Στην Ολομέλεια της Βουλής οδηγούνται αύριο τρία φορολογικά νομοσχέδια, με στόχο την πάταξη του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.
Σύμφωνα με την έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, σκοπός των νομοσχεδίων είναι η τροποποίηση των σχετικών ισχυουσών νομοθεσιών, ώστε να εισαχθούν ρυθμίσεις για σκοπούς υλοποίησης οροσήμων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και υιοθέτησης σχετικών συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με στόχο την πάταξη του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.
Σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία και τα όσα δήλωσαν οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Οικονομικών, με το πρώτο και δεύτερο υπό αναφορά νομοσχέδιο ενσωματώνονται στο εθνικό δίκαιο της Δημοκρατίας οι διατάξεις που απορρέουν από το ορόσημο 210 της μεταρρύθμισης 10 του Πυλώνα 3.5. «Διασφάλιση της Δημοσιονομικής και Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας» του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Το εν λόγω ορόσημο προβλέπει την επιβολή φόρων παρακράτησης στις πληρωμές μερισμάτων, τόκων και δικαιωμάτων σε εταιρείες που βρίσκονται σε δικαιοδοσίες με χαμηλό φορολογικό συντελεστή (Low Tax Jurisdictions).
Ταυτόχρονα, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις ενσωματώνονται στην ισχύουσα νομοθεσία οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του ελέγχου υλοποίησης του οροσήμου 209, το οποίο προβλέπει την επιβολή φόρων παρακράτησης σε πληρωμές μερισμάτων, τόκων και δικαιωμάτων σε εταιρείες που βρίσκονται στον κατάλογο μη συνεργάσιμων δικαιοδοσιών (Non-Compliant Jurisdictions).
Σημειώνεται ότι η Δημοκρατία έχει ήδη ενσωματώσει στην εθνική της νομοθεσία τα προαπαιτούμενα του οροσήμου 209, ωστόσο κατά τη διενέργεια ελέγχου υλοποίησης του εν λόγω οροσήμου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι στην ισχύουσα νομοθεσία περιλήφθηκαν ορισμένες εξαιρέσεις σε σχέση με την επιβολή φορολογίας για συγκεκριμένες πληρωμές, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η πάταξη του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.
Σε σχέση με το τρίτο υπό αναφορά νομοσχέδιο προβλέπονται ρυθμίσεις για την επιβολή ποινικών και διοικητικών κυρώσεων στις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης των φορολογουμένων με τα προβλεπόμενα στις επιμέρους πρόνοιες του πρώτου και δεύτερου νομοσχεδίου.
Ειδικότερα, στην προτεινόμενη δέσμη νομοσχεδίων περιλαμβάνονται ρυθμίσεις, ώστε:
1. να μην εκπίπτουν του φορολογητέου εισοδήματος εταιρείας τόκοι ή δικαιώματα που καταβάλλονται σε εταιρεία που είναι φορολογικός κάτοικος σε δικαιοδοσία με χαμηλό φορολογικό συντελεστή ή που έχει συσταθεί ή εγγραφεί σε δικαιοδοσία με χαμηλό φορολογικό συντελεστή και δεν είναι φορολογικός κάτοικος σε δικαιοδοσία με μη χαμηλό φορολογικό συντελεστή, όπου τέτοια δικαιοδοσία ορίζεται ως η δικαιοδοσία τρίτης χώρας με εταιρικό φορολογικό συντελεστή χαμηλότερο του 50% του κυπριακού εταιρικού συντελεστή, σε περίπτωση που:
α. η εταιρεία η οποία λαμβάνει το εισόδημα συμμετέχει άμεσα ή έμμεσα είτε μόνη της είτε από κοινού με συνδεδεμένα με αυτήν πρόσωπα στην εταιρεία κάτοικο της Δημοκρατίας,
β. η εταιρεία κάτοικος της Δημοκρατίας η οποία καταβάλλει το εισόδημα συμμετέχει άμεσα ή έμμεσα είτε μόνη της είτε από κοινού με συνδεδεμένα με αυτήν πρόσωπα στην εταιρεία στην οποία καταβάλλεται τέτοιο εισόδημα,
γ. το ίδιο πρόσωπο και συνδεδεμένα με αυτό πρόσωπα συμμετέχουν άμεσα ή έμμεσα στην εταιρεία κάτοικο της Δημοκρατίας που καταβάλλει το εισόδημα και στην εταιρεία στην οποία καταβάλλεται τέτοιο εισόδημα
2. να διευρυνθούν οι περιπτώσεις στις οποίες παρακρατείται έκτακτη εισφορά για την άμυνα, ποσοστού ύψους 17%, σε εισόδημα από μέρισμα, όταν καταβάλλεται από εταιρεία κάτοικο της Δημοκρατίας σε εταιρεία μη κάτοικο της Δημοκρατίας που βρίσκεται σε δικαιοδοσία που περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μη συνεργάσιμων δικαιοδοσιών για φορολογικούς σκοπούς και στις πιο πάνω αναφερθείσες περιπτώσεις συνδεδεμένων προσώπων,
3. να περιοριστεί η παρακράτηση φόρου εισοδήματος, ποσοστού ύψους 10%, και έκτακτης εισφοράς για την άμυνα, ποσοστού ύψους 17%, επί του εισοδήματος από δικαιώματα και τόκους, αντίστοιχα, που καταβάλλονται σε εταιρεία μη κάτοικο της Δημοκρατίας η οποία βρίσκεται σε δικαιοδοσία που περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μη συνεργάσιμων δικαιοδοσιών για φορολογικούς σκοπούς μόνο σε πληρωμές που πραγματοποιούνται προς συνδεδεμένα πρόσωπα που εμπίπτουν στις πιο πάνω αναφερθείσες περιπτώσεις,
4. να εισαχθεί κανόνας κατά των καταχρήσεων σύμφωνα με τον οποίο, σε περίπτωση κατά την οποία μια ρύθμιση ή σειρά ρυθμίσεων εφαρμόζονται με κύριο σκοπό ή έναν από τους κύριους σκοπούς την απόκτηση φορολογικού πλεονεκτήματος και όχι για βάσιμους εμπορικούς λόγους που αντανακλούν την οικονομική πραγματικότητα, η παρακράτηση φόρου ή η μη έκπτωση της σχετικής δαπάνης, αντίστοιχα, να πραγματοποιείται ανεξαρτήτως των εν λόγω ρυθμίσεων,
5. να παρασχεθεί δυνατότητα στη Δημοκρατία, εντός συγκεκριμένου χρονικού περιθωρίου, να εκκινεί διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης συγκεκριμένων προνοιών των ισχυουσών συμβάσεων για την αποφυγή της διπλής φορολογίας με δικαιοδοσία χαμηλού φορολογικού συντελεστή, καθώς και με δικαιοδοσία που έχει αξιολογηθεί συλλογικά από τα κράτη μέλη ως μη συνεργάσιμη για φορολογικούς σκοπούς, οι οποίες δεν αποδίδουν δικαίωμα φορολόγησης στη Δημοκρατία επί ποσού μερισμάτων, τόκων και δικαιωμάτων που καταβάλλονται προς κάτοικο της άλλης δικαιοδοσίας,
6. να παρακρατείται έκτακτη εισφορά για την άμυνα, ποσοστού ύψους 17%, επί των μερισμάτων που καταβάλλει εταιρεία κάτοικος της Δημοκρατίας σε συνδεδεμένο πρόσωπο στις πιο πάνω αναφερθείσες περιπτώσεις, το οποίο είναι φορολογικός κάτοικος δικαιοδοσίας με χαμηλό φορολογικό συντελεστή, όπου δικαιοδοσία με χαμηλό φορολογικό συντελεστή ορίζεται η δικαιοδοσία τρίτης χώρας με εταιρικό φορολογικό συντελεστή χαμηλότερο του 50% του κυπριακού εταιρικού συντελεστή,
7. να προβλεφθούν ποινικές και διοικητικές κυρώσεις, στις περιπτώσεις που φορολογούμενοι παραβαίνουν τις υποχρεώσεις που καθορίζονται στα διατάγματα που εκδίδονται από το Υπουργικό Συμβούλιο δυνάμει των διατάξεων του πρώτου και δεύτερου υπό αναφορά νομοσχεδίου, τα οποία καθορίζουν τις υποχρεώσεις εταιρειών που καταβάλλουν τόκους, μερίσματα ή δικαιώματα ως προς τη διενέργεια ελέγχων και διατήρηση υποστηρικτικών στοιχείων.
