Με στόχο να προστατευτεί η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών οικονομιών, ένας συνασπισμός εννέα κρατών μελών της ΕΕ, Κύπρος, Πολωνία, Ιταλία, Τσεχία, Μάλτα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία, Εσθονία, ζητά την αναστολή ή αναβολή της εφαρμογής έως το 2030 του νέου συστήματος συστήματος εμπορίας ρύπων (ETS2) στο οποίο από το 2027 εντάσσονται οδικές μεταφορές και κτήρια. Η αγορά ρύπων θα επιβαρύνει την τιμή των καυσίμων.
Η Κύπρος «παλεύει» να πετύχει τη μετάθεση της έναρξης εφαρμογής του σχετικού κανονισμού εδώ και πολλούς μήνες. Στην κυπριακή περίπτωση ο συνδυασμός πράσινης φορολογίας και ενσωμάτωσης του κόστους της αγοράς των ρύπων στην τιμή των καυσίμων θα φέρει μια σημαντική άνοδο στις αντλίες των πρατηρίων πώλησης καυσίμων. Με την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας να είναι μακράν από τις υψηλότερες στην ΕΕ, υπάρχει ο κίνδυνος από το 2027 το κόστος της ενέργειας να «πνίξει» επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου αναφέρεται:
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει μέτρα για την ομαλή έναρξη ισχύος του ETS2 και καλεί την Επιτροπή να υποβάλει αναθεώρηση του πλαισίου εφαρμογής του ETS2, συμπεριλαμβανομένων όλων των σχετικών πτυχών».
Πίσω από αυτές τις γραμμές «κρύβεται» το αίτημα για αναβολή εφαρμογής του ETS2.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνόδου, εξήγησε ότι «πολλά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκφράσαμε την ανάγκη όπως οι πράσινοι στόχοι που έχουν τεθεί εδώ και καιρό από την ΕΕ καταστούν πιο ρεαλιστικοί. Σε αυτό το πλαίσιο και με δική μας πρωτοβουλία, έχει συμπεριληφθεί στα συμπεράσματα η ανάγκη να επανεξεταστούν κάποιες αποφάσεις της ΕΕ σε σχέση με πράσινους στόχους, οι οποίοι, εάν υλοποιηθούν, θα αυξήσουν το κόστος του ηλεκτρισμού. Και χαίρομαι γιατί με δική μας πρωτοβουλία και με τη στήριξη πολλών κρατών μελών έχει συμπεριληφθεί στα συμπεράσματα σχετική αναφορά», κατέληξε.
Η Κύπρος εξέφρασε τη θέση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι η πράσινη μετάβαση πρέπει να προχωρήσει με τρόπο που δεν θα επιβαρύνει υπέρμετρα τους πολίτες και δεν θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής και κυπριακής οικονομίας.
Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα
Η εφαρμογή του ETS2 προβλέπει και τη δημιουργία του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα που θα χρηματοδοτεί την ενεργειακή ανακαίνιση κατοικιών, τα καθαρά μέσα μεταφοράς και την επιδότηση της ενεργειακής μετάβασης ευάλωτων νοικοκυριών.
Η Κύπρος ζητεί το ταμείο να λειτουργήσει πριν την εφαρμογή ETS2 ώστε να μην επιβαρυνθούν νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις χωρίς προετοιμασία.
Η θέση της είναι εποικοδομητική: δεν ζητά χαλάρωση των στόχων αλλά έξυπνη προσαρμογή του πλαισίου ώστε να προστατευθεί η κοινωνική συνοχή και να επιτευχθεί ο στόχος χωρίς να επιβαρυνθούν ασύμμετρα τα νοικοκυριά.
«Η θέση μας είναι εποικοδομητική: η Κύπρος δεν ζητά χαλάρωση των στόχων αλλά έξυπνη προσαρμογή του πλαισίου ώστε να προστατευθεί η κοινωνική συνοχή και να επιτευχθεί ο στόχος χωρίς να επιβαρυνθούν ασύμμετρα τα νοικοκυριά», αναφέρουν στον «Π» αρμόδιες πηγές.
