Του Δρος Χρίστου Ε. Χριστοδουλίδη*
Παρακολουθούμε με μεγάλη ανησυχία, αλλά και απόγνωση τα τεκταινόμενα που διαδραματίζονται αναφορικά με την εισαγωγή φυσικού αερίου στην Κύπρο, που είναι αναγκαίο για χρήση στη συμβατική μας ηλεκτροπαραγωγή. Ο λόγος αυτής της ανησυχίας είναι απλός, αλλά πολύ σοβαρός.
Χωρίς φυσικό αέριο και με τη συνέχιση της χρήσης υγρών καυσίμων (μαζούτ και ντίζελ) στις συμβατικές μας μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, η ζημιά στον τόπο ανέρχεται με συντηρητικούς υπολογισμούς στο ένα και πλέον εκατομμύριο ευρώ την ημέρα.
Πέραν τούτου, χωρίς φυσικό αέριο υπάρχει και σοβαρό πρόβλημα επάρκειας ισχύος της συμβατικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, επειδή οι υφιστάμενες συμβατικές μονάδες της ΑΗΚ είναι ανεπαρκείς και συχνά παρουσιάζουν προβλήματα και βλάβες. Οι περισσότερες από αυτές τις μονάδες είναι καταπονημένες, λόγω ηλικίας αλλά και της μακρόχρονης χρήσης των ρυπογόνων καυσίμων μαζούτ και ντίζελ, που έχουν επιδράσει αρνητικά στην αντοχή και εύρυθμη λειτουργία τους.
Τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν συμβατικές μονάδες συνολικής ισχύος 420 MW, οι οποίες έχουν εγκατασταθεί και παραμένουν ανενεργές, επειδή μόνο με φυσικό αέριο μπορούν να λειτουργήσουν.
Συγκεκριμένα οι μονάδες αυτές των 420 MW είναι:
(i) Η 6η μονάδα συνδυασμένου κύκλου της ΑΗΚ που έχει ήδη εγκατασταθεί στον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό Βασιλικού, δυναμικότητας 160 MW, που έχει στοιχίσει 160 εκατομμύρια ευρώ περίπου και παραμένει εδώ και καιρό ανενεργή-ανεκμετάλλευτη.
(ii) Ο ηλεκτροπαραγωγός σταθμός του ανεξάρτητου παραγωγού PEC, με μονάδα συνδυασμένου κύκλου δυναμικότητας 260 MW, που είναι σε προχωρημένο στάδιο κατασκευής στην περιοχή Βασιλικού, αλλά περιμένει το φυσικό αέριο για να μπορέσει να λειτουργήσει.
(iii) Είναι επίσης και ο ηλεκτροπαραγωγός σταθμός Paramount Energy με μηχανές εσωτερικής καύσης, δυναμικότητας 100 MW, που προγραμματίζεται να ανεγερθεί στην περιοχή Βασιλικού και ο οποίος θα λειτουργεί μόνο με φυσικό αέριο.
Εδώ και καιρό άρχισαν να εκδίδονται ανακοινώσεις και να γίνονται εκκλήσεις από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου για εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας σε ώρες αιχμικής ζήτησης ηλεκτρικού φορτίου, που δεν υπάρχει παραγωγή από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για να αποφευχθούν περικοπές ηλεκτρικής ενέργειας σε καταναλωτές. Το πρόβλημα της επάρκειας είχε αναδειχθεί από το 2021, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας και φτάσαμε στο σημείο τώρα να υποχρεωθεί ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς να προβεί σε εκ περιτροπής περικοπές σε καταναλωτές ανά το παγκύπριο, επειδή δεν υπήρχε επάρκεια ισχύος της συμβατικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για να καλύψει τη ζήτηση ηλεκτρικού φορτίου. Η οριακή κατάσταση που έχουμε ήδη φτάσει όσον αφορά την επάρκεια, σίγουρα θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο στα επόμενα χρόνια, εάν καθυστερήσει και άλλο η έλευση του φυσικού αερίου. Θα χειροτερεύει η κατάσταση με τον χρόνο λόγω της αναμενόμενης αύξησης στη ζήτηση και ειδικά μετά το 2029, που υποχρεωτικά θα τεθούν εκτός λειτουργίας οι 6 πεπαλαιωμένες ατμοηλεκτρικές μονάδες της Δεκέλειας, συνολικής ισχύος 360 MW.
