Aγαπάτε τον Μανώλη Γλέζο; Να τον συστήσω σε όσους δεν τον γνωρίζουν. Είναι ένας μεγάλος ήρωας. Δεν είναι ένας συνηθισμένος ήρωας. Τον Μάιο του 1941 ήταν 19 χρόνων. Και είχαν μπει στην Αθήνα οι Ναζί. Κυμάτιζε πάνω στην Ακρόπολη η σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό βλέποντας την Αθήνα από ψηλά. Η Αθήνα ήταν όμηρος. Όλοι οι Έλληνες ήταν όμηροι. Ο Γλέζος δεν μπόρεσε να το αντέξει αυτό. Ανέβηκε στην Ακρόπολη. Και κατέβασε εκείνη τη ναζιστική σημαία. Ύστερα συνελήφθη. Βασανίστηκε. Καταδικάστηκε σε θάνατο. Κατάφερε να αποδράσει από τη φυλακή. Συνενώθηκε με τους αντιστασιακούς. Όμως, δεν τέλειωσε το βάσανο του Γλέζου και μετά την απελευθέρωση της χώρας του από τη φασιστική γερμανική κατοχή. Αυτή τη φορά συνελήφθη εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης που ήταν πολέμιος των κομμουνιστών. Και πάλι καταδικάστηκε σε θάνατο. Πέρασε 12 χρόνια στη φυλακή και 4 χρόνια στην εξορία. Η χούντα των συνταγματαρχών δεν τον άφησε καθόλου ήσυχο. Πάντα έβρισκαν τρόπο να τον τιμωρήσουν όλες οι κυβερνήσεις που ανέλαβαν την εξουσία στα 30 χρόνια ανάμεσα στο 1945 και το 1975. Έζησε μαζί με τη σύζυγό του σε ένα μικρό σπίτι γεμάτο βιβλία στην Αθήνα. Έφυγε από αυτόν τον κόσμο σε ηλικία 98 χρόνων.
Ο Σολωμού ήταν αυτός που μού θύμισε ξανά τον Μανώλη Γλέζο, στον οποίο αφιέρωσε ποίημα και ο Ναζίμ Χικμέτ. Ο Σολωμού σκαρφάλωσε στον ιστό της σημαίας για να κατεβάσει την τουρκική σημαία τον Ιούλιο του 1996 στη Δερύνεια. Πυροβολήθηκε με σφαίρες που ρίχθηκαν από την τουρκική πλευρά μπροστά στα έκπληκτα βλέμματα των στρατιωτών του ΟΗΕ και έπεσε. Ποιος πυροβόλησε; Ο Κενάν Ακίν; Ο Ερντάλ Εμανέτ; Ή μήπως κάποιος άλλος; Στις φωτογραφίες κρατούν όπλα και οι δύο στα χέρια στραμμένα προς τον Σολωμού. Εκείνη την ημέρα έβγαζε φωτογραφίες εκεί και ο Ντενκτάς με την κάμερά του. Ο δε Τάσος Ισαάκ είχε δολοφονηθεί με πιο άγριο τρόπο. Με σιδερένιους λοστούς και ρόπαλα. Αυτή η φωτογραφία μάς έμεινε ως μνημείο ντροπής. Και πέρασε στην Ιστορία ως ζωντανή απόδειξη της βαρβαρότητας.
Ποια η διαφορά ανάμεσα στον Γλέζο και τον Σολωμού; Ο Γλέζος κατέβασε από την Ακρόπολη τη σημαία των κατακτητών φασιστών Γερμανών. Ο δε Σολωμού επιχείρησε να κατεβάσει τη σημαία του Τούρκου κατακτητή. Οι Γερμανοί Ναζί δεν σκότωσαν τον Γλέζο, τον έπιασαν αιχμάλωτο. Οι Τούρκοι στρατιωτικοί διοικητές μήπως δεν μπορούσαν να πιάσουν αιχμάλωτο τον Σολωμού; Σώνει και καλά έπρεπε οπωσδήποτε να τον πυροβολήσουν και να τον σκοτώσουν πάνω στον ιστό; Η ενέργεια που έκαναν οι Γλέζος και Σολωμού είναι η ίδια τελικώς. Και οι δύο σκαρφάλωσαν στη σημαία του κατακτητή. Αν ο Γλέζος είναι ήρωας, μήπως δεν είναι ήρωας και ο Σολωμού; Όταν υποβάλλω αυτή την ερώτηση σε Τουρκοκύπριους αδελφούς μου αμφιταλαντεύονται. Διότι θεωρούν απελευθερωτή εκείνον που οι Ελληνοκύπριοι θεωρούν κατακτητή. Δεν βλέπουν την τουρκική σημαία με το μάτι της σημαίας του κατακτητή. Τη βλέπουν ως δική τους σημαία. Και κάπως δεν δέχονται να επιχειρείται εκ μέρους ενός Ελληνοκύπριου να κατεβάσει αυτή τη σημαία. Δηλαδή, ο Σολωμού δεν είναι ήρωας για αυτούς. Είναι μόνο εχθρός. Όλοι, εκτός από μια μικρή μερίδα, έτσι βλέπουν αυτό το γεγονός στην κοινότητά μας. Για αυτό δεν υπάρχουν πολλοί που θεωρούν λάθος το να μην επιτρέπεται να κατέβει η σημαία, τον πυροβολισμό και τη δολοφονία.
Μέχρι τώρα δεν είδα ανακοινωθέν κανενός κόμματος ή οργάνωσης στην τουρκοκυπριακή κοινότητα να καταδικάζει το διπλό έγκλημα που έγινε στη Δερύνεια τον Ιούλιο του 1996. Αυτό θα μπορούσε να ήταν το σημαντικότερο κλειδί που θα άνοιγε τον δρόμο της ειρήνης και της εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Έπρεπε να το καταδικάζαμε. Μάλιστα, έπρεπε να απαιτούσαμε να τιμωρηθούν εκείνοι που διέπραξαν το έγκλημα. Είναι δολοφονίες που έβαλαν τη σφραγίδα τους στην περίοδο κατάπαυσης του πυρός. Στον νότο διεξάγονται κάθε χρόνο τελετές μνήμης. Στον δε βορρά δεν λέγεται τίποτα. Όμως, φέτος έγινε κάτι πέρα και από αυτή τη σιωπή. Κάποιοι όχι μόνο δεν καταδίκασαν, πέρασαν και στην επίθεση. Θεωρήθηκε ως μια νέα πρόκληση η ανέγερση αγάλματος των Σολωμού και Ισαάκ. Τι δηλαδή, η κοινότητα να μην ανεγείρει το άγαλμα των ηρώων της; Σε όποιο μέρος του κόσμου και αν γίνει, χειροκροτείται το κατέβασμα της σημαία του κατακτητή. Και όποιος την κατεβάσει θεωρείται ήρωας. Ο Γλέζος είναι ήρωας και ο Σολωμού δεν είναι; Απευθύνω αυτή την ερώτηση και σε όσους στην ελληνοκυπριακή κοινότητα θεωρούν τρελή και λάθος την ενέργεια του Σολωμού. Ναι, δεν είναι σώφρον να επιχειρεί κάποιος να κατεβάσει την τουρκική σημαία μπροστά σε τόσους Τούρκους στρατιώτες. Είναι τρέλα. Και ο Σολωμού την έκανε. Αν το πετύχαινε, θα περνούσε στην ιστορία ως ο ήρωας που κατέβασε την τουρκική σημαία. Δεν τα κατάφερε, όμως πάλι πέρασε στην Ιστορία. Μάλιστα, έγινε θρύλος…
