Καθόλου εύκρατο είναι το κλίμα στις διαβουλεύσεις των δύο ηγετών στην Κύπρο με βάση την ανυπαρξία προόδου στους άξονες θεμάτων που έχουν συμφωνηθεί και κυρίως ορισθεί από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στην άτυπη πενταμερή της Γενεύης τον περασμένο Μάρτιο. Αν στην προηγούμενη συνάντηση των ηγετών στη Λευκωσία ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιχείρησε να στείλει το μήνυμα ότι υπήρξε κάποια πρόοδος σημειώνοντας την απόφαση για διορισμό της τεχνικής επιτροπής για τη νεολαία, χθες μετά το πέρας της συνάντησής του με τον Ερσίν Τατάρ εκτίμησε ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει οποιαδήποτε πρόοδος αν τα πράγματα κινούνται με αργούς ρυθμούς. Μάλιστα ο Νίκος Χριστοδουλίδης εμφανίστηκε απογοητευμένος, κάτι το οποίο διαφάνηκε και από τον τρόπο που απάντησε σε ερώτηση Τουρκοκύπριου δημοσιογράφου:
- «Η συνάντηση δεν έφερε το αποτέλεσμα που περίμενα. Η προσέγγιση 'γιαβάς-γιαβάς' (σιγά-σιγά) στο κυπριακό πρόβλημα δεν αποδίδει».
Οι τρεις αρνήσεις
Η δήλωση αυτή εμπεριέχει κάθετα χαρακτηριστικά, αναδεικνύει τη σχεδόν ολοκληρωτική έλλειψη προόδου αλλά και μια σπουδή του Νίκου Χριστοδουλίδη να μεταφέρει εξ ολοκλήρου τις ευθύνες στον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Προς επίρρωση αυτού ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποτύπωσε στις δημόσιες δηλώσεις του τρεις αρνήσεις που όπως είπε εισέπραξε από τον Ερσίν Τατάρ σε αντίστοιχες προτάσεις του, οι οποίες είχαν στόχο, σύμφωνα με τη λογική ροή των εξελίξεων, να δημιουργηθούν ερείσματα και στοιχεία προόδου.
Στη βάση των όσων ανέφερε ο Νίκος Χριστοδουλίδης μετά το πέρας της χθεσινής συνάντησής του με το Ερσίν Ταράρ στην παρουσία και του Κόλιν Στιούαρτ, έθεσε τρία ζητήματα στα οποία δεν φαίνεται να υπήρξε θετική αντίδραση από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη:
- Προχώρησε σε μία καινούργια πρόταση για διάνοιξη ενός νέου οδοφράγματος στην εντός των τειχών περιοχής της Λευκωσίας ως αφετηρία για να υπάρξει αναθέρμανση της συζήτησης για τα τέσσερα οδοφράγματα, όπως τα είχε προτείνει ο Γενικός Γραμματέας των ΗΕ στη Γενεύη. Επί τούτου ο Τουρκοκύπριος ηγέτης κάνει λόγο για τη διάνοιξη δύο επί του παρόντος οδοφραγμάτων, της Μιάς Μηλιάς και της Λουρουτζίνας.
- Επανάφερε το θέμα της Πύλας όπως αυτή είχε συμφωνηθεί με πρωτοβουλία του Κόλιν Στιούαρτ και η οποία δεν προχώρησε με τις δύο πλευρές να αλληλοκατηγορούνται για αθέτηση σημείων της συμφωνίας.
- Επανέφερε επίσης ένα ξεχασμένο ζήτημα σε σχέση με την επεξεργασία των λυμάτων από το εργοστάσιο της Μιάς Μηλιάς.
Για το εργοστάσιο στη Μιά Μηλιά υποστήριξε ότι η συμφωνία προνοούσε την παραχώρηση 70% του επεξεργασμένου νερού στις ελεύθερες περιοχές και 30% στις κατεχόμενες. Μετά την καταβολή του ποσού των 11 εκατ. ευρώ από την ΚΔ, η κατανομή έγινε 80-20% αλλά η συμφωνία δεν εφαρμόζεται. «Και πρέπει να υλοποιηθεί. Εάν δεν μπορεί να υλοποιηθεί μια τέτοια συμφωνία, πώς μπορούμε να μιλούμε για τη λύση του Κυπριακού», διερωτήθηκε.