Ενόψει των πιο πάνω διερωτώνται ή προβληματίζονται οι αρμόδιοι φορείς και ιθύνοντες τι πήγε λάθος και πού έχει φτάσει αυτός ο τόπος; Είμαστε στο έτος 2025, και φτάσαμε στο σημείο να έχουμε εκ περιτροπής διακοπές στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε καταναλωτές, επειδή απλά δεν έχουμε ακόμα καταφέρει να φέρουμε φυσικό αέριο για τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή μας - κάτι που θα συνέβαλλε σημαντικά στην επίλυση του προβλήματος της επάρκειας ισχύος της συμβατικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα ο Κύπριος καταναλωτής επιβαρύνεται με το υπέρογκο ποσό του ενός εκατομμυρίου ευρώ την ημέρα, επειδή συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε μαζούτ και ντίζελ ως καύσιμη ύλη και γι' αυτό έχουμε μια πανάκριβη τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.
Δυστυχώς όμως, από τα δεδομένα και τις βάσιμες πληροφορίες που υπάρχουν σήμερα, δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ή προοπτική ως προς το πότε και εάν κάποτε θα ολοκληρωθεί το τερματικό στο Βασιλικό και πότε θα επιτευχθεί η έλευση φυσικού αερίου. Αυτό βέβαια άρχισε να γίνεται ολοφάνερο πριν περίπου δύο χρόνια, όταν διαφάνηκαν τα σοβαρά προβλήματα και οι δυσκολίες με τον ανάδοχο του έργου του τερματικού στο Βασιλικό. Τον Ιούλιο του 2024, ο ανάδοχος ανακοίνωσε μονομερώς τη λήξη της σύμβασης που υπογράφηκε με την ΕΤΥΦΑ το 2019 και εγκατάλειψε το έργο. Έκτοτε επικρατεί μια σύγχυση και μια αβεβαιότητα πώς και εάν θα προχωρήσει το πολύπαθο και τραγικό αυτό έργο, που εξελίσσεται ίσως ως το μεγαλύτερο σκάνδαλο από εγκαθιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πέραν των σοβαρών προβλημάτων και καθυστερήσεων που έχουν ήδη παρουσιασθεί, το τελικό κόστος του θα είναι σημαντικά αυξημένο, σε σύγκριση με την τιμή του συμβολαίου που υπογράφηκε, εάν συνεχίσουμε να επιμένουμε σε αυτή την επιλογή. Και το κόστος αυτό θα το επωμισθεί τελικά ο κόσμος.
Α. Λανθασμένη μέθοδος η έλευση φυσικού αερίου LNG σε τερματικό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης στο Βασιλικό για τα δεδομένα της Κύπρου.
Έγιναν ποτέ μελέτες και επιλέχθηκε ως η πλέον συμφέρουσα μέθοδος η εισαγωγή φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή (LNG) με αγορά πλοίου αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), ή ήταν μια αυθαίρετη απόφαση; Έγινε σύγκριση κόστους/οφέλους για εισαγωγή LNG με την εναλλακτική λύση που υπάρχει, για εισαγωγή φυσικού αερίου σε αέρια μορφή από το δικό μας κοίτασμα «Αφροδίτη»; Αν υπάρχουν τέτοιες μελέτες και συγκρίσεις, ας δοθούν έστω και τώρα στη δημοσιότητα, για να διαφανεί κατά πόσο, μπορεί να δικαιολογηθεί για τα κυπριακά δεδομένα αυτή η απόφαση που πάρθηκε, για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG και η κατασκευή και λειτουργία ενός τόσο δαπανηρού έργου - του τερματικού αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG στο Βασιλικό. Εκ των πραγμάτων έχει αποδειχθεί ότι το έργο αυτό είναι χωρίς τέλος και χωρίς οροφή στο κόστος.
