Πολιτικά κόμματα, εντός και εκτός Βουλής, παραβίασαν την κείμενη νομοθεσία που διέπει τις ιδιωτικές εισφορές καθώς παρέλειψαν, αφενός, να αποστείλουν το σχετικό μητρώο εισφορών για το έτος 2023 στον έφορο Τήρησης του Μητρώου Πολιτικών Κομμάτων, που είναι ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, και αφετέρου, να δημοσιεύσουν ως όφειλαν στις ιστοσελίδες τους τις ιδιωτικές εισφορές που έλαβαν άνω των €500 καθώς και τα ονόματα των προσώπων, φυσικών και νομικών που προέβησαν στις εισφορές.
Ειδικότερα, το άρθρο 5 (6) του νόμου περί Πολιτικών Κομμάτων προβλέπει τα εξής: «Κάθε πολιτικό κόμμα, το αργότερο μέχρι την 30ή Ιουνίου κάθε έτους, αναρτά στην ιστοσελίδα του στο διαδίκτυο και ταυτόχρονα διαβιβάζει στον Έφορο, κατάλογο των προσώπων που είχαν προβεί σε ιδιωτικές εισφορές άνω των €500 κατά το αμέσως προηγούμενο έτος, ο οποίος περιλαμβάνει τα ονόματα των φυσικών και των νομικών προσώπων και το συνολικό ποσό εισφοράς για κάθε περίπτωση».
Όπως πληροφορείται ο «Π», ο Έφορος Τήρησης του Μητρώου Πολιτικών Κομμάτων, Δρ Ελίκκος Ηλία, θα προχωρήσει στην επιβολή διοικητικών προστίμων για όσα κόμματα παραβίασαν την κείμενη νομοθεσία. Οι χρηματικές ποινές που προβλέπονται σε αυτές τις περιπτώσεις δεν πρέπει να υπερβαίνουν το τριπλάσιο του ποσού των εισφορών που δεν έχουν δημοσιοποιηθεί.
Οι ιδιωτικές εισφορές
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που ανάρτησαν στις ιστοσελίδες τους τα κοινοβουλευτικά κόμματα - δεν εντοπίσαμε τον σχετικό κατάλογο στην ιστοσελίδα του ΕΛΑΜ - τις περισσότερες ιδιωτικές εισφορές έλαβε κατά το έτος 2023 το ΑΚΕΛ, οι οποίες είναι διπλάσιες από τις εισφορές που έλαβε ο ΔΗΣΥ. Ένα άλλο στοιχείο που προκύπτει μέσα απο την μελέτη των μητρώων των ιδιωτικών εισφορών είναι ότι, οι περισσότερες εισφορές των κομμάτων προέρχονται από τα κομματικά στελέχη, τα οποία, κατέχουν δημόσια αξιώματα όπως είναι οι βουλευτές, ευρωβουλευτές κ.α. ή διορίστηκαν σε θέσεις εξουσίας.
Βάσει των ονομαστικών καταλόγων που ανάρτησαν στις ιστοσελίδες τους τα κοινοβουλευτικά κόμματα προκύπτει ότι, έλαβαν τα ακόλουθα ποσά κατά το 2023 ως ιδιωτικές εισφορές από φυσικά και νομικά πρόσωπα:
- ΔΗΣΥ – €553.000 [ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ 2023 ΔΗΣΥ.pdf]
- AΚΕΛ - €1.000.000 [ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ 2023 ΑΚΕΛ.pdf]
- ΔΗΚΟ - €261.000
- ΕΔΕΚ - €50.000 [ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ 2023 ΕΔΕΚ.pdf]
- ΔΗΠΑ - €15.500 [ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ 2023 ΔΗΠΑ.pdf]
- Οικολόγοι - €25.000 [ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ EIΣΦΟΡΕΣ 2023 ΚΙΝΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ.pdf]
Στο μικροσκόπιο της Ελεγκτικής
Ο έφορος Τήρησης του Μητρώου Πολιτικών Κομμάτων, δρ Ελίκκος Ηλία, είναι υποχρεωμένος διά νόμου να κοινοποιήσει στην Ελεγκτική Υπηρεσία για έλεγχο τα μητρώα εισφορών που κατέθεσαν ενώπιόν του τα κόμματα. Στα εν λόγω μητρώα πρέπει να περιλαμβάνεται το όνομα, ο αριθμός ταυτότητας ή αριθμός εγγραφής εταιρείας και το ποσό της εισφοράς. Η Ελεγκτική Υπηρεσία θα ελέγξει τις ιδιωτικές εισφορές των κομμάτων για να διαπιστώσει κατά πόσο παραβιάστηκαν οι πρόνοιες της κείμενης νομοθεσίας, η οποία, ανάμεσα σε άλλα προβλέπει τα εξής: Πολιτικό κόμμα δύναται να αποδέχεται ιδιωτικές, χρηματικές ή μη, εισφορές από φυσικά ή νομικά πρόσωπα νοουμένου ότι αυτές:
- Δεν υπερβαίνουν τις €50.000 ανά έτος από το ίδιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο.
- Είναι ονομαστικές.
- Προέρχονται από πρόσωπα των οποίων οι δραστηριότητες είναι νόμιμες.
- Δεν προέρχονται από ημικρατικούς οργανισμούς, εξαιρουμένου του Οργανισμού Νεολαίας.
