Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ το Κουρδιστάν στο Ιράκ για ένα συνέδριο με διοργανωτή τη Διεθνή Σοσιαλιστική Νεολαία. Η περιοχή του Κουρδιστάν είναι μια αυτόνομη περιοχή στο Βόρειο Ιράκ, και ένα μέρος μοναδικό που δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Η περιφερειακή πρωτεύουσα είναι το Ερμπίλ. Συνορεύει με τις κουρδικές περιοχές του Ιράν στα ανατολικά, με την Τουρκία στα βόρεια και με τη Συρία στα δυτικά, μαζί με το υπόλοιπο Ιράκ στα νότια. Οι κοινότητες των Κούρδων χωρίζονται σε τέσσερις διαφορετικές χώρες, εκτός από τους Κούρδους της διασποράς που βρίσκονται σκορπισμένοι στον κόσμο. Ο πληθυσμός της περιοχής του Κουρδιστάν-Ιράκ έχει ξεπεράσει τα 6,37 εκατομμύρια, και αποτελεί το 14% του πληθυσμού του Ιράκ. Οι κάτοικοι μιλούν τη δική τους κουρδική γλώσσα και φορούν παραδοσιακή κουρδική ενδυμασία στους δρόμους.
Στο πλαίσιο επισκέψεων που πραγματοποιήθηκαν μαζί με νέους και νέες από σοσιαλιστικές και δημοκρατικές οργανώσεις νεολαίας από ολόκληρο τον κόσμο, είχαμε την τιμή να συναντηθούμε και να συζητήσουμε με Κούρδους εκπροσώπους σχετικά με την κατάσταση στην περιοχή και τις εμπειρίες τους.
Συνομιλώντας λοιπόν με τους Κούρδους, ένιωσα την αγωνία τους για τον λαό τους και για το μέλλον. Οι Κούρδοι στο Ιράκ, εκτός από φιλόξενοι, αγαπούν την κουλτούρα τους, είναι περήφανοι για τους αγώνες τους, αλλά ταυτόχρονα πληγωμένοι με την δύσκολη ιστορία τους. Η πόλη στην οποία διέμενα κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο Κουρδιστάν-Ιράκ, είναι η Σουλεμανίγια, μια πόλη όπου η συνεχής ανάπτυξη είναι εμφανής. Διαθέτει πολύ καλές υποδομές και πάνω από όλα ένα αίσθημα ασφάλειας. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, μπορείτε πολύ εύκολα και χωρίς φόβο να κινηθείτε στους δρόμους, και πολλοί καταστηματάρχες δεν μπαίνουν καν στον κόπο να μετακινήσουν και να κλειδώσουν το εμπόρευμά τους στο εσωτερικό του καταστήματος.
Κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Συνεδρίου, κάτι που ειπώθηκε κατά τη διάρκεια ομιλιών από ένα Κούρδο βουλευτή, μου έμεινε έντονα στη μνήμη. “Θέλουμε ο κόσμος να σταματήσει να μας βλέπει σαν θύματα. Θέλουμε τον σεβασμό του και την αναγνώριση του”. Αυτό δείχνει πως οι Κούρδοι είναι έτοιμοι να καθιερωθούν στα διεθνή φόρα και δεν περιμένουν από κανένα από εμάς να τους βλέπει σαν οποιαδήποτε μειονότητα-θύμα. Φεύγοντας από το συνέδριο, η υπόσχεση που τους έδωσα είναι πως θα ενημερώσω την Κύπρο για τα όσα είδα, άκουσα και ένιωσα.
Το πρόγραμμα του συνεδρίου περιελάμβανε τις εξής βασικές ενότητες και δραστηριότητες:
Συναντήσεις
Συνάντηση με τον Qubad Talabani, Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης της περιφέρειας του Κουρδιστάν (KRG), όπου οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στην περιφερειακή σταθερότητα, τη δημοκρατική διακυβέρνηση και τον ρόλο της νεολαίας στην πολιτική και κοινωνική ανάπτυξη.
Συνάντηση με τον πρόεδρο της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν (PUK) και τον Γενικό Γραμματέα Hersh Namiq από τον Οργανισμό Ελευθερίας Νεολαίας του Κουρδιστάν (KYFO), τα δύο προοδευτικά σύνολα στο Κουρδιστάν-Ιράκ, κατά την οποία αναλύθηκε σε βάθος η τρέχουσα πολιτική κατάσταση και οι εξελίξεις στο Κουρδιστάν. Επίσης, παρουσιάστηκε το έργο και οι πρωτοβουλίες τους, που προάγουν την ελευθερία, την ισότητα και τη διεθνή συνεργασία μεταξύ των Κούρδων νέων και με τον υπόλοιπο κόσμο. Με την παρέμβασή μου αναφέρθηκα και στο πρόβλημα της Κύπρου μας, την τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή καθώς και τη σημασία της διεθνούς κοινότητας.
Συνάντηση με το Δημοκρατικό Κόμμα του Ιρανικού Κουρδιστάν (PDKI) και τη Δημοκρατική Ένωση Νέων Ανατολικού Κουρδιστάν (DYUEK). Ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», ένα σύνθημα που προήλθε από τα κουρδικά κινήματα υπό την ηγεσία των γυναικών. Αυτό το σύνθημα ξεπέρασε το αρχικό του πλαίσιο και κέρδισε παγκόσμια αναγνώριση μετά τις διαδηλώσεις του 2022 στο Ιράν, που πυροδοτήθηκαν από τον θάνατο της Mahsa Amini, η οποία ήταν υπό κράτηση της αστυνομίας ηθικής του Ιράν για «ακατάλληλη» ένδυση. Τέλος, μας μίλησαν για τις ιστορικές αλλά και σύγχρονες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στο Ιράν. Αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων και στον βομβαρδισμό των γραφείων της οργάνωσής τους το 2018 ο οποίος οδήγησε στη δολοφονία σχεδόν ολόκληρης της ηγεσίας του οργανισμού τους.