Η μέθοδος που επιλέχθηκε, συνεπάγεται την ανάγκη χρήσης ιδιόκτητου πλοίου FSRU, σημαντικές θαλάσσιες υποδομές (προβλήτα) και άλλες χερσαίες υποδομές. Το κόστος υλοποίησης αυτής της λύσης είναι τεράστιο για τα δεδομένα της Κύπρου και ειδικά για τις μικρές ανάγκες μας σε φυσικό αέριο, που υπολογίζεται ότι δεν θα ξεπερνούν τα 0.6 billion cubic meters (bcm) τον χρόνο. Το τερματικό αυτό θα επιβαρύνεται επίσης συνεχώς με ένα δυσανάλογα μεγάλο κόστος για τη λειτουργία και συντήρησή του. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένου του σημαντικά αυξημένου κεφαλαιουχικού κόστους σε σύγκριση με την τιμή κατακύρωσης του συμβολαίου, το κόστος λειτουργίας και συντήρησης, αλλά και τις πολύ μικρές ποσότητες φυσικού αερίου που χρειαζόμαστε, η τιμή του φυσικού αερίου που θα παράγεται αναμένεται να είναι αρκετά υψηλή και θα επιβαρύνει την τιμή της παραγόμενης συμβατικής ηλεκτρικής ενέργειας.
Η τιμή του φυσικού αερίου που θα διατίθεται στους συμβατικούς παραγωγούς για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής, θα είναι δυσανάλογα υψηλή και αναπόφευκτα θα έχει αντίκτυπο στην τιμή της κιλοβατώρας, γιατί πέραν των πιο πάνω ποσών, χρειάζεται ενέργεια για την υγροποίηση του φυσικού αερίου από αέρια μορφή σε LNG, για τις απώλειες κατά τη μεταφορά του με ειδικά πλοία, την αποθήκευση και τη διατήρησή του σε υγρή μορφή και την επαναεριοποίηση του LNG σε αέρια μορφή για χρήση.
Το ερώτημα που τίθεται και χρήζει μιας απάντησης είναι το εξής:
Πότε θα τελειώσει αυτό το έργο, πότε θα έχουμε φυσικό αέριο στο Βασιλικό και πόσο αναμένεται να είναι το κόστος της κιλοβατώρας από τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή;
Από ό,τι έχει ανακοινωθεί, γίνονται τώρα μελέτες και αξιολόγηση από τον σύμβουλο, για να διαπιστωθεί η όλη κατάσταση του εξοπλισμού και των υλικών και μετά να προχωρήσει η ετοιμασία των όρων και προδιαγραφών για τους διαγωνισμούς που θα εκδοθούν.
Σημειώνεται όμως ότι με βάση πρόσφατα δημοσιεύματα και δηλώσεις αξιωματούχων, έχουν διαφανεί τα εξής:
1. Σε απευθείας διαπραγματεύσεις που έχουν γίνει με την εταιρεία η οποία ήταν ο υπεργολάβος για την κατασκευή της προβλήτας, η εταιρεία αυτή αρνήθηκε να αναλάβει την ευθύνη να αποδεχθεί την κατάσταση των υλικών και εξοπλισμού των υποδομών, που χρήζουν επιδιόρθωσης και ανακατασκευής.
Άρα, εάν ο ίδιος ο υπεργολάβος που είναι γνώστης της όλης κατάστασης, δεν αποδέχεται να αναλάβει την ευθύνη για την κατάσταση των εργασιών που έχουν γίνει, πώς αναμένεται ότι θα εξευρεθούν άλλοι σοβαροί προσφοροδότες να αναλάβουν τέτοια ευθύνη μέσα από τη διαδικασία ενός διεθνούς διαγωνισμού;
2. Η εταιρεία Technip, που ανέλαβε ως συντονιστής και διευθυντής έργου (Project Manager) αλλά και σύμβουλος για τη μελέτη/αξιολόγηση της κατάστασης των υφιστάμενων υποδομών και την ετοιμασία των αναγκαίων προδιαγραφών και όρων των διαγωνισμών που θα εκδοθούν για ολοκλήρωση του έργου, μπορεί να αποφασίσει για την εξ υπαρχής κατασκευή όλων των υποδομών, ενόψει της έλλειψης πιστοποίησης από έγκριτους οίκους του εξωτερικού του υφιστάμενου εξοπλισμού και των υλικών.
