Ευρώπη, η κινητήρια δύναμη της ανάκαμψης

Στην αρχή της κρίσης, κανείς δεν ήταν έτοιμος, καμιά χώρα, κανείς διεθνής οργανισμός.
Αλλά, μέρα με τη μέρα, η Ευρώπη βρίσκει τον βηματισμό της. Και όσοι σπεύδουν να πουν, για τους δικούς τους λόγους, ότι η Ευρώπη είναι απούσα, όσοι βιάζονται να ξεγράψουν την Ευρώπη, ξεχνούν ότι η Ευρώπη είναι πολύ ισχυρή. Η Ευρώπη έχει μπει στη μάχη με όλες τις δυνάμεις της. Θα νικήσουμε. Και, όπως και σε κάθε άλλη κρίση, και από αυτή την κρίση η Ευρώπη θα βγει πιο δυνατή.

Ήδη, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει πολλά. Και έχει δρομολογήσει πολλά περισσότερα. Τα αποτελέσματα ήδη φαίνονται και θα φανούν ακόμη πιο καθαρά μέσα στις προσεχείς μέρες και εβδομάδες.
Στον τομέα της υγείας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναλάβει τον συντονισμό των εθνικών προσπαθειών. Οι υπουργοί Υγείας πραγματοποιούν δύο τηλεδιασκέψεις κάθε εβδομάδα και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων παρακολουθεί καθημερινά την εξέλιξη της πανδημίας και αναλύει τους κινδύνους.
Έχουν ήδη διατεθεί 2,7 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για να γίνουν προμήθειες σε μάσκες και αναπνευστήρες και για να προσληφθεί επιπλέον υγειονομικό προσωπικό. Η Κομισιόν, από κοινού με τα κράτη μέλη, έχει προκηρύξει τέσσερις διαγωνισμούς για την αγορά υλικού προσωπικής προστασίας – τρία συμβόλαια έχουν ήδη υπογραφεί και το υλικό αυτό θα αρχίσει να προστίθεται από μέρα σε μέρα σε ό,τι έχει κιόλας διατεθεί, όπως το ένα εκατομμύριο μάσκες που η Γαλλία έστειλε στην Ιταλία. Και επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη δώσει 300 εκατομμύρια ευρώ για να δημιουργηθεί ένα κοινό, ευρωπαϊκό, απόθεμα ιατροφαρμακευτικού υλικού.

Κοιτάζοντας στο μέλλον, η Κομισιόν έχει κινητοποιήσει σχεδόν 400 εκατομμύρια ευρώ για να στηρίξει την έρευνα για φάρμακα και το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Τα χρήματα αυτά θα στηρίξουν καινοτόμες και νεοφυείς εταιρείες, ενώ ήδη εξετάζονται περισσότερες από 1.200 ερευνητικές προτάσεις.

