Εγκυμοσύνη και κορωνοϊός

Βρισκόμαστε εν μέσω πανδημίας της ασθένειας Covid -19 που προκαλείται από τον νέο κορωνοϊό -2019 (SARS-CoV-2). Δεν χρειάζεται, νομίζω, να επαναλάβω τα συμπτώματα που προκαλεί ή νόσος, ούτε πώς μεταδίδεται, μιας και με τον περιορισμό μας τόσο καιρό στο σπίτι και τον βομβαρδισμό από τα ΜΜΕ, έχουμε όλοι μάθει τα συμπτώματα και το πώς μεταδίδεται. Η ανασφάλεια, το άγχος για το παρόν, αλλά και το μέλλον, καθώς και οι οικονομικές συνέπειες αυτής της παγκόσμιας κρίσης, μας επηρεάζουν όλους. Πόσω μάλλον μια έγκυο που έχει και την ευθύνη του μικροσκοπικού πλάσματος που κυοφορεί. Τι γίνεται, λοιπόν, αν είσαι έγκυος αυτή τη δύσκολη περίοδο, και ειδικά αν είναι ο καιρός του τοκετού;

Περιορισμένα δεδομένα

Τα δεδομένα όσον αφορά την κύηση είναι περιορισμένα και οι γνώσεις μας περισσότερο προέρχονται από την εμπειρία της Κίνας που είναι και η πρώτη χώρα που επλήγη από τον ιό. Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με τον ιό της γρίπης και άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις, φαίνεται ότι οι έγκυες που θα προσβληθούν από τον ιό δεν θα παρουσιάσουν βαρύτερη συμπτωματολογία από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Με άλλα λόγια, δεν φαίνεται μια έγκυος που πάσχει, να έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσει βαρύτερα από μια άλλη γυναίκα της ίδιας ηλικίας που δεν είναι έγκυος. Δεν φαίνεται επίσης να αυξάνεται ο κίνδυνος για αποβολή του εμβρύου, ούτε να υπάρχει κάθετη μετάδοση, δηλαδή ο ιός να μεταφέρεται διαμέσου του πλακούντα στο έμβρυο. Μέχρι σήμερα κανένα από τα νεογέννητα που νοσούσαν δεν βρέθηκε θετικό στον ιό, παρόλο που μια πρόσφατη μελέτη δείχνει την ύπαρξη αντισωμάτων στο νεογνό. Σε ορισμένες περιπτώσεις εκδηλώθηκαν κάποιες επιπλοκές, όπως πρόωρος τοκετός και κάποιες γυναίκες χρειάστηκε να γεννήσουν με καισαρική τομή. Στο πρώτο τρίμηνο, ακόμα δεν υπάρχουν δεδομένα, αλλά με τη λογική ότι δεν περνά ο ιός από τον πλακούντα, δεν φαίνεται ότι θα δημιουργήσει ανωμαλίες στο έμβρυο αν η μητέρα νοσήσει.

Κανόνες υγιεινής

Οι έγκυες γυναίκες για να προφυλαχθούν θα πρέπει να τηρούν αυστηρά τους κανόνες, όπως ισχύει και για τον γενικό πληθυσμό. Όσον αφορά την εργασία τους, ήδη έχουν μπει από το κράτος στις ευπαθείς ομάδες και έτσι συνίσταται η παραμονή τους στο σπίτι και η αποφυγή κοινωνικών επαφών. Επίσης, συχνό και σχολαστικό πλύσιμο χεριών, καλός καθαρισμός επιφανειών, καλός αερισμός των χώρων του σπιτιού και αποφυγή αγγίγματος του στόματος, της μύτης ή των ματιών με τα χέρια, που είναι οι κύριες οδοί εισόδου του ιού στο σώμα. Αν παρ' όλες τις προφυλάξεις μια έγκυος παρουσιάσει ύποπτα συμπτώματα για κορωνοϊό, θα πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με τον γιατρό της. Αν όντως βρεθεί θετική και τα συμπτώματα είναι ήπια, θα πρέπει να μείνει σε αυστηρή απομόνωση για 14 μέρες. Το δωμάτιο που θα βρίσκεται, θα πρέπει να έχει δική του τουαλέτα, να αερίζεται καλά ο χώρος και να αποφεύγει τις επαφές με άλλα μέλη της οικογένειάς της. Αν πρέπει να βρεθεί οπωσδήποτε στον ίδιο χώρο με άλλα μέλη της οικογένειας, θα πρέπει να χρησιμοποιεί μάσκα και τα είδη προσωπικής υγιεινής να είναι μόνο για την ίδια (π.χ. πετσέτες).

