Ηείδηση της απόφασης της ΕΕ να μην προχωρήσει με την υιοθέτηση των κυρώσεων κατά τριών αξιωματούχων της τουρκικής ΤΡΑΟ, παρά τη σχετική απόφαση του περασμένου Δεκεμβρίου, έρχεται σε μια ιδιαίτερα σημαντική χρονική στιγμή για τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας. Την είδηση μετέδωσε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, με κυβερνητικές πηγές να επισημαίνουν πως οι κυρώσεις αυτές δεν προχωρούν, ωστόσο εξακολουθούν να εκκρεμούν ενώπιον της Relex αναλόγως των εξελίξεων.
[rml_read_more]
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως κατά το στάδιο της υιοθέτησης των κυρώσεων αναλήφθηκε πρωτοβουλία από κράτος μέλος της ΕΕ προς την τουρκική κυβέρνηση με στόχο να αποχωρήσουν τα ερευνητικά σκάφη, κάτι που έγινε, με αποτέλεσμα να μην προχωρήσει η υιοθέτησή τους. Το Reuters πάντως κάνει λόγο ακόμα και για παρέμβαση της αμερικανικής κυβέρνησης Μπάιντεν έτσι ώστε να μην επιβληθούν αυτήν τη χρονική στιγμή οι εν λόγω κυρώσεις, λόγω της βελτίωσης της στάσης της Άγκυρας.
Η πορεία προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου περνάει μέσα από τη σημερινή τηλεδιάσκεψη που θα έχουν με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν οι Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Πριν όμως την τηλεδιάσκεψη αυτή, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 11:00 το πρωί θα έχει τηλεδιάσκεψη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και με άλλους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων, γεγονός που δίνει την ευχέρεια στην κυβέρνηση να μεταφέρει πολύ συγκεκριμένα μηνύματα ενόψει Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και άτυπης συνάντησης «5+1».
Η Άγκυρα...
Χθες το τουρκικό ΥΠΕΞ φρόντισε να ρίξει τους τόνους με την ΕΕ. Με αφορμή τα πέντε χρόνια από τη Συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας για το μεταναστευτικό, έστειλε το μήνυμα πως «η Τουρκία είναι κράτος-κλειδί για το μέλλον της Ευρώπης, όπως άλλωστε υπήρξε και στο παρελθόν. Η επαναβεβαίωση της στενής συνεργασίας μας με την ΕΕ θα συνεχίσει να φέρνει ειρήνη, σταθερότητα και ευημερία σε ολόκληρη την ήπειρο». Σύμφωνα με την Άγκυρα, η συμφωνία αυτή αποτελεί εργαλείο για την ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ ΕΕ - Τουρκίας, με την προοπτική της υπό ένταξη χώρας να παραμένει. Όλα αυτά φυσικά σε μια προσπάθεια διαμόρφωσης θετικού κλίματος ενόψει Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς αυτό που πραγματικά επιδιώκει η Άγκυρα είναι η αποφυγή αρνητικών εξελίξεων σε επίπεδο κυρώσεων, ενδυνάμωση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ, αναθεώρηση-αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, ελευθεροποίηση της θεώρησης εισόδου για Τούρκους πολίτες και περαιτέρω χρηματοδότηση στο πλαίσιο του μεταναστευτικού. Η Άγκυρα, μάλιστα, τονίζει σε κάθε ευκαιρία πως είναι λάθος το να παρεμβάλλονται πολιτικά ζητήματα, όπως το Κυπριακό ή τα ελληνοτουρκικά, στη διαδικασία προς την ενταξιακή της πορεία ή προς τη θετική ατζέντα με την ΕΕ. Παράλληλα, Τουρκία και τ/κ πλευρά μπλοκάρουν τη συμμετοχή της ΕΕ στην «5+1» της Γενεύης, τουλάχιστον για την ώρα.