- Δεν προέρχονται από κρατική επιχείρηση.
- Δεν προέρχονται από άλλο κράτος ή υπηρεσίες του ή εταιρείες στις οποίες αυτό συμμετέχει.
Πότε είναι παράνομες
Η νομοθεσία περί πολιτικών κομμάτων απαγορεύει ρητά τις ιδιωτικές εισφορές που υπερβαίνουν τις €5.000 ανά έτος από φυσικό ή νομικό πρόσωπο, εάν το εν λόγω πρόσωπο:
- Έχει ανεκπλήρωτες φορολογικές υποχρεώσεις ή δεν έχει φορολογικό φάκελο.
- Είναι αποκλεισμένο, για οποιονδήποτε λόγο, από συμμετοχή σε διαγωνισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
- Λειτουργεί ή συμμετέχει στο κεφάλαιο νομικού προσώπου που λειτουργεί καζίνο ή πρακτορείο στοιχημάτων.
- Δεν έχει λευκό ποινικό μητρώο.
- Δεν κατέχει την κυπριακή υπηκοότητα στην περίπτωση φυσικού προσώπου.
- Δεν είχε, στην περίπτωση νομικού προσώπου, κατά τα τελευταία τρία έτη τη μόνιμη εγκατάστασή του στη Δημοκρατία, εκτός αν πρόκειται για εταιρεία εισηγμένη σε οργανωμένη αγορά ή εταιρεία εγγεγραμμένη ως αλλοδαπή που έχει εγκαθιδρύσει τόπο εργασίας εντός της Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με τον περί πολιτικών κομμάτων νόμο, ιδιωτική εισφορά που γίνεται αποδεκτή κατά παράβαση των πιο πάνω διατάξεων, επισύρει χρηματική ποινή που επιβάλλεται από τον Έφορο και δεν υπερβαίνει το τριπλάσιο της διαφοράς μεταξύ της ανώτατης επιτρεπόμενης εισφοράς και της εισφοράς που πραγματοποιήθηκε.
Αποδείξεις και φοροαπαλλαγή
Κάθε ιδιωτική εισφορά προς πολιτικό κόμμα γίνεται αποδεκτή μόνο έναντι απόδειξης. Η εισφορά δεν υπόκειται σε οποιονδήποτε φόρο ή τέλος και εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα του εισφορέα. Για τις μη χρηματικές εισφορές, οποιασδήποτε φύσης, η πιο πάνω απόδειξη περιλαμβάνει απαραίτητα την πλήρη περιγραφή της φύσης της εισφοράς και την αξία της με βάση τις τρέχουσες τιμές της αγοράς. Σε περίπτωση που η εισφορά αφορά ακίνητη ιδιοκτησία, αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται από σχετική έκθεση εκτίμησης.
Το Ταμείο της Πρώτης Κυρίας
Την ίδια ώρα που τα κόμματα είναι υποχρεωμένα διά νόμου να αναρτούν στην ιστοσελίδα τους το ύψος των εισφορών που λαμβάνουν καθώς και τα ονόματα των προσώπων που κάνουν τις εισφορές, στη Βουλή ασκούνται πιέσεις από το Προεδρικό, και όχι μόνο, για να αποσυρθεί η πρόταση νόμου του ΔΗΣΥ που προβλέπει δημοσιοποίηση των ονομάτων των χορηγών – δωρητών στο Ταμείο του Φορέα Κοινωνικής Στήριξης. Πρόεδρος της διαχειριστικής επιτροπής του Ταμείου είναι η Πρώτη Κυρία. Η κ. Καρσερά κάλεσε προ ημερών τους βουλευτές να μην ψηφίσουν την πρόταση νόμου του ΔΗΣΥ, διότι, όπως προειδοποίησε, οι χορηγοί – δωρητές που επιλέγουν να παραμείνουν ανώνυμοι, είτε λόγω ταπεινοφροσύνης είτε για λόγους ασφαλείας, θα σταματήσουν να εισφέρουν στο Ταμείο και «θα δίνουν τα λεφτά αλλού», κατά τα λεγόμενά της, με αποτέλεσμα να πληγούν οι άποροι φοιτητές που βοηθούνται οικονομικά από το εν λόγω Ταμείο.
Το επιχείρημα που προβάλλει η κ. Καρσερά για να παραμείνουν στο σκοτάδι οι χορηγοί του Φορέα Κοινωνικής Στήριξης καταρρίπτεται, καθώς οι εταιρείες - χορηγοί των κομμάτων είναι οι ίδιες τα τελευταία χρόνια παρά τη δημοσιοποίηση των ονομάτων τους. Κοντολογίς, δεν σταμάτησαν να εισφέρουν στα κόμματα, επειδή, δημοσιεύεται το όνομά τους.
Στο ερώτημα γιατί ο ΔΗΣΥ δεν κατέθεσε την πρόταση νόμου όταν πρόεδρος της διαχειριστικής επιτροπής του Ταμείου ήταν η κ. Άντρη Αναστασιάδου, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Γεωργίου, που υπογράφει την πρόταση νόμου, απαντά με την ρήση «Κάλλιο αργά παρά ποτέ». Έστω και τώρα, είπε, θα πρέπει να τροποποιηθεί ο νόμος που ρυθμίζει τη λειτουργία του συγκεκριμένου Ταμείου με απώτερο στόχο τη διαφάνεια.