Αγωγή σε εγκύους

Αν μία έγκυος παρουσιάσει πιο σοβαρά συμπτώματα, τότε η αντιμετώπισή της θα πρέπει να είναι ενδονοσοκομειακή, στο νοσοκομείο αναφοράς (στην Κύπρο είναι το Μακάρειο Νοσοκομείο). Παρόλο που δεν υπάρχει εξειδικευμένη φαρμακευτική αγωγή, η χλωροκίνη για την οποία γίνεται πολλή συζήτηση δεν φαίνεται να επηρεάζει το έμβρυο, αν χρειαστεί να δοθεί. Συνήθως η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική με αντιπυρετικά ( παρακεταμόλη), έλεγχο του ισοζυγίου υγρών και σε έγκυες πάνω από 26 εβδομάδες, παρακολούθηση της δραστηριότητας του μυομητρίου (για πιθανές συσπάσεις) και του καρδιακού παλμού του εμβρύου. Οι έγκυες που είναι ύποπτα ή επιβεβαιωμένα κρούσματα του κορωνοϊού θα πρέπει να αναβάλουν το προγραμματισμένο ραντεβού με τον γιατρό τους, αν αυτό φυσικά είναι εφικτό, για 14 μέρες. Μετά την αποθεραπεία της εγκύου θα πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε ένα υπερηχογράφημα και έλεγχος με Doppler του εμβρύου για να διαπιστωθεί ότι είναι καλά.

Τρόπος τοκετού

Όσον αφορά τον τρόπο τοκετού σε έγκυο θετική, αυτό θα πρέπει να εξατομικεύεται και να συζητείται με την έγκυο. Η τάση είναι να μην είναι πολλές ώρες η γυναίκα σε τοκετό και πολλές φορές αν δεν υπάρχουν προϋποθέσεις να γίνεται καισαρική τομή, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο. Ο σύντροφος της γυναίκας απαγορεύεται να παρευρίσκεται στον τοκετό και ούτε καν να την επισκεφτεί. Δυστυχώς, εν μέσω πανδημίας, ακόμα και αν είναι αρνητική μια επίτοκος σε κορωνοϊό, η τάση στα περισσότερα μαιευτήρια παγκόσμια είναι να είναι μόνη της γυναίκα την ώρα του τοκετού, περισσότερο για προστασία των άλλων επιτόκων, του προσωπικού του μαιευτηρίου και του ίδιου του χώρου όπου θα γεννήσει. Αυτό είναι ένα επιπρόσθετο άγχος που θα βιώσει μια επίτοκος στις μέρες μας, καθότι καλείται, σε μια από τις ομορφότερες και πιο σημαντικές στιγμές της ζωής της, την ώρα που θα φέρει στον κόσμο το παιδί της, να είναι μόνη. Όμως, δυστυχώς, δεν μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις να γίνει διαφορετικά, και η κάθε επίτοκος θα έχει δίπλα της το έμπειρο ιατρικό, μαιευτικό και νοσηλευτικό προσωπικό για να τη βοηθήσει και να της συμπαρασταθεί αυτές τις δύσκολες ώρες που όλοι περνάμε.

Θηλασμός και κορωνοϊός

Τέλος, όσον αφορά τον θηλασμό σε θετικές γυναίκες, τα δεδομένα που έχουμε μέχρι τώρα δείχνουν ότι ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω του θηλασμού. Σίγουρα, είναι γνωστή η σημασία του θηλασμού και της στενής επαφής της μητέρας με το νεογέννητο, ωστόσο, δεδομένης της πολύ υψηλής μεταδοτικότητας του ιού, είναι καλύτερα το νεογνό να παραμείνει σε ξεχωριστό δωμάτιο και να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα (μάσκα, καλό πλύσιμο χεριών κ.λπ.) για να μην νοσήσει το νεογέννητο. Υπάρχει και η οδηγία το νεογέννητο να αντιμετωπίζεται σαν πιθανό κρούσμα και να νοσηλεύεται απομονωμένο, κάτι που εφαρμόστηκε στην Κίνα. Οι έγκυες αυτή τη δύσκολη εποχή χρειάζονται την όσο το δυνατό καλύτερη στήριξη από το περιβάλλον τους, έστω και μέσω διαδικτύου. Επίσης, η συζήτηση με γυναίκες που έχουν γεννήσει και έχουν εμπειρίες στην αντιμετώπιση πρακτικών θεμάτων που αφορούν το νεογέννητο θα ήταν χρήσιμη, όπως και η συνεχής επικοινωνία με τον μαιευτήρα και τον παιδίατρό τους. Παραμένοντας στο σπίτι, αισιόδοξες και με όσο το δυνατό λιγότερο άγχος, η εγκυμοσύνη και ο τοκετός θα είναι μια ευχάριστη εμπειρία, έστω και εν μέσω πανδημίας!

*Η Αφροδίτη Ελισσαίου - Ξενοφώντος είναι γυναικολόγος-μαιευτήρας