Τι επιδίωξε ο Νίκος Χριστοδουλίδης με τον ανασχηματισμό του ενός τρίτου περίπου των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου; Κάθε ανασχηματισμός έχει ως βασικό στόχο την προσθήκη νέων δυνατοτήτων και στην αλλαγή ατμόσφαιρας εντός της κυβέρνησης για να αντιμετωπιστούν, συλλογικά ή και κατ’ ιδίαν, σοβαρά ζητήματα που αφορούν τη διακυβέρνηση του τόπου. Αυτό θα έπρεπε να ήταν ο στόχος ενός ανασχηματισμού: Να υπάρξει ένας αέρας ανανέωσης, όπως θα πρέπει να γίνεται για κάθε ζωντανό οργανισμό. Το ερώτημα επομένως με τον αιφνιδιαστικό ανασχηματισμό, γιατί περί τέτοιου πρόκειται από τη στιγμή κατά την οποία ουδείς θεωρούσε κάτι τέτοιο εφικτό, 15 εργάσιμες ημέρες πριν η Κύπρος αναλάβει την εξαμηνιαία προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι πού αποσκοπούσε. Ο ανασχηματισμός ήταν αναγκαίος εδώ και μήνες. Ήταν ωστόσο μια λογική κίνηση, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση βρίσκεται σε διάταξη μάχης και σε πλήρη εγρήγορση ενόψει των όσων της αναλογούν για τη διεκπεραίωση της προεδρίας της ΕΕ;
Ενισχύσεις και αποδυναμώσεις
Εξετάζοντας την ανθρώπινη γεωγραφία του σημερινού κυβερνητικού σχήματος αναντίρρητα καταγράφονται ορισμένα στοιχεία τα οποία έχουν να κάνουν με ένα καθαρά πολιτικό πλαίσιο. Αυτό είναι το πρώτο που πρέπει να εξεταστεί από τη στιγμή κατά την οποία ο Πρόεδρος με βάση τον ανασχηματισμό επεδίωξε να ενισχύσει την εικόνα της νέας κυβέρνησης στην πλειονότητά της με πολιτικά και όχι τεχνοκρατικά στελέχη. Σε αυτή την εξίσωση, ερμηνεύοντας και τις κομματικές προελεύσεις σε αυτό το σχήμα, υπάρχει σαφής ενίσχυση του ΔΗΚΟ. Βλέποντας τον κατάλογο των υπουργών σε αυτό το πλαίσιο, καταγράφονται όχι απλώς δύο αντιπρόεδροι του κόμματος, όπως ο μετακινηθείς Μιχάλης Δαμιανός από το Υπουργείο Υγείας στο Ενέργειας και ο νεοφερμένος Νεόφυτος Χαραλαμπίδης, από το γραφείο του στο Υπουργείο Υγείας. Πέραν των δύο ενεργών στελεχών του κόμματος ουδείς παραβλέπει το γεγονός ότι η υπουργός Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου, είναι επίσης πρόταση-επιλογή του ΔΗΚΟ, ενώ στον ευρύτερο χώρο του Κέντρου ανήκει και ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός. Εν ολίγοις, το ΔΗΚΟ την επόμενη μέρα του ανασχηματισμού παρουσιάζεται κομματικά ενισχυμένο στο κυβερνητικό σχήμα. Παράλληλα, μιλώντας με πολιτικούς όρους, ενισχυμένη σε αυτό το σχήμα εμφανίζεται και η ΔΗΠΑ, μια τάση ουσιαστικά του Κέντρου η οποία συγκροτήθηκε σε κομματικό σχήμα. Ο βουλευτής Μαρίνος Μουσιούττας είναι ίσως ο μοναδικός ο οποίος γνώριζε εδώ και μήνες πως σε περίπτωση ανασχηματισμού θα είχε θέση στην κυβέρνηση κι αυτό επειδή ως κομματικό στέλεχος στήριζε ανυπερθέτως και ανοικτά την Προεδρία Χριστοδουλίδη.
Συνοψίζοντας οι υπουργοί που ανήκουν ή έχουν σχέση με τον χώρο του ΔΗΚΟ και της ΔΗΠΑ είναι οι Μάκης Κεραυνός, Αθηνά Μιχαηλίδου, Μιχάλης Δαμιανός, Νεόφυτος Χαραλαμπίδης, Βασίλης Πάλμας και Μαρίνος Μουσιούττας.
