Η αγορά και τα καρναβάλια

Η αβεβαιότητα, κατά τους ειδικούς, ψυχολόγους και κοινωνιολόγους, προκαλεί περισσότερο στρες από όσο προκαλεί ένα όποιο κακό αποτέλεσμα σε μια κατάσταση που βιώνουμε. Αυτό το, σχεδόν, αξίωμα, συναντάται παντού. Σε μικροεπίπεδο και σε μακροεπίπεδο. Συναντάται στην προσωπική μας ζωή, στην εργασία μας, στη διαχείριση της οικονομίας, στην αγορά. Συναντάται, ασφαλώς, εντονότερα από ποτέ και στην περίοδο της πανδημίας που διανύουμε.

Γι’ αυτό και όταν αναφερόμαστε σε «κόπωση» του πληθυσμού, δεν αναφερόμαστε μόνο στις αντιδράσεις των εφήβων και των νέων, στην παρακοή έναντι στα διατάγματα από κάποιους στη Λεμεσό και στη Λευκωσία, ή στις σαχλαμάρες του τύπου «μαζεύτηκαν για να κάνουν πάρτι στα κρυφά» στη Λάρνακα ή «για να παίξουν χαρτιά» στην Πάφο. Ανόητοι και προβληματικοί, σε όλες τις ηλικίες, θα υπάρχουν πάντα, άλλωστε, ανάμεσά μας. Φτάνει, βέβαια, να μην είναι πολλοί…

Η πραγματική, λοιπόν, κόπωση στην κοινωνία και στην αγορά μετά από έναν χρόνο πανδημίας δεν οφείλεται αποκλειστικά στο λοκντάουν και στους περιορισμούς διακίνησης, στην απουσία «εξόδων» και «πάρτι» και στους περιπάτους στη φύση και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο νιώθουμε ότι μας λείπει. Ειδικά αν σκεφτούμε ότι εδώ στην Κύπρο δεν υπάρχουν και πολλά να κάνει κανείς έτσι και αλλιώς. Τα καφέ, το ποδόσφαιρο και τα σουβλατζίδικα, τα προποτζίδικα και τα περίπτερα, άλλωστε, είναι τα βασικά που συνθέτουν την καθημερινή «συναρπαστική» πραγματικότητά μας. Λυπηρή, αλλά αληθινή, δυστυχώς, διαπίστωση. Ούτε τα θέατρα μάς λείπουν, ούτε οι γκαλερί, ούτε τα σπουδαία εστιατόρια και μπαρ, ούτε τα βιβλιοπωλεία, ούτε τα πάρκα, ούτε τα φεστιβάλ ποιότητας, ούτε οι μουσικές σκηνές, ούτε τα σινεμά, ούτε το κοσμοπολίτικο «σιόπινγκ» και ο σοφιστικέ αθλητισμός. Άλλωστε, από αυτά δεν είχαμε και πολλά - πολλά έτσι και αλλιώς.    

Αλλά, ακόμα και το λοκντάουν, λίγο ακόμα και θα το συνηθίσουμε. Αφού, όπως επίσης ξέρουν οι ειδικοί, ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι, ο άνθρωπος μπορεί να «συνηθίσει» να ζει κάτω από δύσκολες και δυσμενείς συνθήκες για πάρα πολύ καιρό. Κάποιοι, ίσως, και για ολόκληρη τη ζωή τους. Κάποιοι λαοί, όπως ο δικός μας, για ολόκληρη την ιστορία τους…

Οπότε, η πραγματική κόπωση οφείλεται στην αβεβαιότητα και στην απροσδιοριστία. Στη παράταση της «εκκρεμότητας» στην οικονομία, στην αγορά και στην κοινωνία. Στο «μέσα» και στο «έξω» και στον βαθμό των δύο αυτών συνθηκών που διαδέχονται την πραγματικότητά μας από την αρχή της πανδημίας. Ακόμα και αυτό, όμως, μπορεί να το συνηθίσουμε! Μέχρι, φυσικά, που να δούμε κάτι άλλο ως διέξοδο που θα σπρώξει τον κόμπο απότομα στο χτένι…

Στην αγορά διαπιστώνεται, από όσους «κυκλοφορούν» μεταξύ των πραγματικών παλαιότερων και νεότερων επιχειρηματιών και επαγγελματιών, των μαγαζατόρων, της λιανικής και της χονδρικής, των εστιατόρων και των γυμναστών, λογιστών και τραπεζιτών, ότι κάθε φορά που πλησιάζουμε στην επόμενη «ανακοίνωση» της επιβολής ή της άρσης των όποιων ισχυόντων μέτρων, επικρατεί μούδιασμα και ακινησία ως συνέπεια της αναπόφευκτης αναμονής για το τι θα μας «ξημερώσει». Η απροσδιοριστία που λέγαμε πριν…

Την κατάσταση αυτή διαδέχεται αμέσως μετά μία «έκλαμψη» δραστηριοποίησης, που εδώ και μήνες διαδοχικά φθίνει σε ένταση και εύρος, επειδή μεγαλώνει η τρύπα στην τσέπη μας. Κράτους και ιδιωτών.

Στη δε πολιτική κατάσταση, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αγορά, φαίνεται ένα ακόμα μεγαλύτερο μούδιασμα που έχει εξελιχθεί σε αποστροφή. Αυτό, άλλωστε, προδίδει η επίπτωση της απαξίωσης των πολιτικών ηγεσιών απέναντι στους πολίτες και των πολιτών απέναντι στην πολιτική ηγεσία. Η διάσταση μεταξύ των δύο, δεν ήταν ίσως ποτέ τόσο χαρακτηριστική και εμφανής όπως είναι σήμερα. Και τα καρναβάλια τον Μάρτιο…και τον Μάιο…δεν πρόκειται να δώσουν τη λύση…