Το σχέδιο των 20 σημείων που παρουσίασε ο Πρόεδρος Τραμπ για τη Γάζα επιχειρεί να θέσει ένα πλαίσιο αποκλιμάκωσης και σταδιακής σταθεροποίησης. Το πρώτο στάδιο προβλέπει κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση ομήρων και κρατουμένων και επιστροφή των σορών των θυμάτων. Το Σχέδιο Τραμπ είναι ουσιαστικά ένα πρόγραμμα για κατάπαυση του πυρός και όχι μια συμφωνία ειρήνευσης. Παρά την προβλεπόμενη κατάπαυση του πυρός, οι επιχειρήσεις συνεχίζονται και η συμφωνία έχει παραβιαστεί επανειλημμένως. Το Ισραήλ, έχει συνδέσει την πλήρη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας με την επιστροφή όλων των σορών -απαίτηση που διεθνείς νομικοί κύκλοι και το Διεθνές Δικαστήριο- χαρακτηρίζουν παράνομη, καθώς η ανθρωπιστική βοήθεια δεν μπορεί να τεθεί υπό όρους.
Στη Γάζα η κατάσταση παραμένει δραματική. Η Γάζα είναι θαμμένη κάτω από περίπου 61 εκατ. τόνους ερειπίων, μέσα στα οποία βρίσκονται χιλιάδες μη εκραγείσες βόμβες. Οι Παλαιστίνιοι δεν διαθέτουν τα απαραίτητα βαριά μηχανήματα εκσκαφής, ενώ το Ισραήλ δεν επιτρέπει την εισαγωγή τους. Η διαδικασία εκκαθάρισης εκτιμάται ότι θα διαρκέσει δεκαετίες, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη ακόμη και την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου σε ό,τι αφορά την επιστροφή όλων των σορών των ομήρων.
Παράλληλα, και ενώ το σχέδιο αναφέρεται σε ανοικοδόμηση και μη διατήρηση κατοχής, η πραγματικότητα στο έδαφος δείχνει διαφορετική εικόνα. Σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες και πρόσφατους χάρτες, το 53% της Γάζας βρίσκεται υπό ισραηλινό στρατιωτικό έλεγχο - τη λεγόμενη «πράσινη ζώνη». Η περιοχή αυτή μένουν γύρω στις 200.000 Παλαιστίνιοι, ενώ οι υπόλοιποι περίπου 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι έχουν περιοριστεί στο 47% των εδαφών της Γάζας -τη λεγόμενη «κόκκινη ζώνη»- μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες και κατεστραμμένες περιοχές παγκοσμίως. Με το 80-90% των υποδομών κατεστραμμένο, την πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση σχεδόν ανύπαρκτη και την πείνα να πλήττει μαζικά τον πληθυσμό, οι συνθήκες διαβίωσης έχουν γίνει ακόμα πιο απάνθρωπες. Οι βροχές των τελευταίων ημερών πρόσθεσαν στις δυσκολίες που ήδη υπήρχαν.
Το σχέδιο Τραμπ όμως δεν αναφέρετε σε πολύ κρίσιμα ζητήματα της σύγκρουσης: τη Δυτική Όχθη και την εκεί αυξανόμενη συνεχιζόμενη εποικιστική δραστηριότητα και τη βία των εποίκων, τον ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής, το ποιοι θα συμμετέχουν στη «Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης» (International Stabilisation Force) και για πόσο χρονικό διάστημα θα λειτουργήσει, καθώς και οποιονδήποτε μηχανισμό απονομής δικαιοσύνης ή αποζημιώσεων. Παρόλο που 157 από τις 193 χώρες αναγνωρίζουν το παλαιστινιακό κράτος, πρόσφατη απόφαση του Κνεσέτ για επέκταση των εποικισμών στην περιοχή Ε1 απομονώνει περαιτέρω το Ανατολικό Ιερουσαλήμ, υπονομεύοντας έτσι την προοπτική λύσης δύο κρατών.
Στο περιβάλλον αυτό, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επιχειρεί να αναδείξει έναν ανθρωπιστικό ρόλο για την Κύπρο, προωθώντας το σχέδιο «Αμάλθεια», μια θαλάσσια ανθρωπιστική γέφυρα προς τη Γάζα, για την οποία έχουν γραφτεί πολλά αναλυτικά άρθρα. Την πρωτοβουλία ανέφερε ο Πρόεδρος και από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το Σεπτέμβριο του 2025, παρόλο που η πρωτοβουλία αυτή δεν τυγχάνει υποστήριξης ούτε από διεθνείς ΜΚΟ, ούτε από διεθνείς οργανισμούς των ΗΕ όπως το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, ούτε από τους ίδιους τους Παλαιστινίους -ούτε, σύμφωνα με δηλώσεις του Λευκού Οίκου- από τον ίδιο τον Πρόεδρο Τραμπ. Τώρα προβάλλετε το σχέδιο Αμάλθεια και για την αφαίρεση μπαζών από τη Γάζα.
