Του Αντριανού Χαραλάμπους*
Το ΕΛΑΜ δεν αντικαθιστά τη Δεξιά «φιλοξενώντας» πρώην στελέχη του ΔΗΣΥ. Το ΕΛΑΜ παραμένει μια ακροδεξιά ριζοσπαστική, αντιφιλελεύθερη πολιτική δύναμη. Από την άλλη, ο Δημοκρατικός Συναγερμός διολισθαίνει εδώ και πολλά χρόνια από τη φιλελεύθερή του πολιτική ιδεολογική βάση, θέτοντας σε αμφισβήτηση την ίδια του τη «φύση». Πολλοί μάλιστα μπορούν να επιχειρηματολογήσουν ότι ποτέ δεν πατούσε και με τα δύο πόδια σε αυτή τη βάση. Το ζήτημα λοιπόν είναι αλλού.
Στην Κύπρο (και όχι μόνο) συχνά αγνοούμε ότι η πολιτική βασίζεται σε μία μακραίωνη θεωρητική βάση και ως εκ τούτου τείνουμε να αναλύουμε το πολιτικό γίγνεσθαι με ιστορικά και προσωποπαγή κριτήρια. Στην περίπτωση του ΔΗΣΥ, για παράδειγμα, το κόμμα αναλύεται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα γύρω από τα πρακτέα του αείμνηστου Γλαύκου Κληρίδη. Εσωτερικά γίνεται προσωπολατρικά, συνήθως ως προσπάθεια άντλησης πολιτικού κεφαλαίου, κυρίως όμως με αναφορές παρά με έργα. Ο Γλαύκος Κληρίδης είχε δείξει με πράξεις τον σεβασμό του στον κλασικό φιλελευθερισμό, θέτοντας βάσεις κοινωνικού κράτους, ανοίγοντας την πορεία για ένταξη στην ΕΕ, κάνοντας αναθεωρήσεις της πολιτικής του ειδικά σε σχέση με το «Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου» και δημιουργώντας αποστάσεις από εθνικιστικά διαβήματα, με αποκορύφωμα το μνημειώδες «Ναι» στο σχέδιο Ανάν. Συγκρίνετε τώρα αυτό με τον Συναγερμό του σήμερα. Εξωτερικά δε, ο ΔΗΣΥ κρίνεται κυρίως με βάση τις αρχαιότερες πράξεις του ΓΚ, με κορυφαία τη μαζική «στέγαση» στελεχών της ΕΟΚΑ Β’, μιας οργάνωσης της οποίας ο ίδιος είχε καταδικάσει τη δράση επανειλημμένα.
Ο φιλελευθερισμός από την άλλη, το δόγμα δηλαδή που οφείλει ο ΔΗΣΥ να ακολουθεί/υπηρετεί, έχει ως βασικά του μελήματα: τις ισότιμες ατομικές ελευθερίες για όλους/ες και τη διασφάλισή τους από το κράτος, την ανοιχτή αγορά με περιορισμένη κρατική παρεμβατικότητα, το κοσμικό κράτος, την προστασία της ιδιοκτησίας και τον σεβασμό στους θεσμούς, με κύρια πρόνοια την προστασία της ανεξαρτησίας τους. Συγκρίνεται τώρα αυτό με τον σημερινό Δημοκρατικό Συναγερμό.
Είναι δεδομένο λοιπόν πως το φιλελεύθερο κόμμα της Κύπρου εξωκύλει του πολιτικού του ρόλου. Παραθέτω ενδεικτικά ένα σημείο από το ίδιο του το καταστατικό: «(Ο ΔΗΣΥ) Στοχεύει στη διάπλαση μιας κοινωνίας πλουραλισμού, ανεκτικότητας, δικαιοσύνης, αλληλεγγύης, ίσων ευκαιριών, ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, προστασίας των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και σεβασμού της διαφορετικότητας, απαλλαγμένης από διακρίσεις, αποκλεισμούς, ανεργία και φτώχεια, βασισμένη στην κοινωνική οικονομία της αγοράς με ταυτόχρονη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, της προστασίας του περιβάλλοντος και της προώθησης του πολιτισμού.» Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά, ότι αντ’ αυτού, από την Πινδάρου εδώ και χρόνια παράγεται μια πατριαρχική πολιτική αποκλεισμού, φτωχοποίησης, περιορισμού του κοινωνικού κράτους, περιφρόνησης της ανεξαρτησίας των θεσμών, απαξίωσης του περιβάλλοντος στον βωμό της «ανάπτυξης» και πολύ επιεικώς «σκληρή» μεταναστευτική προσέγγιση. Όλα αυτά κάτω από ένα πέπλο άκρατων εθνικιστικών εμβατηρίων και θρησκοληπτικής έξαρσης.
Και εδώ είναι που μπαίνει στην εξίσωση το ΕΛΑΜ. Το φασιστικό-νεοναζιστικό κόμμα της Κύπρου στηρίχτηκε σε δύο βάσεις: σε μια παγκόσμια παρασιτική τάση ξενοφοβίας, εσωστρέφειας και μισαλλοδοξίας και στη διαλεκτική που είχε ήδη εγκαθιδρύσει ο ΔΗΣΥ. Όταν ο ΔΗΣΥ έφτιαχνε μνημείο για τους πραξικοπηματίες δίπλα στους ξύλινους σταυρούς των αντιστασιακών (τι περιφρόνηση να αποκαλούνται έτσι οι υπερασπιστές της Δημοκρατίας - σαν κανονικότητα να είναι η αμφισβήτηση και όχι η υπεράσπισή της), δεν συσπείρωνε τα μέλη του, αλλά έβαζε τα θεμέλια στα γραφεία του ΕΛΑΜ. Όταν υπερασπιζόταν και έδενε σφιχτά τις σχέσεις Κράτους - Εκκλησίας έχτιζε τους τοίχους. Όταν κατέλυε το κοινωνικό κράτος και παρήγαγε ευρωσκεπτικιστική πολιτική έβαζε τις πόρτες. Όταν αδρανοποιεί τις διαδικασίες για το Κυπριακό, τσιμεντώνει το αφήγημα ότι «η Τουρκία φταίει» (παροδικά ακόμα φταίει ο Χριστόφιας) και κάμνει παρέλαση για να καταθέσει στεφάνια στο μνήμα του Γρίβα, τοποθετεί τα παράθυρα. Όταν μιλά για «γαλάζια πατρίδα» και πνίγει πρόσφυγες μέσα της για να «περιορίσει τις ροές», μονώνει τη στέγη…
Το ΕΛΑΜ λοιπόν δεν αντικαθιστά τον ΔΗΣΥ. Ο ΔΗΣΥ μετακίνησε τον εαυτό του προς την ακροδεξιά. Και αυτή η κίνηση έγινε ταυτόχρονα με την κίνηση της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς πίσω από μία βιτρίνα επίπλαστης «κοσμικότητας» και της παγκόσμιας κανονικοποίησής της. Μην λανθάνεστε όμως - στην πραγματικότητα έχουμε πλέον επίσημα δύο ακροδεξιά κόμματα.
* Ειδικού πολιτικής επικοινωνίας, διδακτορικού ερευνητή πολιτικών επιστημών