Οι αντιδράσεις
Αν και ο Πρόεδρος ικανοποιεί τα δύο κόμματα ΔΗΚΟ και ΔΗΠΑ, εντούτοις υπάρχουν φωνές πως στην ουσία δεν στηρίχθηκαν τα κόμματα αλλά η υποψηφιότητα του Νίκου Χριστοδουλίδη για τις προεδρικές. Κι αυτό γιατί στη ΔΗΠΑ θεωρούν πως με την υπουργοποίηση του Μουσιούττα αποδυναμώνει το ψηφοδέλτιο του κόμματος στη Λευκωσία, ενώ το ίδιο αισθάνονται κάποιοι και για την υπουργοποίηση του Χαραλαμπίδη που θα ήταν υποψήφιος στη Λεμεσό. Γι’ αυτό και κάποιοι κομματικοί δεν θεωρούν πως υπήρξαν βολικά κομματικά κριτήρια και διερωτούνται για τις προθέσεις του Προέδρου και με ποιον τρόπο θα ενισχυθούν τα δύο κόμματα, αναφέροντας αν όντως έγινε για να ενισχυθούν ΔΗΠΑ και ΔΗΚΟ ή για να έχει ερείσματα ο ίδιος στις Προεδρικές.
Το άλλο κόμμα που στήριξε την εκλογή Χριστοδουλίδη, δηλαδή η ΕΔΕΚ, επί της ουσίας διαμαρτύρεται γιατί δεν ενισχύεται από τον ανασχηματισμό. Αντιθέτως, από το Προεδρικό της υποδεικνύεται ότι παραμένει στο Υπουργείο Γεωργίας και Περιβάλλοντος η Μαρία Παναγιώτου, η οποία προερχόταν από το στενό περιβάλλον της ΕΔΕΚ. Ανακοίνωση του κόμματος την Παρασκευή φαίνεται να μην αποδέχεται αυτή τη θέση του Προεδρικού, οι πρώτες δε αυθόρμητες και παρορμητικές αντιδράσεις κάνουν λόγο για πιθανή επίσημη έξοδο από τη διακυβέρνηση. Κάποιοι στο κόμμα ισχυρίζονται ότι δεν τους αφορά η παρουσία της κ. Παναγιώτου στην κυβέρνηση γιατί αυτή η επιλογή ήταν απόφαση και στηρίχθηκε από την προηγούμενη ηγεσία του κινήματος. Πάντως τα πράγματα δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα στην ΕΔΕΚ με κάποιες εσωκομματικές επαφές να έχουν προγραμματισθεί για αύριο Δευτέρα, κυρίως για λόγους συντονισμού, ενώ σήμερα θεωρείται θα γίνει η έκτακτη συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος. Στη σημερινή ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος υπάρχουν δύο τάσεις σε σχέση με την αντίδραση του κόμματος όσον αφορά τον ανασχηματισμό. Ο πρόεδρος του κόμματος Γιάννης Αναστασίου, ο Μάριος Χαννίδης και άλλοι θεωρούν ότι πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζουν τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, ενώ η παλιά ομάδα περί τον κ. Σιζόπουλο, με επικεφαλής τον κ. Μορφάκη και τον εκπρόσωπο Τύπου του κόμματος, θεωρούν ότι η ΕΔΕΚ θα πρέπει να αποχωρήσει. Εντός των επόμενων ημερών τα πράγματα θα ξεκαθαρίσουν, λένε πηγές εντός του κόμματος.
Ο ρόλος του ΕΛΑΜ
Αν και οι διάφοροι αναλυτές και κυβερνητικά παπαγαλάκια επιδιώκουν να βγάλουν έξω από τους σχεδιασμούς του Προέδρου το ΕΛΑΜ, είναι πασιφανές πως μετά και τον διορισμό του τέως στρατιωτικού Κωνσταντίνου Φυτιρή και σε συνδυασμό της παρουσίας στο Υφυπουργείο Μετανάστευσης του Νικόλα Ιωαννίδη, η Ακροδεξιά ατύπως διαθέτει στην κυβέρνηση Χριστοδουλίδη δύο πρόσωπα που μόνο ένας πολιτικά άσχετος, με βάση όσα λένε και πράττουν, δεν θα τους κατέτασσε εμμέσως ως στελέχη που ενισχύουν το ΕΛΑΜ στο κυβερνητικό σχήμα.
Δύο εύνοιες
Από την άλλη, είναι άκρως ενδιαφέρουσα αλλά και εντελώς αποκαλυπτική στο φως της ημέρας η προσπάθεια του Νίκου Χριστοδουλίδη να επαναφέρει, με τον διορισμό της Κλέας Χατζηστεφάνου Παπαέλληνα, την επικοινωνία και την επιρροή του στη γνωστή επιχειρηματική οικογένεια η οποία μεταξύ άλλων δραστηριοποιείται στον χώρο των ΜΜΕ.
Ταυτοχρόνως και παρά την αποτυχημένη υπουργική πρακτική του τέως υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, για επίσης προφανείς λόγους που έχουν σχέση με την προσπάθεια να μην διαταραχθούν οι σχέσεις Προεδρικού και Μητρόπολης Λεμεσού, μετακινεί τον Μάριο Χαρτσιώτη στη θέση του επιτρόπου Προεδρίας.
Πιθανές σκέψεις του Νίκου
Τι ακριβώς επιδίωξε ο Νίκος Χριστοδουλίδης με τον μερικό ανασχηματισμό του Υπουργικού του Συμβουλίου; Μήπως να κάνει πιο λειτουργική την κουρασμένη και χωρίς ιδέες διακυβέρνησή του; Φροντίζει για μια σωστή και αποδοτική διακυβέρνηση; Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι μονοσήμαντη. Έχει να κάνει μόνο με τις δυο επόμενες προεκλογικές αναμετρήσεις. Με τις βουλευτικές οι οποίες βεβαίως συνδέονται καταλυτικά με τις Προεδρικές του ’28, για τις οποίες ψυχή τε και σώματι ο Νίκος Χριστοδουλίδης προετοιμάζεται.
Με τον ανασχηματισμό αυτό ο Νίκος Χριστοδουλίδης:
• Ενισχύει το κομμάτι του λεγόμενου Κέντρου ώστε να μην καταβαραθρωθεί στις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Ενισχύει δηλαδή τα δύο κομμάτια του ΔΗΚΟ, το επίσημο αλλά και τη ΔΗΠΑ. Ίσως με αυτή την κίνηση να στοχεύσει και στη διαμόρφωση ενός ενοποιητικού ιστού ώστε να πετύχουν συνεργασία τους στις βουλευτικές εκλογές. Αυτό θα διαφανεί τις επόμενες μέρες. Η απόφασή του να ενημερώσει μόνο αυτά τα δύο κόμματα λίγο πριν τον ανασχηματισμό αναδεικνύει και τη στάση του απέναντί τους.
• Την έμμεση αλλά σταθερή ενίσχυση του ΕΛΑΜ. Όσο και να θέλει να το κρύψει, η Ακροδεξιά είναι ο προνομιακός του συνομιλητής. Ο διορισμός του Κωνσταντίνου Φυτιρή ο οποίος ιδεολογικά και πολιτικά κινείται στον χώρο της Ακροδεξιάς, παρά το ότι ήθελε πέρυσι να κατέλθει υποψήφιος δήμαρχος Παραλιμνίου με τον ΔΗΣΥ, στέλνει έστω και ατύπως το μήνυμα στο ΕΛΑΜ πως στα θέματα «τάξης και ασφάλειας» στο μεταναστευτικό «τώρα σας δίνω και τα ΜΑΤ και συνεχίζω να σας ικανοποιώ», όπως εξάλλου συνέβη και με τον διορισμό του Νικόλα Ιωαννίδη στο Υφυπουργείο Μετανάστευσης. Αυτή η κατάσταση πραγμάτων πιστεύει ότι θα φέρει σε τεράστιο δίλημμα το σχεδόν βέβαια ενισχυμένο ΕΛΑΜ να μην επιμένει να διεκδικεί αυτόνομα τις προεδρικές εκλογές. Το στοίχημα Χριστοδουλίδη επομένως είναι να έχει μαζί του στον πρώτο γύρο των εκλογών του ’28, πέρα από το Κέντρο, και την Ακροδεξιά. Δύσκολη συνθήκη για τον ίδιο αλλά απολύτως εφικτή με τα σημερινά δεδομένα.
Η μεγάλη αποτυχία
Σε τι διαφαίνεται ότι απέτυχε ο Νίκος Χριστοδουλίδης προχωρώντας αιφνιδιαστικά στον συγκεκριμένο ανασχηματισμό; Απέτυχε πλήρως στις αρχικές του σκέψεις, συνεπικουρούμενος και από επώνυμα στελέχη του ΔΗΣΥ, να φέρει το κόμμα πλησιέστερα στη διακυβέρνησή του, δημιουργώντας τετελεσμένα για τις αποφάσεις του κόμματος για το ’28. Η καθυστέρηση ενός ανασχηματισμού, ο οποίος λογικώς θα έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα, δεν ήταν τυχαία. Ήταν αποτέλεσμα της έντονης πίεσης αλλά και απειλής της ηγεσίας του ΔΗΣΥ και κυρίως της Αννίτας Δημητρίου η οποία προειδοποιούσε εκείνα τα κομματικά στελέχη τα οποία γυρόφερναν με την ιδέα υπουργοποίησής τους ότι με μια τέτοια κίνηση «θα έθεταν τους εαυτούς τους εκτός κόμματος». Παρ’ όλα αυτά στην κυβέρνηση Χριστοδουλίδη υπάρχουν αυτή τη στιγμή παροπλισμένα στελέχη του ΔΗΣΥ όπως ο ΥΠΕΣ Κωνσταντίνος Ιωάννου, η υφυπουργός Ναυτιλίας Μαρίνα Χατζημανώλη, ο υφυπουργός Τουρισμού Κώστας Κουμής, η υφυπουργός Πολιτισμού Λίνα Κασσιανίδου και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης. Εν ολίγοις σε σχέση με τον ΔΗΣΥ παίχτηκε ο πρώτος γύρος με τον Συναγερμό να αρνείται κάθε συμπόρευση μαζί του έως τις βουλευτικές εκλογές. Ο δεύτερος γύρος θα κριθεί μετά τις βουλευτικές, αναλόγως των ποσοστών του ΔΗΣΥ και βεβαίως του ποσοστού του μπλοκ των κομμάτων που υποστηρίζουν τον κ. Χριστοδουλίδη.
Η ανορθογραφία του συγκεκριμένου ανασχηματισμού
Λιγότερες από 15 εργάσιμες μέρες πριν από την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχουν υπουργεία τα οποία προεδρεύουν σε διάφορες επιτροπές που θα πορευτούν όχι μόνο με έναν νέο υπουργό αλλά και με νέο γενικό διευθυντή, μετά και τους διορισμούς και μετακινήσεις τους αρχές της εβδομάδας των επικεφαλής τεχνοκρατών. Σε τρία σημαντικά υπουργεία, Υπουργείο Ενέργειας, Υπουργείο Δικαιοσύνης αλλά και το Υπουργείο Υγείας, δεν υπάρχουν μόνο νέοι υπουργοί αλλά και νέοι γενικοί διευθυντές.
Προφανώς αυτό δεν ανησυχεί το Προεδρικό αφού την προεδρία ανέλαβε προσωπικά η Ειρήνη Πική και η υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα Μαριλένα Ραουνά, διά της συμβολής βεβαίως και της σκιώδους κυβέρνησης δημοσίων υπαλλήλων που λειτουργεί εντός του Προεδρικού υπό την καθοδήγηση της υφυπουργού Προεδρίας.
Πυρκαγιές
Το περασμένο καλοκαίρι είναι κοινώς παραδεκτό ότι η Κύπρος και κυρίως η ορεινή Λεμεσός βίωσε μια τεράστια οικολογική καταστροφή. Είναι ακόμη γεγονός ότι σε μια τέτοια καταστροφή υπήρχαν σοβαρές πολιτικές ευθύνες δύο αρμόδιων υπουργείων. Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος αλλά και το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως. Σε μια φυσιολογική χώρα, με μια υπεύθυνη πολιτική ηγεσία, θα έπρεπε να αποδίδονταν τουλάχιστον οι πολιτικές ευθύνες. Αντιθέτως, τι βλέπει ο πολίτης; Η υπουργός Γεωργίας εξακολουθεί μετά τον ανασχηματισμό να βρίσκεται στο ίδιο υπουργείο, ενώ μαζί της εξακολουθεί να βρίσκεται και ο Ανδρέας Γρηγορίου με τα καθήκοντα του διευθυντή, ο οποίος μάλιστα είχε και το γενικό πρόσταγμα αντιμετώπισης των πυρκαγιών.
Στο ίδιο μοτίβο, αν και έχει μετακινηθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μπορεί να περιγραφεί και η περίπτωση του Μάριου Χαρτσιώτη. Ενώ αποδείχθηκε ότι τα έκανε μπάχαλο στο υπουργείο, ο ευφυής Πρόεδρος τον μετακινεί στον περιβάλλοντα χώρο του Προεδρικού. Ο καθείς βέβαια είναι ελεύθερος να εξαγάγει τα συμπεράσματά του.
