Για την ταμπακιέρα…

Ένα από τα πλέον έντονα χαρακτηριστικά της εσωστρέφειας που μας περιγράφει ως κοινωνία καταδείχθηκε πρόσφατα με τις καταστροφικές πυρκαγιές που ξεκλήρισαν οικογένειες και αφάνισαν δεκάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα δασών και πρασίνου. Η δημόσια συζήτηση που ακολούθησε στο «χωρκό» που λέγεται Κύπρος καταπιάστηκε με «καψαλίσματα», ξένους και ξεχασμένους εργάτες, με αεριωθούμενα πυροσβεστικά μέσα, με την αποτυχία ή ανικανότητά μας να εγκαταστήσουμε στην Κύπρο κάποιας μορφής επιχειρησιακή δυνατότητα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού RescEU, κοκ. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού είμαστε «πρακτικοί» άνθρωποι (sic) και δεν αναλωνόμαστε με αμπελοφιλοσοφίες ούτε με τα μεγάλα και σύνθετα προβλήματα της ανθρωπότητας έστω και αν όλο και περισσότερο δεχόμαστε τις επιπτώσεις τους και δεν μπορούμε να τις διαχειριστούμε.

Όταν, λοιπόν, εμείς ακόμα συζητούσαμε και αναζητούσαμε τον τύπο των αεροσκαφών που ποτέ δεν αποκτήσαμε, η ΕΕ ανακοίνωνε την πιο ριζοσπαστική και φιλόδοξη πολιτική που ίσως ανακοίνωσε μέχρι σήμερα και που αφορούσε τη μετάβασή μας, ουσιαστικά, στη μετά τον άνθρακα εποχή. Μια πολιτική δώδεκα διαφορετικών προτάσεων που οραματίζεται την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης Ένωσης μέχρι το 2050. Οι δώδεκα προτάσεις της δεν αφήνουν «πέτρα αγύριστη» και άπτονται όλων των διαστάσεων της ύπαρξης και λειτουργίας των κοινωνιών μας. Από το πώς μετακινούμαστε, στο πώς τρεφόμαστε, στο πώς εμπορευόμαστε και εργαζόμαστε. Και με καμιά διάθεση εντυπωσιασμού, οι πολιτικές αυτές, ενώ χαιρετίστηκαν ως υπερβολικά φιλόδοξες από κάποιους και ως ανεπαρκείς και προβληματικές από άλλους και θα απαιτήσουν χρόνια πολιτικών διεργασιών μέχρι να οριστικοποιηθούν και να υιοθετηθούν, εν τούτοις δίνουν το ξεκάθαρο στίγμα του νέου κόσμου μέσα στον οποίο θα ζήσουμε όλοι εμείς λίγο πριν πεθάνουμε, αλλά κυρίως το στίγμα του νέου κόσμου στον οποίο θα ζήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας.

Για παράδειγμα, όπως εσείς και εγώ δεν οδηγήσαμε ποτέ ατμοκίνητο αυτοκίνητο, έτσι και η κόρη μου και ο γιος σας, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα οδηγήσουν πετρελαιοκίνητο αυτοκίνητο. Όπως εσείς και εγώ δεν χρειάστηκε ποτέ να εκθρέψουμε κάποιο ζώο στην αυλή του σπιτιού μας για να το φάμε, όπως έκαναν οι παππούδες και προπάπποι μας, έτσι και τα παιδιά και σίγουρα τα εγγόνια μας όταν ενηλικιωθούν πιθανότατα να μην καταναλώνουν συστηματικά κρέας από ζώα εκτροφής. Αντίστοιχου βεληνεκούς και βάθους αλλαγές θα επισυμβούν σε όλους τους τομείς της ύπαρξής μας, επειδή αυτό απαιτείται αν θέλουμε να σταματήσει ο πλανήτης μας να γίνεται όλο και λιγότερο φιλόξενος.

Αυτό επιβάλλεται να γίνει αν θέλουμε να βελτιώσουμε τον αέρα που αναπνέουμε και στον οποίο οφείλονται 600 με 800 θάνατοι τον χρόνο στην Κύπρο από πνευμονοπάθειες ως αποτέλεσμα της επιβαρυμένης ποιότητας του αέρα μας. Μιας ατμόσφαιρας που ταλαιπωρείται από την υγρασία και τη σκόνη των ερήμων της Μέσης Ανατολής, αλλά και που σε ποσοστό 65% ταλαιπωρείται και καταστρέφεται από εμάς τους ίδιους και τους ρύπους μας. Δεν τα βλέπουμε τα μικροσωματίδια που μας σκοτώνουν, όπως δεν βλέπουμε τον κορωνοϊό, αλλά είναι εκεί, μέσα μας.

Σε ένα περιβάλλον που καθίσταται όλο και περισσότερο εχθρικό προς την υγεία μας και την ποιότητα της ζωής μας, και που οι παράγοντες που το επηρεάζουν δεν είναι μόνο τοπικοί αλλά και παγκόσμιοι, πρέπει να μας οδηγήσουν στο να αντιληφθούμε, επιτέλους, ότι χρειάζεται να ξυπνήσουμε και να λάβουμε ριζοσπαστικά μέτρα αμέσως. Δεν αρκεί να λέμε ότι συνυπογράψαμε την τάδε και τη δείνα πολιτική δέσμευση και ότι συζητάμε και αναλύουμε και εκπληρώσαμε τους ελάχιστους στόχους που θέσαμε. Αυτά είναι για όσους δεν τολμούν ή δεν αφήνονται, από κάποια συμφέροντα, να καινοτομήσουν όπως πραγματικά θα ήθελαν και θα έπρεπε να ήθελαν να κάνουν. Η ουσία είναι ότι η βιωσιμότητα του επόμενου παραγωγικού μας μοντέλου θα εξαρτηθεί από τις πανευρωπαϊκές πολιτικές που μόλις εξαγγέλθηκαν, όπως, επίσης, εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το αν θα έχουμε κάθε χρόνο και χειρότερες πυρκαγιές και μεγαλύτερες πλημμύρες. Αν θα διαδέχεται ο ένας καύσωνας τον επόμενο και αν θα ξαναδούμε πραγματικά γαλάζιο και καθαρό ουρανό στην Κύπρο, που έχει να φανεί εδώ και πολλά χρόνια. Ο βαθμός βελτίωσης της ποιότητας της ζωής μας θα καθορίσει και τον βαθμό επιτυχίας της μετάβασης μας σε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης.

Και όπως και στη Γερμανία, στο Βέλγιο και στην Ολλανδία που πλήγηκαν πρόσφατα από καταστροφικές και θανατηφόρες βροχές, τη συζήτηση μονοπώλησε το τι πρέπει να κάνουν για να διαχειριστούν την κύρια αιτία του προβλήματος, και δη την κλιματική αλλαγή, ώστε το κακό να αντιμετωπιστεί στη ρίζα του (αλλά και για να κερδηθούν και οι ψήφοι πολιτών που αντιλαμβάνονται τα σημαντικά που συμβαίνουν στον πλανήτη που ζουν), έτσι και στην Κύπρο θα ήταν, αν μη τι άλλο, σύγχρονο με τον υπόλοιπο κόσμο, να λέγαμε και να ακούγαμε κάτι αντίστοιχο. Έστω και μια κουβέντα… για την ταμπακιέρα.