Εάν όντως ισχύουν αυτές οι πληροφορίες, ας σοβαρευτούμε επιτέλους και ας σεβαστούμε τον Κύπριο φορολογούμενο, που περιμένει την έλευση φυσικού αερίου για να μειωθεί η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας και να μην υπάρχει ο κίνδυνος περικοπών στην παροχή ηλεκτρικού φορτίου στους καταναλωτές.
Το πλοίο FSRU, το κόστος του οποίου σίγουρα θα ξεπεράσει τα 200 εκατ. ευρώ, θα χρειάζεται εκατομμύρια ευρώ ετησίως για τη λειτουργία και συντήρησή του και για το υψηλό μισθολόγιο του προσωπικού του και επιπρόσθετα για τυχόν βλάβες/επιδιορθώσεις.
Ο παράγοντας ασφάλειας δεν μπορεί να αγνοηθεί γιατί θα αποθηκεύονται μεγάλες ποσότητες LNG. Αυτός ο τόπος έχει δεινοπαθήσει από επιπολαιότητες, αστοχίες και καταστροφές.
Ενόψει των πιο πάνω, διαφαίνεται ότι ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε στην εισαγωγή φυσικού αερίου, είναι η «εναλλακτική μέθοδος Β», που αναφέρεται πιο κάτω:
Β. Η εναλλακτική μέθοδος
Η μέθοδος αυτή υπάρχει και είναι μπροστά μας για χρόνια, αλλά για ανεξήγητους λόγους, την αγνοούμε και εθελοτυφλούμε.
Θα μπορούσαμε και μπορούμε ακόμα να φέρουμε φυσικό αέριο από το δικό μας κοίτασμα «Αφροδίτη» και με μια απλή επίγεια εγκατάσταση καθαρισμού/φιλτραρίσματος στο Βασιλικό, θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί το φυσικό αέριο απευθείας σε αέρια μορφή για να καλύψει τις μικρές ανάγκες της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής μας, που όπως αναφέρθηκε πιο πάνω δεν θα ξεπερνούν τα 0.6 bcm τον χρόνο.
Εάν είχαμε την ελάχιστη διορατικότητα αλλά και αποφασιστικότητα, θα μπορούσαμε να είχαμε καταλήξει και συμφωνήσει σε αυτή τη λύση πριν δύο χρόνια, δηλαδή την εισαγωγή φυσικού αερίου σε αέρια μορφή, μέσω ενός υποθαλάσσιου αγωγού μικρών διαστάσεων από το κοίτασμα «Αφροδίτη» μέσω μιας απλής και οικονομικής απευθείας σύνδεσης του αγωγού στο κοίτασμα (μέθοδος Tie Back). Ταυτόχρονα και παράλληλα θα μπορούσε με την ίδια απλή, πρακτική και οικονομική μέθοδο του Tie Back, (που προτάθηκε από τη διαχειρίστρια εταιρεία), να εξάγεται φυσικό αέριο και προς την Αίγυπτο, με σημαντικά γεωπολιτικά οφέλη, αλλά και σημαντικά εισοδήματα, τα οποία θα καρπώνεται το κράτος και συνεπώς ο κόσμος.
