Η ισχυρότερη μακροοικονομική σταθερότητα, οι προοπτικές του χρηματοπιστωτικού τομέα και η περαιτέρω βελτίωση της δημοσιονομικής δυναμικής, θα κρίνουν την περαιτέρω αναβάθμιση των αξιολογήσεων της κυπριακής οικονομίας, εκτιμούν οι οίκοι αξιολόγησης.
Πρόσθετα, η περαιτέρω μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών και του δημοσίου χρέους της Κύπρου, η αύξηση της παραγωγικότητας εργασίας και η επιτάχυνση της αναπτυξιακής δυναμικής, είναι μεταξύ των παραγόντων που θα καθορίσουν τις περαιτέρω αναβαθμίσεις.
Ο αντιπρόεδρος, Global Sovereign Credit Ratings της Morningstar DBRS, Yesenn El-Radhi, ανέφερε στον «Π» ότι η πρόσφατη αλλαγή τάσης οφείλεται στην προσδοκία ότι οι μετρήσεις του δημόσιου χρέους θα συνεχίσουν να μειώνονται λόγω της ευνοϊκής δυναμικής της οικονομικής ανάπτυξης και των δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Η Κύπρος, τόνισε, ξεχωρίζει ως μία από τις ελάχιστες χώρες μέλη της ευρωζώνης που παρουσιάζει σήμερα μεγαλύτερα δημοσιονομικά πλεονάσματα από ό,τι τα προ πανδημίας χρόνια. Αυτή η ευνοϊκή δημοσιονομική εξέλιξη προκύπτει κυρίως από την έντονη αύξηση των κρατικών εσόδων, ιδίως όσον αφορά τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων.
Υπέδειξε ότι μια περαιτέρω σημαντική μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους της Κύπρου θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας. Επιπλέον, οι αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν εάν υπάρχουν ενδείξεις αυξημένης οικονομικής ανθεκτικότητας και αύξησης των επιπέδων παραγωγικότητας της εργασίας. Τα επίπεδα παραγωγικότητας της εργασίας της κυπριακής οικονομίας παραμένουν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, παρά την έντονη δυναμική οικονομικής ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια, η οποία μπορεί εν μέρει να αποδοθεί στον σημαντικό ρόλο των βιομηχανιών έντασης εργασίας όπως ο τουρισμός.
Οι αναβαθμίσεις
Σημειώνεται ότι οι οίκοι αξιολόγησης, αναβάθμισαν το αξιόχρεο της Κύπρου τους τελευταίους μήνες, με τους πλείστους, πλην ενός, να τοποθετούν τη χώρα στη βαθμίδα Α.
Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Standard and Poor's ανακοίνωσε στις 13 Δεκεμβρίου ότι αναβαθμίζει τη μακροχρόνια πιστοληπτική ικανότητα της κυπριακής οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα Α-.
Πρόκειται για τον τέταρτο οίκο που αναβάθμισε το αξιόχρεο της κυπριακής οικονομίας μετά τους Fitch, Moody's και Scope. Σημειώνεται ότι ο οίκος αξιολόγησης Fitch αναβάθμισε στις 6 Δεκεμβρίου την κυπριακή οικονομία από ΒΒΒ+ σε Α- με σταθερή προοπτική. Τον Νοέμβριο, ο οίκος Moody's προχώρησε σε διπλή αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατατάσσοντάς την για πρώτη φορά από τον Ιούλιο του 2011 στην κατηγορία Α΄ των πιστοληπτικών βαθμίδων και συγκεκριμένα στη βαθμίδα Α3.
Ο οίκος αξιολόγησης Scope Ratings αναβάθμισε τον Οκτώβριο τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα και την κατάταξη του μη εξασφαλισμένου χρέους της Κυπριακής Δημοκρατίας σε A- από BBB+, σηματοδοτώντας την πρώτη αξιολόγηση σε επίπεδο Α από οίκο αξιολόγησης για την Κύπρο.
Τον Σεπτέμβριο του 2024, η Morningstar DBRS επιβεβαίωσε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας σε BBB (υψηλό) και άλλαξε την τάση από σταθερή σε θετική.
S&P
Σύμφωνα με το ευνοϊκό σενάριο του οίκου S&P, η αξιολόγηση της Κύπρου θα μπορούσε να αναβαθμιστεί περαιτέρω εάν το αυξημένο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και οι συνολικές ακαθάριστες ανάγκες εξωτερικής χρηματοδότησης των κατοίκων μειώνονταν περαιτέρω, αμβλύνοντας τους κινδύνους από την εξωτερική μόχλευση, ιδίως τα επίπεδα βραχυπρόθεσμου εξωτερικού χρέους. Θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τις αξιολογήσεις εάν η επιβάρυνση του δημοσίου χρέους μειωθεί πέραν των προσδοκιών.
Από την άλλη πλευρά, ο οίκος προσθέτει ότι θα μπορούσε να υποβαθμίσει την αξιολόγηση της Κύπρου στο απίθανο σενάριο ενός βαθέως και παρατεταμένου οικονομικού σοκ, για παράδειγμα λόγω των πιθανών επιπτώσεων από την επιδείνωση των γεωπολιτικών εντάσεων. Αρνητικοί παράγοντες για την αξιολόγηση θα μπορούσαν επίσης να προκύψουν σε περίπτωση που η πρόοδος των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων καθυστερούσε, οδηγώντας σε αντίστοιχες καθυστερήσεις στη χρηματοδότηση της Κύπρου από το NextGenEU.
