«Πρόεδρε, οι Καλαμαράδες έχουν ξυπνήσει»

Προ της πανδημίας, ένα από τα πιο γνωστά ονόματα του κυπριακού επιχειρείν μετέφερε σε δημοσιογραφικό «πηγαδάκι» τη συζήτηση που είχε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη για την πορεία της οικονομίας και τις προοπτικές της. «Πρόεδρε, οι Καλαμαράδες έχουν ξυπνήσει», του είπε, υποστηρίζοντας ότι η Κύπρος έχει πλέον έναν ισχυρό ανταγωνιστή στην αγορά των υπηρεσιών και των ακινήτων. Δεν μετέφερε την απάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη, αλλά ο προβληματισμός του ήταν εύλογος.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη με αθόρυβο τρόπο έχει αντιγράψει κίνητρα και νομοθεσίες που εφαρμόζει η Κύπρος και η Ελλάδα «ψαρεύει» πλέον στην ίδια αγορά για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Με διαδοχικά νομοθετήματα, από τον Δεκέμβριο του 2019 μέχρι σήμερα, παρέχονται φορολογικά κίνητρα για τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα φυσικών προσώπων που επενδύουν στη χώρα, αλλοδαπών συνταξιούχων και εργαζόμενων.

Αν η Κύπρος είχε κάποιο πλεονέκτημα με το πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων, η κατάργησή του αφαίρεσε ένα όπλο για την προσέλκυση επενδύσεων. Η πρώτη αντανακλαστική αντίδραση είναι ότι η Κύπρος έχει ένα ευνοϊκό φορολογικό δίκαιο και εφαρμόζει το «κοινό δίκαιο», άρα έχει ουσιαστικό πλεονέκτημα. Μία προσεκτική ανάλυση θα δείξει ότι η φορολογία δεν αποτελεί το κυρίαρχο κριτήριο για την υλοποίηση μίας επένδυσης, ενώ ο τρόπος απονομής της δικαιοσύνης στην Κύπρο, μάλλον αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο.

Η «Χρυσή Βίζα»

Ο Σύνδεσμος Μεγάλων Αναπτύξεων και ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης & Οικοδομών είναι ίσως οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν το στρατηγικό μειονέκτημα της χώρας σε σχέση με τους ανταγωνιστές της, σε ό,τι αφορά την προσέλκυση ξένων επενδύσεων στον τομέα των ακινήτων. Πρόσφατα απηύθυναν έκκληση προς την κυβέρνηση για να επισπεύσει τις διαδικασίες ένταξης της χώρας στη «Ζώνη Σένγκεν». Η ζώνη περιλαμβάνει 26 χώρες, 22 χώρες της ΕΕ και τέσσερις εκτός της ΕΕ: την Ισλανδία, τη Νορβηγία, την Ελβετία και το Λιχτενστάιν. Οι χώρες αυτές σε πολίτες τρίτων χωρών εκδίδουν τη «Βίζα Σένγκεν», η οποία επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία σε όλη την Ευρώπη. Να σημειωθεί ότι η έκδοση της άδειας παραμονής δεν γίνεται από τις εθνικές αρχές των μελών της ζώνης, αλλά από ένα ενιαίο σύστημα πληροφοριών.

Η Ελλάδα εισήγαγε το πρόγραμμα «Golden Visa» το 2013, το οποίο παρέχει άδεια διαμονής 5ετούς διάρκειας σε υπηκόους τρίτων χωρών που, είτε αποκτούν ακίνητη περιουσία αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ, είτε προχωρούν σε επένδυση αξίας τουλάχιστον 400.000 ευρώ.

Το 2020 χορηγήθηκαν 8.011 άδειες διαμονής και τα έσοδα έφτασαν τα 2 δισ. ευρώ. Το 2019, ο τομέας της αγοράς ακινήτων ήταν υπεύθυνος για το 35% των άμεσων ξένων επενδύσεων, οι οποίες ανήλθαν σε 4,2 δισ. ευρώ. Καθόλου άσχημα. To σχέδιο το αξιοποιούν κυρίως Κινέζοι και Ρώσοι, αλλά και Τούρκοι.

Οι επιλέξιμες επενδύσεις αφορούν, μεταξύ άλλων, εισφορά κεφαλαίου σε Ανώνυμη Εταιρεία Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ), σε Εταιρεία Κεφαλαίου Επιχειρηματικών Συμμετοχών (ΕΚΕΣ), σε Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ) που έχουν ως σκοπό να επενδύουν αποκλειστικά σε επιχειρήσεις με έδρα ή εγκατάσταση στην Ελλάδα, σε αγορά ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, σε προθεσμιακή κατάθεση ετήσιας τουλάχιστον διάρκειας, με πάγια εντολή ανανέωσης, σε αμοιβαίο κεφάλαιο, και έχει ως σκοπό να επενδύει αποκλειστικά σε μετοχές, εταιρικά ομόλογα ή και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου.