Τι είναι όμως η κατάσταση με το κοίτασμα «Αφροδίτη» τώρα και ειδικά όπως έχει εξελιχθεί κατά τα τελευταία δυόμισι χρόνια;
Από έγκυρα δημοσιεύματα και την ανταλλαγή επιστολών, συνάγεται ότι για σχεδόν δύο χρόνια, ήμασταν σε μια συνεχή αντιπαράθεση με την διαχειρίστρια εταιρεία και τους έχουμε υποχρεώσει να προβαίνουν σε αχρείαστες επιπρόσθετες μελέτες για εγκατάσταση μιας πανάκριβης πλωτής πλατφόρμας FPU πάνω από το κοίτασμα «Αφροδίτη» για εξαγωγή του φυσικού αερίου προς την Αίγυπτο. Σχετικά είναι τα δημοσιεύματα πριν δύο ακριβώς χρόνια για την όλη κατάσταση των διαπραγματεύσεων.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σε κανένα κοίτασμα του Ισραήλ ή της Αιγύπτου δεν έχει εγκατασταθεί πλωτή πλατφόρμα FPU πάνω από τα δικά τους κοιτάσματα. Πέραν τούτου, δεν προβλέπεται και ούτε εμείς οι ίδιοι ζητούμε τέτοια πλατφόρμα πάνω από το δικό μας κοίτασμα «Κρόνος». Και το δικαιολογητικό που προβάλλεται είναι ότι υπάρχουν υποδομές κοντά στον «Κρόνο». Αυτό ποσώς δεν ευσταθεί καθότι η απόσταση του κοιτάσματος «Αφροδίτη» από τις υφιστάμενες υποδομές του αιγυπτιακού κοιτάσματος «Ζορ» είναι περίπου η ίδια με την απόσταση του «Κρόνου» από αυτές τις υποδομές του κοιτάσματος «Ζορ». Είναι τουλάχιστο περίεργη και παράδοξη η εμμονή μας να υποχρεώσουμε τη διαχειρίστρια εταιρεία να εγκαταστήσει πλωτή πλατφόρμα FPU πάνω από το κοίτασμα «Αφροδίτη», για να αντλήσουμε ένα ελάχιστο ποσοστό περισσότερο φυσικό αέριο. Μια τέτοια πλωτή πλατφόρμα FPU θα στοιχίσει πέραν του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ και χρειάζεται τουλάχιστο τέσσερα με πέντε χρόνια για τον σχεδιασμό, κατασκευή και εγκατάστασή της. Υπάρχει επίσης πιθανότητα, το κόστος αυτό να καταστήσει το έργο ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη» μη βιώσιμο. Προς τούτο υπάρχει σχετική επίσημη ανακοίνωση σε χρηματιστήριο, μιας από τις τρεις εταιρείες που είναι μέτοχος στην ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη».
Έχει ήδη προκληθεί μια μεγάλη καθυστέρηση πέραν των δύο χρόνων στις χρονοβόρες διαπραγματεύσεις μας με τη διαχειρίστρια εταιρεία για ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη». Ως αποτέλεσμα έχει χαθεί μια σημαντική ευκαιρία που μας είχε προσφερθεί για να είχε προχωρήσει η ανάπτυξη και αξιοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη» και να αρχίσουμε να έχουμε ένα εισόδημα γύρω στο 2026 με 2027. Το χειρότερο όμως είναι ότι η δυστοκία αυτή και η επιμονή μας για κατασκευή πλωτής πλατφόρμας πάνω από το κοίτασμα, θα επιφέρει μια επιπρόσθετη και μεγαλύτερη καθυστέρηση που μπορεί τελικά να φτάσει και να ξεπεράσει τα 4 με 5 χρόνια.
Η καθυστέρηση που έχει ήδη προκληθεί και συνεχίζει να προκαλείται είναι πολύ μεγάλη με αποτέλεσμα να υποστούμε ζημιά δισεκατομμυρίων, εάν συνυπολογίσουμε και την απώλεια των εσόδων που θα είχαμε από την πώληση φυσικού αερίου προς στην Αίγυπτο.
Βέβαια η πλατφόρμα FPU για το «Αφροδίτη» προβλέπεται στο συμβόλαιο που υπογράφηκε με την εταιρεία Noble το 2019 γι' αυτό το έργο. Αν όμως δεν είναι προς το συμφέρον του τόπου, μπορούμε ή έχουμε τη διορατικότητα, την αποφασιστικότητα και τη θέληση να γλυτώσουμε δισεκατομμύρια ευρώ και εξοικονόμηση χρόνου για την ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» και να μην επιμένουμε στην υλοποίηση αχρείαστων έργων και εγκαταστάσεων;
Η τιμή του φυσικού αερίου σε αέρια μορφή από το κοίτασμα «Αφροδίτη» προς το Βασιλικό, για τη συμβατική μας ηλεκτροπαραγωγή, θα είναι σημαντικά μειωμένη καθότι μπορούμε να διαπραγματευτούμε και να συμφωνήσουμε ούτως ώστε το φυσικό αέριο που χρειαζόμαστε να προέρχεται από το δικό μας μερίδιο του κοιτάσματος «Αφροδίτη».