Στην οικονομία, στηρίζουμε τις επιχειρήσεις και προστατεύουμε τους μισθούς και την απασχόληση όσο διαρκεί η πανδημία. Γνωρίζουμε, όμως, ότι μετά από δύο και τρεις μήνες με τις μηχανές σβηστές, η ύφεση είναι αναπόφευκτη – η κυβέρνηση του Βερολίνου υπολογίζει ότι στη Γερμανία, την πανίσχυρη Γερμανία, η μείωση του ΑΕΠ φέτος θα είναι της τάξης του 6% με 7%. Με το βλέμμα στην επόμενη μέρα, λοιπόν, και οι εθνικές κυβερνήσεις και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί συγκεντρώνουν αυτή τη στιγμή μία άνευ προηγουμένου δύναμη πυρός, για να έλθει η ανάκαμψη όσο πιο σύντομα γίνεται.
Ήδη τα κράτη μέλη και η ΕΕ έχουν κινητοποιήσει 3,4 τρισεκατομμύρια ευρώ στη μάχη αυτή – ένα ποσό που ακούγεται σχεδόν μυθικό, καθώς αντιπροσωπεύει περίπου το 25% του ΑΕΠ της Ένωσης.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει βάλει στην άκρη άλλα 870 δις για αγορά ομολόγων – επί της ουσίας, για χαμηλότοκο δανεισμό προς τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
Για να φτάσουμε εδώ, η Κομισιόν χαλάρωσε άμεσα τους κανόνες που διέπουν την κρατική βοήθεια και ενεργοποίησε για πρώτη φορά τη Γενική Ρήτρα Διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας, ώστε να μπορέσουν οι κυβερνήσεις να ρίξουν χρήμα γρήγορα εκεί που υπάρχει ανάγκη. Στα πλαίσια αυτά, τα δημοσιονομικά μέτρα που πάρθηκαν αγγίζουν τα 430 δισ. ευρώ, ενώ τα μέτρα τόνωσης της ρευστότητας για να στηριχθούν επιχειρήσεις και απασχόληση φτάνουν τα 2,240 δις.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαθέτει 100 δις για τη στήριξη των θέσεων εργασίας μέσω του νεότευκτου προγράμματος SURE, ενώ ρίχνει στη μάχη και ό,τι δεν έχει διατεθεί από τα προγράμματα συνοχής, 8 δις ως εγγύηση για την άντληση έως και 37 δις.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων διαθέτει έως 200 δις για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας στηρίζει τη μάχη κατά του κορωνοϊού, με έως και 240 δις, που τα κράτη μέλη μπορούν να δανεισθούν, με μοναδικό όρο ότι θα τα χρησιμοποιήσουν για δαπάνες στον τομέα της υγείας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης Απριλίου εξουσιοδότησε την επιτροπή να επεξεργασθεί και να παρουσιάσει το συντομότερο δυνατό ένα Σχέδιο Ανάκαμψης. Γιατί, ακόμη και αυτά τα 3,4 τρις, μακροπρόθεσμα δεν θα φτάσουν.
Η επιτροπή εργάζεται για να παρουσιάσει αυτό το σχέδιο μέσα στον Μάιο. Η πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν έχει πει, και το συμβούλιο έχει συμφωνήσει, ότι στην καρδιά του σχεδίου θα είναι ο επόμενος προϋπολογισμός της Ένωσης (2021-2027}. Ο προϋπολογισμός χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και ευελιξία και είναι ένα εργαλείο δοκιμασμένο που, ιστορικά, έχει συμβάλει τα μέγιστα στην ευρωπαϊκή συνοχή και αλληλεγγύη. Τώρα, το ζητούμενο είναι ένας προϋπολογισμός γενναιόδωρος και ευφάνταστος που θα λειτουργήσει ως η κινητήρια δύναμη της ανάκαμψης, με έμφαση στο περιβάλλον και την ψηφιακή τεχνολογία.

Σκεφτείτε αυτά την επόμενη φορά που θα ακούσετε ή θα διαβάσετε ότι «δεν υπάρχει ευρωπαϊκή αλληλεγγύη». Γιατί η μάχη δίνεται, όχι μόνο στα πεδία της υγείας και της οικονομίας, αλλά και της πληροφόρησης. Κάποιοι προσπαθούν να εκμεταλλευθούν την αναστάτωση και τον φόβο που προκαλεί η πανδημία με όπλο την παραπληροφόρηση. Είτε διαφημίζουν κάποιο δήθεν θαυματουργό φάρμακο, είτε ισχυρίζονται ότι το 5G διασπείρει τον κορωνοϊό, είτε, τέλος, προωθούν τον μύθο ότι «η Ευρώπη είναι απούσα». Προβληματιστείτε ποια είναι τα κίνητρα και η ατζέντα τους.
Η Ευρώπη, και ο κόσμος όλος, αντιμετωπίζουμε μία κοινή πρόκληση. Όσο πιο στενά συνεργασθούμε, τόσο πιο γρήγορα θα νικήσουμε. Γιατί, ενωμένοι είμαστε πιο δυνατοί.


* Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο