Η αναστολή στην εφαρμογή των δασμών για 90 ημέρες προκαλεί ήδη ευφορία στις αγορές με τα χρηματιστήρια σε Ασία και Ευρώπη να σημειώνουν μια εντυπωσιακή ανάκαμψη. Η προσδοκία τώρα, είναι ότι τελικά θα έχουμε ακύρωση των δασμών, με πιθανή εξαίρεση την περίπτωση της Κίνας.
Η υποχώρηση των Τραμπ αποκαλύπτει για άλλη μια φορά την τακτική του νταή και εκφοβισμού που εφαρμόζει. Από την άλλη, υπάρχουν και βαθύτερα αιτία, με κύριο τη δυσχερή δημοσιονομική θέση των ΗΠΑ.
Συνοπτικά, οι τρεις βασικοί λόγοι που οδήγησαν τον Ντόναλντ Τραμπ να αναστείλει την εφαρμογή των δασμών για 90 ημέρες είναι οι εξής:
1ον Η αναταραχή στην αγορά ομολόγων φαίνεται να έπαιξε τον πιο σημαντικό ρόλο στην απόφαση για αναστολή. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ μιλά πολύ για το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ, αλλά το μεγάλο πρόβλημα είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα που αναμένεται να φτάσει το 2025 στο 7,5%, σύμφωνα με τον οίκο Fitch Ratings. Σε απόλυτους αριθμούς, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) εκτιμά ότι το έλλειμμα θα ανέλθει σε περίπου 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια για το οικονομικό έτος 2025 (Οκτώβριος 2024 - Σεπτέμβριος 2025)23.
Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στα υψηλά επιτόκια που αυξάνουν τις δαπάνες για τόκους, καθώς και στις συνεχιζόμενες δημοσιονομικές πιέσεις από τη γήρανση του πληθυσμού και τα προγράμματα κοινωνικής ασφάλιση
Ο περιορισμός του απαιτεί είτε περικοπές είτε αύξηση φόρων. Και οι δύο επιλογές είναι εκτός συζήτησης. Το έλλειμμα αυτό χρηματοδοτείται από τη μεγάλη ζήτηση για τα γραμμάτια και τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου τα οποία αντιμετώπιζονται από τους επενδυτές ως ένα ασφαλές περιουσιακό στοιχείο. Εν ολίγοις, άφθονο χρήμα συρρέει στον προϋπολογισμό των ΗΠΑ. Η αναταραχή που προκάλεσε η επιβολή των δασμών κλόνισε αυτή την εμπιστοσύνη.
Οι αποδόσεις των ομολόγων, όπως το 10ετές Treasury bond, σημείωσαν τη μεγαλύτερη τριήμερη αύξηση από το 2001, φτάνοντας το 4,5%. Η απόδοση στη δευτερογενή αυξάνεται όταν υποχωρεί η τιμή του ομολόγου. Διεθνείς επενδυτές πούλησαν μαζικά αμερικανικά κρατικά ομόλογα λόγω ανησυχιών για τις οικονομικές επιπτώσεις των δασμών. Αυτό δημιούργησε πίεση στις αγορές και αύξησε τα επιτόκια, αντίθετα με την παραδοσιακή τάση όπου τα ομόλογα θεωρούνται ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους κρίσης. Να αναφέρουμε ότι ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ, εξέφρασε έντονα τις ανησυχίες τους για την κατάσταση της αγοράς ομολόγων και τις πιθανές οικονομικές συνέπειες των δασμών.
2ον Η επιβολή υψηλών δασμών είχε προκαλέσει σημαντική πτώση στις χρηματιστηριακές αγορές, με τον Dow Jones να χάνει πάνω από 4.500 μονάδες και τον Nasdaq να σημειώνει πτώση άνω του 13%. Η αναστολή των δασμών θεωρήθηκε ως κίνηση αποκλιμάκωσης για την αποφυγή περαιτέρω οικονομικής αστάθειας.
3ον Περισσότερες από 75 χώρες (συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης) εξέφρασαν την πρόθεση να διαπραγματευτούν με τις Ηνωμένες Πολιτείες για ζητήματα εμπορίου, δασμών και μη δασμολογικών εμποδίων. Αυτές οι χώρες δεν προέβησαν σε αντίποινα κατά των ΗΠΑ, γεγονός που ο Τραμπ ερμήνευσε ως ένδειξη καλής θέλησης και αποφάσισε να μειώσει προσωρινά τους δασμούς στο 10% για αυτές τις χώρες.
Ο Τραμπ εξέφρασε την πεποίθηση ότι η προσωρινή αναστολή των δασμών θα οδηγήσει τελικά σε εμπορικές συμφωνίες με πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, παρά τις δυσκολίες στις διαπραγματεύσεις.
Η αναστολή δεν αφορά την Κίνα, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ να κατηγορεί το Πεκίνο «έλλειψη σεβασμού» στις διεθνείς αγορές.