Συμπέρασμα
Έστω και τώρα μπορούμε να πάμε στο «σχέδιο Β». Άμεσα θα πρέπει να διαπραγματευθούμε με τη διαχειρίστρια εταιρεία του κοιτάσματος «Αφροδίτη», για ακύρωση της πλωτής πλατφόρμας FPU και να διαπραγματευτούμε την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού με απευθείας σύνδεση (Tie Back) από το κοίτασμα προς το Βασιλικό και την εγκατάσταση μιας επίγειας μονάδας καθαρισμού του φυσικού αερίου στο Βασιλικό.
Αυτή είναι η μόνη λύση για την Κύπρο.
Ένα τέτοιο έργο θα είναι σωστά και επαγγελματικά προγραμματισμένο με αρχή και τέλος. Θα είναι επίσης κοστολογημένο με ακρίβεια, εν αντιθέσει με το τραγικό έργο του τερματικού LNG στο Βασιλικό, που κανένας δεν γνωρίζει πότε θα επαναρχίσει η κατασκευή του, πότε θα τελειώσει, πόσο θα είναι το τελικό κόστος αλλά και εάν κάποτε τελειώσει το έργο αυτό, η τιμή του φυσικού αερίου θα είναι πολύ υψηλή και θα αντικατοπτρίζεται στην τιμή της κιλοβατώρας.
Ταυτόχρονα με την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού από το «Αφροδίτη» προς το Βασιλικό, θα πρέπει να αρχίσει και η κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου από το Βασιλικό προς τη Δεκέλεια και να προχωρήσει άμεσα η εγκατάσταση μιας μονάδας βάσης συνδυασμένου κύκλου στη Δεκέλεια, παρόμοιας με τις δύο υφιστάμενες μονάδες συνδυασμένου κύκλου του Βασιλικού, δηλαδή των 220 MW η κάθε μία (όπως η μονάδα 4 και η μονάδα 5 συνδυασμένου κύκλου στο Βασιλικό) αντί των μονάδων ανοικτού κύκλου που προγραμματίζονται τώρα.
Οι μονάδες ανοιχτού κύκλου των 40 MW που θα λειτουργούν με ντίζελ, δεν είναι μονάδες βάσης αλλά μονάδες αιχμής και το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι σημαντικά υψηλό και ασύμφορο για τον τόπο.
Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο, μπορεί στις προδιαγραφές για τη μονάδα των 220 MW συνδυασμένου κύκλου, να υπάρχει πρόνοια για τον ένα αεριοστρόβιλο των 70 MW να παραδοθεί το συντομότερο για να προλάβει το καλοκαίρι του 2027. Έτσι αποφεύγεται η δαπάνη των 150-200 εκατομμυρίων για τις μονάδες ανοιχτού κύκλου των 40 MW που προγραμματίζει τώρα η ΑΗΚ.
Αν αρχίσουν άμεσα οι ενέργειες με την εναλλακτική λύση Β, σε περίπου 30 μήνες θα έχουμε και φυσικό αέριο και μονάδα βάσης συνδυασμένου κύκλου των 220 MW στη Δεκέλεια.
Ο αγωγός προς το Βασιλικό σίγουρα θα έχει ένα κόστος. Αν όμως αναλογιστούμε το κόστος που επιβαρύνεται ο τόπος από τη μη διαθεσιμότητα φυσικού αερίου για τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή, που εκτιμάται στο ένα και πλέον εκατομμύριο ευρώ την ημέρα, τη μη δυνατότητα ενεργοποίησης και αξιοποίησης της 6ης μονάδας της ΑΗΚ των 160 MW στον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό Βασιλικού και τα 260 MW του παραπλήσιου ανεξάρτητου παραγωγού PEC, εκτιμάται ότι η επένδυση αυτή του αγωγού φυσικού αερίου, θα αποσβεσθεί σε λίγα χρόνια. Όπως επεξηγήθηκε και πιο πάνω, το φυσικό αέριο που θα χρησιμοποιούμε θα προέρχεται από το δικό μας μερίδιο και ταυτόχρονα θα επωφελούμαστε και από τις πωλήσεις προς την Αίγυπτο. Δηλαδή θα έχουμε φυσικό αέριο σε αέρια μορφή για τη δική μας συμβατική ηλεκτροπαραγωγή σε πολύ καλή τιμή και συνάμα ένα σημαντικό έσοδο από τις πωλήσεις.
Αν όμως μείνουμε προσκολλημένοι στη λανθασμένη απόφαση για εισαγωγή LNG και στις εμμονές μας για την κατασκευή πλωτής πλατφόρμας FPU πάνω από το κοίτασμα «Αφροδίτη», θα συζητούμε και μετά από 3 χρόνια για την έλευση φυσικού αερίου, αλλά και για την έλλειψη επάρκειας συμβατικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με όλες τις τραγικές αρνητικές συνέπειες για τον τόπο. Όπως έχει τονισθεί, η ζημιά στον τόπο χωρίς φυσικό αέριο για τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή ανέρχεται σε περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ την ημέρα! Αυτό από μόνο του είναι καταστροφικό και δυστυχώς δεν υπάρχει τόλμη και διορατικότητα για να γίνει μια αλλαγή από την καταστροφική πορεία που ακολουθούμε.
Η ανεξήγητη εθελοτυφλία μας να δούμε τις πραγματικότητες και να πάρουμε τις σωστές και τολμηρές αποφάσεις έστω και τώρα για τη συντομότερη και απλή ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» και την έλευση φυσικού αερίου σε αέρια μορφή από το δικό μας κοίτασμα Αφροδίτη, οδηγούν τον τόπο σε καταστροφικές συνέπειες με αποτέλεσμα αντί να έχουμε φυσικό αέριο, θα έχουμε μια νέα διερευνητική επιτροπή για να βρει και αυτό το λάθος.
Το τερματικό LNG έχει ήδη στοιχίσει εκατοντάδες εκατομμύρια μέχρι τώρα και είμαστε στο σημείο μηδέν. Και όπως φαίνεται, θα αρχίσουν όλα από την αρχή. Για να ετοιμαστούν οι προδιαγραφές, να εκδοθούν οι αναγκαίοι διαγωνισμοί, να υποβληθούν και να αξιολογηθούν οι προσφορές που θα ληφθούν και να γίνουν οι κατακυρώσεις, θα χρειαστεί τουλάχιστο ένας χρόνος. Και αυτό νοουμένου ότι δεν θα υπάρξουν προσφυγές στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών.
Η κάθε μέρα καθυστέρησης στοιχίζει ένα εκατομμύριο, δηλαδή τουλάχιστον 365 εκατομμύρια μέχρι να διορισθεί νέος εργολάβος, με άγνωστο πόσα θα στοιχίσει, πόσα χρόνια θα πάει για την αποπεράτωση του έργου και με το μεγάλο ερωτηματικό, θα δουλέψει άραγε το πλοίο Προμηθέας (FSRU) που για μήνες είναι στη Μαλαισία και επιδιορθώνεται/συμπληρώνεται και άσπρος καπνός δεν βγήκε ή τουλάχιστο δεν ανακοινώθηκε;
Υπάρχει λύση και είναι η λύση Β. Με μια σοβαρή και λογική διαπραγμάτευση μερικών εβδομάδων με τη διαχειρίστρια εταιρεία του κοιτάσματος «Αφροδίτη», θα υπάρχει χρονοδιάγραμμα με αρχή, τέλος και κόστος.
Μπορούν οι ιθύνοντες να πάρουν το βάρος των μεγάλων αποφάσεων; Αν δεν μπορούν και αυτό διαφάνηκε μέχρι τώρα, ας αναλογιστούν τις ευθύνες τους και τη ζημιά που προκαλούν στον τόπο. Αρκετά έχει πληρώσει ο κόσμος από ετσιθελισμούς και αρνητικότητα.
*Πρώην Διευθυντή, Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ)
