27 Απριλίου 2025. Κυριακή βράδυ σκάει η είδηση ότι ένας 17χρονος βρέθηκε νεκρός στην αυλή ενός σχολείου στην Πάφο. Την επόμενη ημέρα, περισσότερες λεπτομέρειες για τον θάνατό του γίνονται γνωστές. Ο ανήλικος βρέθηκε μαζί με άλλους τέσσερις συνομήλικούς του, όταν φέρεται να εισέπνευσε υγραέριο από φιάλη που χρησιμοποιείται για το γέμισμα αναπτήρων. Τοξική ουσία που χρησιμοποιείται ως ναρκωτικό, από κυρίως νεαρά πρόσωπα. Το θέμα απασχόλησε για 2-3 ημέρες τα εγχώρια ΜΜΕ, με διάφορους ειδικούς, παιδιάτρους, πνευμονολόγους, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, να «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου» για το τι συμβαίνει εντός των σχολείων μας, για την επιρροή των social media στη σημερινή νεολαία, για βία, ναρκωτικά κ.λπ. κ.λπ. Να πω ότι είναι η πρώτη φορά που τα ακούμε όλα αυτά, θα πω ψέματα. Να πω ότι θα είναι η τελευταία; Χλομό το βλέπω. Γιατί; Eπειδή έχει περάσει ένας μήνας σχεδόν από το τραγικό συμβάν και δεν έχει αλλάξει κάτι. Οι πλείστοι έχουν ξεχάσει και το όνομα του παιδιού. Και ας ήταν μόλις 17 ετών και ας είχε όλη τη ζωή μπροστά του.
Ούτε ένα μήνα μετά, χωρίς -επαναλαμβάνω- να έχει αλλάξει κάτι, χωρίς έστω να ληφθεί μια απόφαση για μέτρα, και οργανωμένοι γονείς, μαθητές και καθηγητές ασχολούνται με το αν θα πρέπει ή όχι να επιτραπεί στα δημόσια πανεπιστήμια να παρέχουν σε φοιτητές τους ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Δεν το δέχονται αυτό γιατί λένε ότι κάτι τέτοιο «υπονομεύει» ή αλλιώς «βάζει βόμβα στα θεμέλια του δημόσιου σχολείου». Συγγνώμη κιόλας που θα το πω αλλά έτσι όπως έχει καταντήσει το δημόσιο σχολείο, αν είναι να έρθουν τα ξενόγλωσσα προγράμματα να του αλλάξουν τα φώτα, τότε να έρθουν όχι σήμερα αλλά χθες. Δεν μου αρέσει και ούτε ασπάζομαι σε καμία περίπτωση την άποψη ότι το δημόσιο σχολείο είναι ξέφραγο αμπέλι κ.λπ. κ.λπ. Αλλά δεν μπορώ να δεχτώ την ίδια στιγμή και την άποψη ότι είναι όλα μέλι γάλα και θα μας τα «ξηλώσουν» όλα τα ξενόγλωσσα.
Ας αφήσουμε εκτός συζήτησης το θέμα βίας, παραβατικότητας κ,λπ. Να βγάλουμε εκτός και το bullying και να μιλήσουμε καθαρά για το μαθησιακό κομμάτι. Ένα από τα επιχειρήματα των αντιδρώντων είναι ότι οι κανονισμοί, οι οποίοι συζητούνται κοντά μια δεκαετία τώρα, υποβαθμίζουν τις Παγκύπριες Εξετάσεις. Θα μπαίνουν, βλέπεις, οι φοιτητές των ξενόγλωσσων με διεθνείς εξετάσεις και θα «χάσουν» οι Παγκύπριες.
Ας ξεκινήσουμε ότι δεν είναι όλων των μαθητών τα αγγλικά τους σε τέτοιο επίπεδο που να επιλέξουν αγγλόφωνο πρόγραμμα, έναντι ελληνόφωνου, για να συνεχίσουμε με το ότι δεν μπορούν όλες οι οικογένειες στη χώρα μας να πληρώνουν για να πηγαίνει να σπουδάζει το παιδί τους σε δημόσιο πανεπιστήμιο αλλά σε ξενόγλωσσο πρόγραμμα. Αν περάσεις τις Παγκύπριες Εξετάσεις και έχεις λοιπόν να επιλέξεις σπουδές σε δημόσιο πανεπιστήμιο σε ελληνόφωνο πρόγραμμα δωρεάν ή σε αγγλόφωνο/ξενόγλωσσο πρόγραμμα επί πληρωμή, λίγοι έως και ελάχιστοι είναι αυτοί που θα επιλέξουν το δεύτερο. Άρα τα ελληνόφωνα προγράμματα θα συνεχίσουν να είναι η νούμερο ένα επιλογή, στα δημόσια πανεπιστήμια.