Βεβαίως δεν είναι μόνο η απουσία συμφωνίας για το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων σε ένα παρεμφερές ΜΟΕ, που αναδεικνύει την αδυναμία για συμβιβασμό στα μεγάλα ζητήματα του Κυπριακού. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της πρότασης του ΓΓ για τη διάνοιξη των τεσσάρων οδοφραγμάτων όπως έχουν προταθεί από τον ΓΓ. Σε αυτό το θέμα οι ευθύνες προφανώς δεν είναι μονομερείς αλλά αφορούν και τις δύο πλευρές. Τουλάχιστον με αυτό τον τρόπο εκλαμβάνεται αυτό το αδιέξοδο από τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη.
«Απροσδιόριστη» πρωτοβουλία
Αν και όπως υποστήριξε ο Πρόεδρος εισέπραξε τρεις αρνήσεις από τον Ερσίν Τατάρ εντούτοις επιμένει ότι ο ίδιος έχει αναλάβει εδώ και καιρό πρωτοβουλία σε διεθνές επίπεδο ώστε να υπάρξει περαιτέρω εμπλοκή της διεθνούς κοινότητας. Ποσώς βεβαίως αναφέρθηκε για ποιες πρωτοβουλίες κάνει λόγο, οι οποίες μάλιστα μπορούν να βοηθήσουν την επανέναρξη των συνομιλιών. Διαβεβαίωσε πάντως ότι ο ίδιος γνωρίζει τους στόχους του ενώ διαθέτει όπως ανέφερε και ξεκάθαρο προσανατολισμό. Επί του παρόντος, ωστόσο, οι δύο πλευρές δεν μπορούν να υλοποιήσουν μέτρα τα οποία αποτελούν εκ του περιεχομένου χαμηλής εμβέλειας, γεγονός που αναδεικνύει τις προθέσεις των δύο πλευρών.
Σφετεριστές και εξουσίες
Από τη χθεσινή συνάντηση των δύο ηγετών προκύπτει πως ένα εκ των κυρίαρχων ζητημάτων που έχει αναδειχθεί -σπαταλήθηκε το 50% του χρόνου, υποστήριξε ο Νίκος Χριστοδουλίδης- είναι το θέμα με τις συλλήψεις για σφετερισμό ε/κ περιουσιών στα κατεχόμενα. Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης εμφανίζεται, και δεν το κρύβει, σφόδρα ενοχλημένος για τη δραστηριότητα των κυπριακών δικαστηρίων. Μάλιστα επιχείρησε να διασυνδέσει το γεγονός ότι υπάρχει «νέα ατμόσφαιρα», η οποία προέκυψε στη Γενεύη και η οποία μπορεί να βοηθήσει τις δύο κοινότητες να χτίσουν ένα μέλλον μαζί» με το εμφανιζόμενο ζήτημα των σφετεριστών.
- «Αυτή η νέα ατμόσφαιρα υποσκάπτεται. Είναι πολύ σημαντικό να περάσει αυτό το μήνυμα. Ζήτησα από τον κ. Στιούαρτ να περάσει αυτό το μήνυμα: το θέμα αυτό ανησυχεί, ενοχλεί πολύ τους Τ/Κ». Και εντείνεται, όπως πρόσθεσε, ακόμη περισσότερο τους τελευταίους μήνες, διερωτώμενος γιατί τόσο χρόνια κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί (ΣΣ: συλλήψεις) και γιατί τώρα το ζήτημα αυτό «πολιτικοποιείται», όταν όλοι, με την υποστήριξη του ΓΓ του ΟΗΕ, λέμε ότι έχουμε μια νέα ατμόσφαιρα.
Όπως υποστήριξε ο Ερσίν Τατάρ ανέφερε στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη πως «δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό. Μου απάντησε ότι τα δικαστήρια έχουν τη δική τους εξουσία κ.λπ. Τον ρώτησα πως και 25 χρόνια τώρα δεν έγινε κάτι τέτοιο και συμβαίνει τώρα; Υπάρχει μια αλλαγή πολιτικής και του είπα ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό». Στη δική του αντίδραση ο Νίκος Χριστοδουλίδης σημείωσε τη διακριτικότητα των εξουσιών στην Κυπριακή Δημοκρατία τονίζοντας πως η εκτελεστική εξουσία δεν μπορεί να παρέμβει στη δράση της δικαστικής εξουσίας.