Συμμετέχει ή όχι η ΕΕ;
Ανώτερος κοινοτικός αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε χθες αρμοδίως στο ΚΥΠΕ από τις Βρυξέλλες, διεμήνυσε πως «η ΕΕ θα είναι και στη Γενεύη, αλλά θα είναι και στις μετέπειτα διαπραγματεύσεις με το ίδιο καθεστώς που είχε στο Κραν Μοντανά (παρατηρητής)». Συνέχισε, μάλιστα, λέγοντας πως «όποια και αν είναι η λύση του Κυπριακού, θα υλοποιηθεί με το νησί μέσα στην ΕΕ. Έχουμε το κοινοτικό κεκτημένο, είναι λογικό επακόλουθο ότι θα είμαστε εκεί». Παρά τα όσα υποστήριξε ο ανώτερος κοινοτικός αξιωματούχος, η τ/κ πλευρά δεν αποδέχεται επίσημη συμμετοχή της ΕΕ στην «5+1». Πρόθεση της τ/κ πλευράς, και το έχουμε καταγράψει σε προηγούμενα ρεπορτάζ, είναι να αποδεχθεί υποτυπώδη παρουσία εκπροσώπου της ΕΕ στη Γενεύη τις ημέρες της άτυπης συνάντησης «5+1», χωρίς όμως να λαμβάνει μέρος στις συζητήσεις και τις διεργασίες στο πλαίσιο της διάσκεψης. Θα μπορεί, όπως μας πληροφόρησαν καλά ενημερωμένες πηγές, να κάνει επιμέρους διμερείς συναντήσεις (και με την τ/κ πλευρά αν το επιθυμεί), ωστόσο δεν θα λειτουργεί ως συμβαλλόμενο μέρος στο πλαίσιο της «5+1» ούτε ως παρατηρητής. Παράλληλα, γνωρίζουμε ότι αν και εφόσον επαναρχίσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, τότε η ΕΕ θα έχει ρόλο παρατηρητή. Επιπρόσθετα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με την έναρξη των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων θα διορίσει εκπρόσωπο της ΕΕ για το Κυπριακό στο γραφείο καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ στο νησί. Ωστόσο, οι προσπάθειες για επίσημη πρόσκληση της Ένωσης από πλευράς ΟΗΕ για την «5+1» συνεχίζονται, τόσο από πλευράς κυβέρνησης όσο και από πλευράς ΕΕ.
Η στάση της Ένωσης
Από τις τοποθετήσεις και τις δημόσιες δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων διαγράφονται τρεις τάσεις σε σχέση με την Τουρκία ενόψει Ευρωπαϊκού Συμβουλίου:
- Η ΕΕ θέλει να πέσουν οι τόνοι για να μπορέσει να υπάρξει διάλογος.
- Η ΕΕ επιθυμεί να προωθηθεί η προοπτική της θετικής ατζέντας με την Τουρκία, ειδικά στο μεταναστευτικό, αλλά όχι μόνο.
- Η ΕΕ θέλει να δει την Άγκυρα να κάνει περαιτέρω βήματα που να στέλνουν απτά μηνύματα, τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και ευρύτερα στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Η πεποίθηση που επικρατεί εντός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι ότι η σχέση με την Τουρκία είναι μια δύσκολη σχέση, ωστόσο υπάρχει η αίσθηση πως η στάση της Άγκυρας το τελευταίο διάστημα έχει βοηθήσει στο να βελτιωθεί κάπως το κλίμα στην περιοχή, σε αντίθεση με τους προηγούμενους μήνες. Ο Ζοζέπ Μπορέλ ετοιμάζει σχετική έκθεση που θα καταθέσει ενώπιον των ηγετών για τα ευρωτουρκικά, η οποία θα περιλαμβάνει θετική ατζέντα αλλά και επιπρόσθετα μέτρα που μπορούν να ληφθούν κατά της Τουρκίας. Πηγές αναφέρουν πως υιοθέτηση θετικής ατζέντας πιθανόν να παραπεμφθεί για τον ερχόμενο Ιούνιο αναλόγως εξελίξεων. Μόνο στο μεταναστευτικό αναμένεται να υπάρξει πρόοδος στην παρούσα φάση, κάτι που φαίνεται να αποδέχεται και η κυβέρνηση.
