H ανάκαμψη της οικονομίας, αλλά και του τρόπου ζωής μας

Eχουμε συμπληρώσει έναν και πλέον χρόνο σε συνθήκες πανδημίας και περιοριστικών μέτρων και το φως στην άκρη του τούνελ αυτής της άνευ προηγουμένου περιπέτειας τρεμοπαίζει κάπου στο βάθος. Αυτή την εποχή πέρυσι είχαμε την αίσθηση ότι απαγορευτικά μέτρα μερικών εβδομάδων θα αρκούσαν για να ελεγχθεί η πανδημία και το καλοκαίρι όλα θα επέστρεφαν στην κανονικότητα. Γίνονταν μάλιστα και εκτιμήσεις για τις αφίξεις τουριστών οι οποίες αποδείχθηκαν εξωπραγματικές. Ο δε οικονομικός σχεδιασμός επιχειρήσεων και κράτους στηριζόταν στην αίσθηση ότι το κλείδωμα οικονομίας και κοινωνίας θα ήταν προσωρινό. Δεν ήταν. Δικαιώθηκαν όσοι (λίγοι) έλεγαν ότι μπροστά σε αυτή την αβεβαιότητα δεν υπάρχει βεβαιότητα για τίποτα, γι' αυτό και ο σχεδιασμός πρέπει να είναι ανάλογος. Πώς σχεδιάζεις, όμως, όταν μπροστά σου έχεις το άγνωστο;
Με τη σοφία της εμπειρίας των τελευταίων δώδεκα μηνών βλέπουμε να δικαιώνεται η απόφαση για έναν εκτεταμένο δανεισμό του κράτους στην αρχή της πανδημίας -έδωσε πολύτιμα πυρομαχικά τα οποία χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα, έναν χρόνο μετά- και για μια συντηρητική προσέγγιση στη στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων, με το μεγαλύτερο βάρος να δίνεται στη στήριξη της απασχόλησης. Το μισθολογικό κόστος αποτελεί ένα σημαντικό μέρος του κόστους κάθε επιχείρησης, αλλά δεν είναι το μόνο. Στα ενοίκια, για παράδειγμα, θα έπρεπε να είχε γίνει κάτι δραστικά διαφορετικό.
Με τη σοφία της εμπειρίας των τελευταίων δώδεκα μηνών μπορούμε να πούμε ότι δεν πρέπει να θεωρούμε θέμα ημερών ή εβδομάδων την έξοδο από τους περιορισμούς και την ανάκαμψη της οικονομίας, αλλά και του τρόπου ζωής μας.
Αυτή είναι και η κατεύθυνση που δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα από έναν οδικό χάρτη για το άνοιγμα της οικονομίας και της κοινωνίας όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, θέμα που θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής των «27» στις 25-26 Μαρτίου. Από τις χθεσινές ανακοινώσεις ξεχώρισε η υιοθέτηση των πράσινων πιστοποιητικών και έμεινε πιο πίσω η προειδοποίηση ότι «η επιδημιολογική κατάσταση απαιτεί συνεχή έλεγχο έως ότου επιτευχθεί επαρκής κάλυψη εμβολιασμού» προκειμένου να αποφευχθούν καταστροφικοί και δαπανηροί κύκλοι ανοίγματος και κλεισίματος των οικονομιών.
Δυστυχώς η κατάσταση στην Κύπρο δεν επιτρέπει αισιοδοξία. Τα νούμερα των νέων κρουσμάτων είναι υψηλά και ειδικά στη Λεμεσό. Ωστόσο, ακόμη και αν τα νούμερα στη Λεμεσό κινούνταν στον εθνικό μέσο όρο, δεν θα έπρεπε να παρασυρθούμε σε γενικευμένες χαλαρώσεις. Η ανάλυση κόστους - οφέλους σε ό,τι αφορά τις χαλαρώσεις κλείνει υπέρ της διατήρησης των περιορισμών μέχρι το επίπεδο εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού μας οδηγήσει με ασφάλεια στην άρση τους. Αυτό έχει κόστος για τις επιχειρήσεις (αν και λιγότερο σε σχέση με ένα τρίτο γενικό απαγορευτικό) και πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια του κράτους, η οποία δεν πρέπει να είναι κατ' ανάγκην οικονομική. Η θεσμοθέτηση μέτρων διαχείρισης χρέους για βιώσιμες επιχειρήσεις (δεύτερη ευκαιρία) είναι εξίσου χρήσιμη με τις χορηγίες.