Επισκέψεις
Κόκκινη Φυλακή
Στο κέντρο της Σουλεϊμανίγια, υπήρχε κάποτε ένα Κυβερνητικό Κτήριο Ασφαλείας. Είχε το παρατσούκλι Amna Suraka, ή «Η Κόκκινη Φυλακή», που χρησιμοποιήθηκε ως αυτοσχέδια φυλακή. Εκεί, ο πρώην Πρόεδρος του Ιράκ, Σαντάμ Χουσεΐν, συνήθιζε να εγκλείει Κούρδους για να υποστούν βασανιστήρια. Η Άμνα Σούρακα ήταν ένα μέρος όπου οι αντίπαλοι και οι επικριτές του καθεστώτος, ιδιαίτερα φοιτητές, Κούρδοι πατριώτες και άλλοι αντιφρονούντες, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και -σε περιπτώσεις γυναικών- βιάστηκαν. Από το 1979 έως το 1991, στέρησε από τις μητέρες τα νεογέννητα μωρά τους. Φυλάκισε 30 έως 40 Κούρδους σε δωμάτια που προορίζονταν για δέκα με μία μόνο τουαλέτα. Μάλιστα πλαστογράφησε το πιστοποιητικό γέννησης εφήβων για να τους κάνει να «φαίνονται» αρκετά μεγάλοι για να εκτελεστούν. Το 2003, η κουρδική κυβέρνηση μετέτρεψε αυτόν τον τόπο φυλάκισης και βασανιστηρίων σε μουσείο.
Μνημείο της Χαλάμπτζα
Η σφαγή της Χαλάμπτζα έλαβε χώρα στο Ιρακινό Κουρδιστάν το 1988, όταν χιλιάδες Κούρδοι σκοτώθηκαν από μεγάλης κλίμακας ιρακινή χημική επίθεση. H φρίκη των επιθέσεων της Χαλάμπτζα είναι αντιπροσωπευτική του συστηματικού τρόμου που άσκησε το καθεστώς του Ιράκ στον κουρδικό πληθυσμό. Οι δυνάμεις του καθεστώτος ξεκίνησαν με χημικούς βομβαρδισμούς και πέρασαν σε χερσαία επίθεση για να αποκτήσουν τον έλεγχο της περιοχής. Μέχρι σήμερα, η σφαγή της Χαλάμπτζα παραμένει μία από τις μεγαλύτερες επιθέσεις με χημικά όπλα που στράφηκε εναντίον μιας περιοχής με άμαχο πληθυσμό στην ανθρώπινη ιστορία, σκοτώνοντας μεταξύ τρεις και πέντε χιλιάδες ανθρώπους και τραυματίζοντας επτά ως δέκα χιλιάδες. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα από έρευνες στις πληγείσες περιοχές έδειξαν αυξημένα ποσοστά καρκίνου και γενετικών ανωμαλιών τα χρόνια από τότε που έλαβε χώρα η επίθεση. Οι επιζώντες είπαν ότι το αέριο στην αρχή μύριζε γλυκά μήλα και ανέφεραν ότι οι άνθρωποι «πέθαναν με διάφορους τρόπους, υποδηλώνοντας έναν συνδυασμό τοξικών χημικών ουσιών». Το 2010, το Ανώτατο Ποινικό Δικαστήριο του Ιράκ όρισε επίσημα τη χημική επίθεση στη Χαλάμπτζα ως γενοκτονική σφαγή κατά του κουρδικού λαού κατά την εποχή του Ιρακινού προέδρου Σαντάμ Χουσεΐν.
Συζητήσεις
Στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου, διεξήχθησαν υπό μορφή πάνελ συζητήσεις με τις εξής θεματικές
· Πολιτική εμπλοκή και ο ρόλος της νεολαίας και των γυναικών στις δομές λήψης αποφάσεων,
· Ο ρόλος της νεολαίας και ο αντίκτυπός τους στους κοινωνικούς μετασχηματισμούς.
· Κούρδοι και η Θέση των Νέων σε έναν Διαρκώς Μεταβαλλόμενο Κόσμο με Προκλήσεις και Εξελίξεις.
Ήταν μεγάλη τιμή για μένα να συντονίσω την συζήτηση αναφορικά με το τρίτο Θέμα «Κούρδοι και η Θέση των Νέων σε έναν Διαρκώς Μεταβαλλόμενο Κόσμο με Προκλήσεις και Εξελίξεις.»
Με εξαιρετικούς ομιλητές καλύφθηκαν τα θέματα:
1. Πως οι νέοι μπορούν να αποτελέσουν ηγετικό κίνημα στην καινοτομία και την τεχνολογική πρόοδο στην κοινωνία της περιοχής, και συγκεκριμένα στο Κουρδιστάν.
2. Τρέχουσες προκλήσεις της νεολαίας με ιδιαίτερη έμφαση στην ανεργία και τη μετανάστευση.
3. Την προστασία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος και πώς η νεολαία μπορεί να είναι στην πρώτη γραμμή αυτής της πρόκλησης.
*Η Σοφία Χριστοδούλου είναι Νομικός
