από τις προχθεσινές αποφάσεις είναι από καταστροφικές έως διαχειρίσιμες σε περίπτωση που η επιστροφή, των ποσών, που έχουν αποκοπεί, αναδρομικά αφορά μόνον όσους έχουν προσφύγει. Η εκτροχίαση από τους δημοσιονομικούς στόχους είναι δε αναμενόμενη, μικρότερη ωστόσο, ακόμη και να μην επιστραφούν αναδρομικά οι αποκοπές σε αξιωματούχους, υπαλλήλους και συνταξιούχους δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, αν αναλογιστεί κανείς πως το ΥΠΟΙΚ έχει προϋπολογίσει έσοδα περίπου 470 εκατομμυρίων μέχρι το τέλος του 2022, πρόσθετα των 1,5 δισ. ευρώ που εισπράχθηκαν μόνο από το μέτρο μείωσης απολαβών και συντάξεων. Παραμένει ωστόσο πάντα κλειδί ο χρόνος εφαρμογής των αποφάσεων που χρειάστηκαν χρόνια να εκδοθούν (όχι τυχαία υποστηρίζουν συνδικαλιστές), ενώ δεν αποκλείεται περισσότερη καθυστέρηση λόγω των αναμενόμενων εφέσεων…
Η αναδρομικότητα
Των προχθεσινών αποφάσεων του Διοικητικού Δικαστηρίου, με τις οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικοί οι νόμοι που εφαρμόζονται από το 2012 για το πάγωμα των προσαυξήσεων, την εισφορά 3% στο σχέδιο συντάξεων και τη μείωση απολαβών των αξιωματούχων και υπαλλήλων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, είχε προηγηθεί τον Νοέμβριο 2018 απόφαση από το ίδιο σώμα το οποίο έκρινε αντισυνταγματικές τις αποκοπές που έγιναν από το κράτος στις συντάξεις των πρώην δημόσιων υπαλλήλων και των εργαζόμενων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Το κράτος άσκησε έφεση κατά της εν λόγω απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου, ενώ ζήτησε και διάταγμα αναστολής της ακυρωτικής απόφασης, αίτημα ωστόσο το οποίο εκκρεμεί.
Σύμφωνα με στοιχεία που εξασφάλισε ο «Π», στην περίπτωση κατά την οποία η πιο πάνω έφεση απορριφθεί, θα πρέπει να επιστραφούν αναδρομικά ποσά σε 208 αιτητές. Με βάση λοιπόν αυτό το επίσημο δεδομένο, αλλά και βάσει όσων ίσχυσαν στην περίπτωση των πολυσυνταξιούχων όταν είχαν επιστραφεί αναδρομικά οι συντάξεις μόνον σε όσους είχαν προσφύγει- αναμένεται ότι το ίδιο θα ισχύσει και με τις προχθεσινές αποφάσεις, μειώνοντας κατά πολύ τον οικονομικό αντίκτυπο για το κράτος.
Σε 208 συνταξιούχους
Με βάση τώρα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, η μέση μηνιαία ακαθάριστη σύνταξη υπολογίζεται στα 2.414 ευρώ, δηλαδή η μέση μηνιαία αποκοπή από τη μείωση απολαβών, με τα ποσοστά που είχαν ισχύ μέχρι και τις 30/06/2018, ήταν 207 ευρώ. Συνακόλουθα, η μέση ετήσια αποκοπή από τη μείωση απολαβών ήταν ύψους 2.689 ευρώ. Με βάση τις πιο πάνω υποθέσεις, και λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ποσοστά αποκοπής της μείωσης απολαβών εφαρμόζονται από 1/12/2012, εκτιμάται ότι η δημοσιονομική επίπτωση από την επιστροφή αναδρομικών ποσών στους 208 αιτητές στη βάση της απόφασης Νοεμβρίου, αν απορριφθεί η έφεση, θα είναι ύψους 3,4 εκατ. ευρώ περίπου.
Σημειώνεται ότι το πιο πάνω ποσό είναι ενδεικτικό και δεν μπορεί στο παρόν στάδιο να υπολογιστεί επακριβώς εφόσον τα αναδρομικά ποσά θα επιστραφούν από διάφορες ημερομηνίες, ανάλογα δηλαδή με τον χρόνο που προσέβαλαν τις μειώσεις οι αιτητές και το ύψος της σύνταξης του κάθε αιτητή συνταξιούχου που είναι διαφορετικό, και τέλος τα αναδρομικά ποσά θα τύχουν φορολόγησης.
