Η έκθεση του χρηματοπιστωτικού τομέα σε ακίνητα είναι σημαντική και απαιτεί συνεχή παρακολούθηση, τονίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Σε αναλυτική του έκθεση για την Κύπρο, αναφέρει ότι η έκθεση είναι τόσο άμεση, μέσω δανεισμού σε μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις (ΜΧΕ) του τομέα (26% των δανείων), όσο και έμμεση, μέσω δανείων που εξασφαλίζονται με ακίνητα (με το 34% των δανείων νοικοκυριών να εξασφαλίζονται με οικιστικά ακίνητα και το 30% των δανείων ΜΧΕ να εξασφαλίζονται με εμπορικά ακίνητα).
Επισημαίνεται ότι παρά τη μέτρια αύξηση των τιμών των κατοικιών (4% από το 2019), οι δείκτες τιμών προς εισόδημα (LTV) έχουν μειωθεί.
Οι τιμές των εμπορικών ακινήτων ήταν επίσης σταθερές. Παρ' όλα αυτά, υποδεικνύεται, οι ισχυροί δεσμοί μεταξύ του χρηματοπιστωτικού τομέα και του τομέα των ακινήτων απαιτούν στενή παρακολούθηση των τιμών των ακινήτων και των δεικτών LTV (οι οποίοι είναι χαμηλότεροι στην Κύπρο από τον μέσο όρο της ΕΕ).
Ενώ οι κίνδυνοι στον τραπεζικό τομέα φαίνονται περιορισμένοι, σημειώνεται, απαιτείται συνεχής παρακολούθηση του τομέα των ακινήτων, δεδομένης της υψηλής έκθεσης των τραπεζών.
Παράλληλα, το ΔΝΤ σημειώνει ότι οι συνεχείς προσπάθειες για την επέκταση του ορισμού των υπόχρεων οντοτήτων για την εποπτεία ώστε να περιλαμβάνει επαγγελματικές υπηρεσίες στον τομέα των ακινήτων είναι ευπρόσδεκτες.
Αναφέρεται ότι η αύξηση των τιμών των κατοικιών στην Κύπρο ήταν μέτρια το τέταρτο τρίμηνο του 2024 και οι δείκτες προσιτότητας των κατοικιών συνεχίζουν να βελτιώνονται.
Τα διαμερίσματα ηγήθηκαν της αύξησης των τιμών των ακινήτων και τα ενοίκια ακολούθησαν μια γενικά παρόμοια τάση.
Αναφέρεται ακόμη ότι οι τιμές των εμπορικών ακινήτων παρέμειναν αρκετά σταθερές, με αύξηση στις τιμές των γραφειακών χώρων.
Οι πωλήσεις ακινήτων σταθεροποιήθηκαν το 2024 και οι πωλήσεις σε μη κατοίκους μειώθηκαν.
Συνεχίζεται η επιβράδυνση στις αυξήσεις των τιμών κατοικιών
Όπως επεσήμανε πρόσφατα η Κεντρική Τράπεζα, σύμφωνα με ενδείξεις διαφόρων δεικτών, ο τομέας ακινήτων φαίνεται να καταγράφει γενικότερα επιβράδυνση της ανοδικής του πορείας, όπως αντανακλάται από την επιβράδυνση στην αύξηση του αριθμού των πωλητηρίων εγγράφων, σε συνδυασμό με την αύξηση της προσφοράς (αύξηση στη διαθεσιμότητα κατοικιών για ενοικίαση και πώληση).
Σύμφωνα με την ΚΤΚ, ανασταλτικοί παράγοντες επέκτασης της δραστηριότητας στον τομέα ακινήτων είναι το κόστος κατασκευαστικών υλικών που εξακολουθεί να κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα καθώς και το κόστος δανεισμού που εξακολουθεί κατά την υπό αναφορά περίοδο να είναι σχετικά ψηλότερο σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία.
Την τάση επιβράδυνσης στις αυξήσεις των τιμών κατοικιών φαίνεται να επιβεβαιώνει και ο δείκτης προσδοκιών για τις τιμές ακινήτων τους επόμενους τρεις μήνες, σύμφωνα με τις Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Δεκεμβρίου 2024) .
Σε ετήσια βάση, καταγράφηκε επιβραδυνόμενη αύξηση 4,5% στις τιμές κατοικιών το τέταρτο τρίμηνο του 2024, σε σύγκριση με αύξηση 6,5% το τρίτο τρίμηνο του 2024. Οι τιμές των διαμερισμάτων κατέγραψαν επιβραδυνόμενη αύξηση 5,5% και των οικιών επιβραδυνόμενη αύξηση 4,6% κατά το υπό εξέταση τρίμηνο.
Συλλογή στοιχείων για έκθεση σε ακίνητα
Όπως τονίστηκε στην ετήσια έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας, κατά το 2024, η ΚΤΚ συνέχισε, τη συλλογή στοιχείων σε σχέση με τον τομέα των οικιστικών και εμπορικών ακινήτων για σκοπούς αξιολόγησης των κινδύνων που ενδέχεται να προκύψουν από τον εν λόγω τομέα σε σχέση με τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος, στο πλαίσιο της Σύστασης EΣΣΚ/2016/14 που αφορά τις χορηγήσεις που σχετίζονται με ακίνητα.
Πρόσθετα, η ΚΤΚ, σε συνεργασία με τις αρμόδιες εποπτικές αρχές του χρηματοοικονομικού τομέα της Κύπρου, προχώρησε σε συλλογή στοιχείων για την έκθεση των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων στον τομέα των εμπορικών ακινήτων και αξιολόγησε τις ευπάθειες στον εν λόγω τομέα, για σκοπούς εφαρμογής της Σύστασης ΕΣΣΚ/2022/9 σχετικά με τις ευπάθειες στον τομέα των εμπορικών ακινήτων.
Η ΚΤΚ αναφέρθηκε ακόμη στη σημαντική συνολική έκθεση των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων στον τομέα των ακινήτων, που τα καθιστά ευάλωτα σε τυχόν αρνητικές εξελίξεις στην αγορά ακινήτων, παρά την ανθεκτικότητα της εν λόγω αγοράς.