Χρόνο στους φορολογουμένους ζητά ο ΣΕΛΚ
Ο εκπρόσωπος του ΣΕΛΚ, χωρίς να διαφωνεί με τους σκοπούς και τις επιδιώξεις της δέσμης νομοσχεδίων και αναγνωρίζοντας παράλληλα την ανάγκη συμμόρφωσης με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ευθυγράμμισης με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δήλωσε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
- Λόγω της πολυπλοκότητας των προτεινόμενων μέτρων απαιτείται όπως παραχωρηθεί εύλογος χρόνος στους φορολογούμενους, ώστε να προβούν σε αναδιάρθρωση των ιδιοκτησιακών τους δομών και προσαρμογή των εσωτερικών τους διαδικασιών.
- Η μετάθεση της ημερομηνίας έναρξης της ισχύος ειδικότερα των ρυθμίσεων που αφορούν στις δικαιοδοσίες με χαμηλό φορολογικό συντελεστή, ήτοι την 1η Ιανουαρίου 2026, θα παρέχει την ευχέρεια σαφούς καθορισμού των δικαιοδοσιών με χαμηλό φορολογικό συντελεστή, δίνοντας παράλληλα στο Τμήμα Φορολογίας ικανοποιητικό χρόνο για την έκδοση λίστας τέτοιων δικαιοδοσιών, καθώς και σχετικής εγκυκλίου ως προς την πρακτική εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων. Επιπροσθέτως, το τμήμα θα έχει τη δυνατότητα τροποποίησης των μηχανογραφικών του συστημάτων, ώστε οι φορολογούμενοι να δύνανται να καταβάλλουν τον φόρο παρακράτησης.
- Το ποσοστό του φόρου παρακράτησης ύψους 17% επί των μερισμάτων που πληρώνονται σε δικαιοδοσίες χαμηλού φορολογικού συντελεστή πρέπει να μειωθεί στο 5% κατ’ αντιστοιχία της εκπεφρασμένης πρόθεσης της κυβέρνησης για μείωση του εν λόγω συντελεστή για φορολογικούς κατοίκους της Δημοκρατίας.
4. Τα μέτρα παρακράτησης φόρου και μη εκπιπτόμενης δαπάνης δεν πρέπει να εφαρμόζονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος αποδεικνύει ότι το εισόδημα έχει περιληφθεί στη φορολογική βάση άλλης δικαιοδοσίας, η οποία δεν εμπίπτει στις δικαιοδοσίες χαμηλής φορολόγησης.
5. Oι πληρωμές από κυπριακές εταιρείες που υπάγονται σε φόρο χωρητικότητας (tonnage tax), σε επενδυτικά ταμεία με ευρεία επενδυτική βάση, σε αναγνωρισμένα συνταξιοδοτικά ταμεία, σε χρηματοοικονομικούς οργανισμούς και σε άλλες παρόμοιες οντότητες οι οποίες δεν χρησιμοποιούνται για σκοπούς επιθετικού φορολογικού προγραμματισμού πρέπει να εξαιρεθούν από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις.
Στη βάση των παρατηρήσεων και των εισηγήσεων του ΣΕΛΚ οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Οικονομικών ανέφεραν ότι το αρμόδιο υπουργείο:
- υιοθετώντας την εισήγηση του ΣΕΛΚ για μετάθεση της προτεινόμενης ημερομηνίας έναρξης της ισχύος των προνοιών των νομοσχεδίων που συνδέονται με τις δικαιοδοσίες με χαμηλό φορολογικό συντελεστή (ορόσημο 210), προέβη στις δέουσες ενέργειες για σχετική ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να λάβει την άποψή της,
- συμφωνεί επί της αρχής για τη μείωση του φόρου παρακράτησης επί των μερισμάτων που πληρώνονται σε δικαιοδοσίες χαμηλού φορολογικού συντελεστή από 17% σε 5%, ωστόσο το εν λόγω ζήτημα αναμένεται να τύχει ευρύτερου χειρισμού στο πλαίσιο της επικείμενης φορολογικής μεταρρύθμισης, και
- δεν είναι δυνατό στο παρόν στάδιο να υιοθετήσει εξαιρέσεις από την εφαρμογή των προτεινόμενων ρυθμίσεων, καθότι δεν παρέχεται περαιτέρω περιθώριο διαβούλευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί επί των κειμένων των νομοσχεδίων ως αυτά αναθεωρήθηκαν σύμφωνα με τα πιο πάνω κατά τη συζήτησή τους στην ολομέλεια του σώματος.