Επίσης, η «Golden Visa» παρέχεται σε περίπτωση αγοράς μετοχών, εταιρικών ομολόγων ή και ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου αξίας κτήσης κατ’ ελάχιστο 800.000 ευρώ, τα οποία εισάγονται για διαπραγμάτευση ή διαπραγματεύονται σε ρυθμιζόμενες αγορές ή πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης που λειτουργούν στην Ελλάδα. Το σχέδιο καλύπτει και επενδύσεις νομικών προσώπων.

Φορολογία

Σε ό,τι αφορά τη φορολογία, η Ελλάδα έθεσε από το 2019 σε εφαρμογή ειδικούς όρους φορολόγησης φυσικών προσώπων που θα μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα. Πρόκειται για το καθεστώς του «διαμένοντος μη κατοίκου»(Non-Dom) το οποίο απευθύνεται σε «μεγάλα» πορτοφόλια.

Με όπλο την καταβολή ετήσιου φόρου 100.000 ευρώ και 20.000 ευρώ για κάθε επιπλέον συγγενικό πρόσωπο και την απαλλαγή από φόρο δωρεών, γονικών παροχών και κληρονομιάς, το ελληνικό σχέδιο προσελκύει ήδη ενδιαφέρον.

Προϋπόθεση για την υπαγωγή είναι να αποδεικνύει ότι, o φορολογούμενος ή συγγενικό του πρόσωπο ή νομική οντότητα στην οποία έχει την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων, πραγματοποιεί τρεις κατ’ανώτατο όριο διακριτές επενδύσεις, συνολικού ποσού που δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 500.000 ευρώ. Η προϋπόθεση της επένδυσης δεν ισχύει για όσα πρόσωπα έχουν αξιοποιήσει το σχέδιο «Golden Visa». Η διάρκεια συμμετοχής στο σχέδιο δεν μπορεί να ξεπερνά τα 15 χρόνια.

Ειδική ρύθμιση έχει θεσπιστεί για εύπορους συνταξιούχους, με μειωμένη φορολογία 7%, για δέκα χρόνια οι οποίοι μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα.

Επαναπατρισμός

Φορολογικά κίνητρα θεσπίστηκαν για την προσέλκυση αλλοδαπών εργαζόμενων και αυτοαπασχολούμενων, αλλά και Ελλήνων που έφυγαν από τη χώρα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ώστε να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία και να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στην Ελλάδα. Φορολογικοί κάτοικοι του εξωτερικού, οι οποίοι τουλάχιστον για τα τελευταία εφτά χρόνια δεν ήταν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, μπορούν να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στη χώρα και θα απολαμβάνουν εξαίρεση 50% επί του εισοδήματος που θα αποκτηθεί τα επόμενα επτά χρόνια.

Family Offices

Τελευταία προσθήκη στην εργαλειοθήκη της Ελλάδας είναι η θέσπιση κινήτρων για τη δημιουργία εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας (Family Offices), χώρος στον οποίο κινείται και η κυπριακή βιομηχανία των funds. Οι νέες ρυθμίσεις αναμένεται να λειτουργήσουν συμπληρωματικά στην προσέλκυση περισσότερων φυσικών προσώπων με φορολογική κατοικία στο εξωτερικό και θα εφαρμόζονται σε όλα τα φυσικά πρόσωπα που είναι ήδη, ή καθίστανται, φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας.

Σύσταση εταιρείας

Το «κρυφό» όπλο της Ελλάδας, που δρα συμπληρωματικά στην προσέλκυση επενδύσεων, είναι ο ελκυστικός (και φθηνός) τρόπος σύστασης εταιρείας, ο περιορισμός της φορολογίας επί των μερισμάτων στο 5% και η μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων στο 24%, με προοπτική να μειωθεί στο 20% από το 2022.

Σε ό,τι αφορά τη σύσταση εταιρείας, ένας εταιρικός τύπος που θεσπίστηκε το 2012 αποτελεί πλέον τον δημοφιλέστερο τύπο σύστασης εταιρείας. Πρόκειται για την Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (ΙΚΕ), μία εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (limeted), η οποία έχει τα εξής πλεονεκτήματα:

-Το ελάχιστο ποσό αρχικού κεφαλαίου είναι το 1 ευρώ.

-Ιδρύεται μέσω των υπηρεσιών μιας Στάσης, ακόμα και σε 1 ώρα, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, χωρίς δικηγόρο.

-Υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών έχει μόνο ο διαχειριστής (διευθυντής), με ελάχιστο νόμιμο ποσό τα 210 ευρώ μηνιαίως.