Η Κύπρος προβάλει επίσης τον ρόλο της Κύπρου και στην ανοικοδόμηση της Γάζας. Το μεγαλύτερο όμως πρακτικό εμπόδιο για την ανοικοδόμηση είναι ότι μπορεί να γίνει μόνο στο 53% της Γάζας που βρίσκεται υπό ισραηλινό στρατιωτικό έλεγχο. Αυτό εξάλλου έχει διευκρινίσει πρόσφατα και ο Τζάρεντ Κούσνερ -γαμπρός του Τραμπ και κύριος διαπραγματευτής του Σχεδίου- όταν δήλωσε ότι δεν θα επιτραπεί ανοικοδόμηση στην περιοχή που δεν ελέγχεται από τον ισραηλινό στρατό. Διεθνείς αναλύσεις αναφέρουν ότι το Ισραήλ σχεδιάζει τη δημιουργία μιας «αναβαθμισμένης» ζώνης υπό τον δικό του έλεγχο, ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός της Γάζας και η πλειοψηφία των Παλαιστινίων, θα παραμείνει σε εξαιρετικά υποβαθμισμένες συνθήκες. Η κυπριακή εξαγγελία για συμβολή για την ανοικοδόμηση, κινδυνεύει έτσι, να ενισχύσει τις ισραηλινές επιδιώξεις αντί να ωφελήσει ουσιαστικά τους Παλαιστινίους.
Ταυτόχρονα, η εξαγγελία ότι η Κύπρος «δηλώνει ετοιμότητα να συμβάλει στη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης» είναι ανησυχητική, κύρια στη φάση που χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που έχουν διαχρονικά προσφέρει ανθρωπιστική και οικονομική στήριξη στους Παλαιστινίους, ενώ παράλληλα τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτύξει νέες περιφερειακές σχέσεις μετά τις Συμφωνίες του Αβραάμ, έχουν δηλώσει ότι δεν θα συμμετέχουν σε αυτήν, λόγω του ότι υπάρχουν πάρα πολλά αδιευκρίνιστα θέματα ακόμα.
Η Κύπρος επανειλημμένως δηλώνει τελευταία ότι θα μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο γιατί θα ασκήσει την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ το πρώτο 6μηνο του 2026, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι καθορίζει την εξωτερική πολιτική της Ένωσης για τη Γάζα. Όπως πολύ καλά γνωρίζει η κυβέρνηση, η Κύπρος έχει ψηφίσει εναντίον προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μέτρα εναντίον του Ισραήλ και σαν έτσι έχει μειοψηφήσει με τα λίγα άλλα κράτη μέλη που έχουν μπλοκάρει πρωτοβουλίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Καθώς η Γάζα μετατρέπεται από επίκεντρο αιώνιας σύγκρουσης σε επίκεντρο αιώνιας μιζέριας, η ειρήνη στη Μέση Ανατολή παραμένει αναγκαία όσο ποτέ. Ωστόσο, οι τρέχουσες γεωπολιτικές πραγματικότητες καθιστούν την επίτευξή της πιο δύσκολη από κάθε άλλη στιγμή. Είναι έτσι αναγκαίο οι οποιεσδήποτε εξαγγελίες της κυπριακής κυβέρνησης να προωθούν την ειρήνη, τη διεθνή νομιμότητα και τα ψηφίσματα των ΗΕ και να στηρίζουν ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες. Η πρωτοβουλία πέραν των 400 πρώην πρεσβευτών της ΕΕ και των κρατών μελών είχε πρόσφατα τονίσει τον ζωτικό ρόλο της ΕΕ για την επίτευξη βιώσιμης ειρήνης στην περιοχή.
Η ειρήνη στη Μέση Ανατολή είναι ζωτικής σημασίας για Παλαιστινίους, Ισραηλινούς και όλες τις χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου. Ευχή και ελπίδα όλων μας είναι να υπάρξει τελικά μια βιώσιμη, δίκαιη και μόνιμη ειρήνη.
*Η Ανδρούλλα Καμιναρά είναι πρώην Πρέσβης ΕΕ, μέλος της συντονιστικής επιτροπής των 419 πρώην πρεσβευτών της ΕΕ και των Κρατών Μελών για την Γάζα
Υποψήφια βουλευτής με το Άλμα