Επομένως, τα ξενόγλωσσα προγράμματα, που «υπονομεύουν τον θεσμό των Παγκύπριων Εξετάσεων», δεν απευθύνονται στους μαθητές που παρακάθονται στις εξετάσεις αυτές. Απευθύνονται κυρίως σε εκείνους που έχουν λεφτά να πληρώσουν και υπό άλλες συνθήκες θα έφευγαν στο εξωτερικό. Μας ενοχλεί λοιπόν να μείνουν έστω και αυτοί οι λίγοι στην Κύπρο σε δημόσιο πανεπιστήμιο (προτιμούμε να φύγουν για το εξωτερικό και στη συνέχεια να «τρέχει» ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με κίνητρα brain gain, να τους φέρει πίσω). Όπως μας ενοχλεί και το να γίνουν τα πανεπιστήμιά μας λίγο πιο προσιτά σε ξένους φοιτητές.
Όσον αφορά τώρα τον αξιόπιστο θεσμό των Παγκυπρίων Εξετάσεων, ας μου επιτραπεί να πω ότι κάποιος που απλά έμαθε να παπαγαλίζει, γιατί αυτό συμβαίνει δυστυχώς στα σχολεία μας, δεν σημαίνει ότι θα γίνει ένας καλός φοιτητής. Έχουμε δει άριστους των αρίστων να μπαίνουν σε μια σχολή, να μην ξέρουν να βγάζουν τα μάτια τους και τους καθηγητές τους να κτυπιούνται και να διερωτώνται τι έκαναν αυτά τα παιδιά τόσα χρόνια μέσα στα σχολεία, την ίδια στιγμή που όχι και τόσο καλοί μαθητές, αυτοί που στο σχολείο δεν κατάφεραν να τους κάνουν παπαγαλάκια, σπουδάζουν κάτι που αγαπούν και προοδεύουν. Επομένως, ίσως το κριτήριο Παγκύπριες Εξετάσεις, ως εισιτήριο για ένταξη σε δημόσιο πανεπιστήμιο, να είναι κάτι που θα πρέπει να το ξανασκεφτούμε αλλά αυτό είναι δυστυχώς μια συζήτηση που δεν είμαστε έτοιμοι να κάνουμε.
Προς το παρόν ας ελπίσουμε ότι στη σημερινή συζήτηση στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής, για τα ξενόγλωσσα προγράμματα, θα πρυτανεύσει η λογική, η οποία λέει ότι δεν μπορείς να απαιτείς από τα δημόσια πανεπιστήμιά σου να ανταγωνίζονται στα ίσα ιδιωτικά πανεπιστήμια, παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, χωρίς να τους δίνεις τα όπλα για να το πετύχουν αυτό.
Χλομό το κόβω (το να πρυτανεύσει η λογική) αλλά τι να το κάνεις, η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, έτσι δεν λένε;
ΥΓ:Κάτι όμως που πραγματικά δεν έχω καταλάβει, και θέλω να μου το εξηγήσει κάποιος από αυτούς που φωνάζουν, είναι πως ενώ μας «ενοχλούν» τα ξενόγλωσσα στα δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου, για τα δημόσια πανεπιστήμια της Ελλάδος, που ήδη ανακοίνωσαν ότι έρχονται με παραρτήματα στο νησί μας, τα οποία θα παρέχουν ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, δεν άνοιξε ένας το στόμα του να διαμαρτυρηθεί. Τη μισή έγνοια που έχουν οι διάφοροι αξιωματούχοι (ειδικά κάποιοι βουλευτές) για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και τα παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων να είχαν και για τα δημόσια ακαδημαϊκά ιδρύματα, εννέα στα δέκα προβλήματα που αντιμετωπίζουν θα ήταν ήδη λυμένα.