Fitch
Αναφορικά με τους παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση της αξιολόγησης, ο Fitch επεσήμανε στην πρόσφατή του έκθεση πως αυτή είναι μια σημαντική αύξηση του χρέους της γενικής κυβέρνησης έναντι του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και ένα εξωτερικό σοκ που θα αυξήσει τα εξωτερικά τρωτά σημεία και θα επηρεάσει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη.
Όσον αφορά τους παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναβάθμιση της αξιολόγησης, αυτοί είναι η διαρκής μείωση του χρέους έναντι του ΑΕΠ της γενικής κυβέρνησης μεσοπρόθεσμα (για παράδειγμα, λόγω συνεχιζόμενων δημοσιονομικών πλεονασμάτων) και μειωμένη ευπάθεια σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς.
Moody's
Σύμφωνα με τις αναφορές του οίκου Moody's, ανοδική πίεση στην αξιολόγηση της Κύπρου θα μπορούσε να προκύψει εάν γίνει όλο και πιο πιθανό ότι οι δημοσιονομικές μετρήσεις και οι μετρήσεις του χρέους του κράτους θα αποδώσουν καλύτερα από τις τρέχουσες προβλέψεις. Επιπλέον, μια υψηλότερη από την προβλεπόμενη ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανοδική αξιολόγηση, που ενδεχομένως οφείλεται σε σημαντικές επιπτώσεις από ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, αυξημένες ΑΞΕ ή/και καλύτερες από τις αναμενόμενες τάσεις της αγοράς εργασίας.
Επιπλέον, η εκμετάλλευση των πόρων φυσικού αερίου, που επί του παρόντος δεν περιλαμβάνονται στις οικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις, θα μπορούσε να δημιουργήσει ανοδικές πιέσεις στην αξιολόγηση μεσοπρόθεσμα.
Αντίθετα, οι αξιολογήσεις της Κύπρου θα μπορούσαν να υποστούν πτωτική πίεση εάν τα δημοσιονομικά αποτελέσματα και τα αποτελέσματα του χρέους υποχωρήσουν σημαντικά από τις τρέχουσες προσδοκίες, γεγονός που οδηγεί σε αντιστροφή της καθοδικής τροχιάς του δείκτη δημόσιου χρέους. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί λόγω λιγότερο συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, όπως υψηλότερη από αναμενόμενη αύξηση του μισθολογίου του Δημοσίου, περαιτέρω αλλαγές στο επίδομα κόστους ζωής ή υλοποίηση πιέσεων στις δαπάνες στην υγειονομική περίθαλψη. Επιπλέον, μια σημαντικά πιο αδύναμη οικονομική προοπτική από ό,τι προβλέπεται σήμερα θα μπορούσε να συμβάλει σε αυτό το σενάριο, που ενδέχεται να προκληθεί από εκροή ξένων εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης, ακύρωση ή αναβολή μεγάλων έργων ΑΞΕ ή αύξηση γεωπολιτικών κινδύνων. Επιπρόσθετα, η πραγματοποίηση μεγάλων ενδεχόμενων υποχρεώσεων, που ενδέχεται να προκύψουν από ένα σημαντικό σοκ στο τραπεζικό σύστημα, θα ήταν επίσης πιστωτικό αρνητικό.
Scope
Σύμφωνα με τον οίκο Scope, τα ανοδικά σενάρια για τις αξιολογήσεις και τα outlook είναι (μεμονωμένα ή συλλογικά):
1. Σημαντικά ισχυρότερη μακροοικονομική σταθερότητα λόγω, για παράδειγμα, της οικονομικής διαφοροποίησης και των χαμηλότερων εξωτερικών ανισορροπιών, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα έναντι εξωτερικών κραδασμών.
2. Σημαντικά ισχυρότερες προοπτικές του χρηματοπιστωτικού τομέα λόγω, για παράδειγμα, της αντιμετώπισης της κληρονομιάς της χρηματοπιστωτικής κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των ακόμη υψηλών επιπέδων μη εξυπηρετούμενων δανείων.
3. Περαιτέρω βελτίωση της δημοσιονομικής δυναμικής με σημαντικά ταχύτερο ρυθμό από ό,τι προβλέπεται σήμερα, οδηγώντας σε επιταχυνόμενη μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης.
Τα αρνητικά σενάρια για τις αξιολογήσεις και τα outlook είναι (μεμονωμένα ή συλλογικά):
1. Ασθενέστερες δημοσιονομικές προοπτικές λόγω, για παράδειγμα, χαλάρωσης του δημοσιονομικού προσανατολισμού που αμφισβητεί την αναμενόμενη μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης.
2. Ασθενέστερη μακροοικονομική σταθερότητα λόγω, για παράδειγμα, πιο έντονων εξωτερικών ανισορροπιών, υπονομεύοντας την ικανότητα απορρόφησης κραδασμών.
3. Ασθενέστερες προοπτικές του χρηματοπιστωτικού τομέα λόγω, για παράδειγμα, της αναζωπύρωσης των τρωτών σημείων του τραπεζικού τομέα.