Για κλιμακωτές αποκοπές
Το μεγαλύτερο έσοδο από τα μνημονιακά μέτρα που λήφθηκαν κατά την οικονομική κρίση για την κυβέρνηση προκύπτει από τον περί της Μείωσης των Απολαβών και των Συντάξεων των Αξιωματούχων, Εργοδοτουμένων και Συνταξιούχων της Κρατικής Υπηρεσίας και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα Νόμο, που τέθηκε σε εφαρμογή στις 6/12/2012 και έτυχε και κάποιων τροποποιήσεων. Από το 2013 μέχρι τον Ιούνιο 2018 προβλεπε απόκοπές από 0,8% μέχρι και 17,5% (βλ. πίνακα; 1) με τα έσοδα του κράτους από το εν λόγω μέτρο για την περίοδο 2012 μέχρι και το 2017 να ανέλθουν στα 1,24 δις. ευρώ. Συγκεκριμένα, για το έτος 2012 η συνολική εξοικονόμηση από την εφαρμογή του νόμου ανήλθε σε 21 εκατ. (0,1% του ΑΕΠ), σε 175 εκατ. το 2013 (1% ΑΕΠ), σε 262 εκατ. το 2014 (1,5%), σε 259 εκατ. το 2015 (1,5%), επίσης σε 259 εκατ. το 2016 (1,4%) και σε 265 εκατ. το 2017 (1,4%). Από την 1η Ιουλίου 2018, ο νόμος για τη μείωση απολαβών τροποποιήθηκε και προβλέπει τη σταδιακή απόσυρση των μειώσεων στις απολαβές ή / και στις συντάξεις, καθώς και την πλήρη κατάργησή του από την 1η Ιανουαρίου 2023 (βλ. πίνακας 2). Κατά το 2018 τα έσοδα του κράτους από τη μείωση των απολαβών ανήλθαν στα 257 εκατ., σημείωσαν δηλαδή μείωση 3,2% σε σχέση με τα έσοδα του 2017, λόγω των μειωμένων ποσοστών αποκοπής από την 1η Ιουλίου 2018.
Έμειναν εκτός
Σημειώνεται ότι με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου τον Ιούνιο 2013, οι δικαστές εξαιρούνται (αυτοεξαιρέθηκαν δηλαδή), τόσο από τις προαναφερόμενες μειώσεις απολαβών, όσο και από τις υπόλοιπες μνημονιακές αποκοπές. Από την 1/1/2014 μέχρι και τις 31/12/2016, μετά από εξουσιοδότηση των δικαστών, αποκόπτετο, σε εθελοντική βάση, 20% από τον μισθό/ σύνταξης τους, όπως περίπου και το σύνολο των μνημονιακών αποκοπών. Επίσης, με την τροποποίηση του νόμου για τη μείωση απολαβών το 2013, εξαιρέθηκαν και οι υπάλληλοι της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), όπου το θέμα της μείωσης μισθών του προσωπικού της ΚΤΚ, βάσει του νόμου, θα εμπίπτει στην αρμοδιότητα του διοικητικού συμβουλίου της.
Δικαιώθηκαν τέσσερις
Σε μια άλλη εξέλιξη, το Διοικητικό Δικαστήριο κήρυξε πρόσφατα άκυρη τη μείωση του εφάπαξ ποσού το οποίο δικαιούνταν να λάβουν κατά την αφυπηρέτησή τους τέσσερις δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι προσέφυγαν στο δικαστήριο κατά των σχετικών μνημονιακών αποκοπών. Η απόφαση αυτή δεν εμπίπτει στον νόμο για τη μείωση απολαβών, αλλά στον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης των υπαλλήλων οι οποίοι αφυπηρέτησαν πρόωρα, με βάση τις πρόνοιες των περί Έκτακτης Εισφοράς Αξιωματούχων Εργοδοτουμένων και Συνταξιούχων της Κρατικής Υπηρεσίας και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα Νόμων, και των περί Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων Κρατικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, περιλαμβανομένων και των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Διατάξεις Γενικής Εφαρμογής) Νόμων.
