Του δρος Παναγιώτη Κ. Μαύρου*
Οι παγκύπριες εξετάσεις μας έχουν απογοητεύσει και φέτος αφού τα αποτελέσματα θα τα χαρακτήριζα οικτρά και ας μην μας ξεγελούν τα 10 άτομα που εμφανίζονται στην τηλεόραση με εικοσάρια. Μπράβο τους βέβαια αλλά θεωρώντας την καταπληκτική και καταθλιπτική πλειονότητα των μαθητών, το συμπέρασμα για το επίπεδο της μόρφωσης που προσφέρουμε στα παιδιά μας δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τις οποίες διαβάζουμε στις αλλαγές του αναλυτικού προγράμματος ως επίσης και τον τρόπο διδασκαλίας που στηρίζεται δυστυχώς στην απόκτηση «στεγνών γνώσεων» για να μην πω στην παπαγαλοποίηση γνώσεων για επιτυχία στις εξετάσεις. Μιλήσαμε για μείωση της διδακτέας ύλης ούτως ώστε ο καθηγητής να έχει την ευχέρεια να προωθήσει την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης που είναι η πεμπτουσία της παιδείας. Δυστυχώς επιμένουμε στη στασιμότητα με στόχο τη μαζική παραγωγή ρομποτοποιημέων υπάρξεων μέσω ενός εργοστασίου εξετάσεων. Οι μαθητές μέσα σε μια μικροκοινωνία της πραγματικής γνώσης του βάθους πρέπει να μπορέσουν να μορφωθούν κατάλληλα για τον αγώνα της ζωής σε μια κοινωνία όπου με αγωνία «ζητείται άνθρωπος» και όχι της επιφανειακής γνώσης της περιφέρειας. Μαθητές που θα γίνουν χρήσιμοι πολίτες σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία μέσα σε μια επανενωμένη πατρίδα μακριά από εθνικιστικοσοβινιστικές τάσεις σε ένα δημοκρατικό σχολείο που σχετίζεται με την παροχή ίσων ευκαιριών για όλους και στη μόρφωση του ανθρώπου του «άνω θρώσκω» στοχεύοντας στην καλλιέργεια της ψυχής, του πνεύματος και στη δημιουργία ανθρώπων σε μια πολιτισμένη κοινωνία. Πρωταρχικός μας στόχος πρέπει να είναι η επανένωση για μια ειρηνική συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Και είναι εδώ που το σχολείο αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για να μπορέσουμε να επανενώσουμε την πατρίδα μας. Δυστυχώς, οι καθεχρονικοί στόχοι που θέτει το σχολείο αγνοούν την επανένωση η οποία θα καταστούσε ικανούς τους μαθητές να αντιληφθούν τα πλεονεκτήματα μιας ενωμένης Κύπρου μακριά από ρατσισμό, σωβινισμό και εθνικισμό μέσα από ομιλίες, θεατρικά έργα, ντοκιμαντέρ και τόσες άλλες εκδηλώσεις. Σίγουρα το σχολείο δεν πρέπει να στοχεύει στη μαζική παραγωγή ρομποτοποιημένων υπάρξεων μέσω ενός εργοστασίου εξετάσεων αλλά στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης που θα καταστήσει ικανούς ανθρώπους να αντιλαμβάνονται τα ψεύδη των επιτήδειων, να αντιλαμβάνονται το κατάντημα των ελλειμματικών κομμάτων υποστηρικτών της προδοτικής διχοτόμησης με μπλοκάρισμα των συνομιλιών και τόσα άλλα προβοκατόρικα συνθήματα τα οποία στόχο έχουν τον έλεγχο ρομποτοποιημένων υπάρξεων για να παραμείνει η πατρίδα μας εσαεί διχοτομημένη για τα δικά τους συμφέροντα.
Συνεπώς είναι εκ των ων ουκ άνευ η έμφαση να μεταφερθεί στη νεοουμανιστική διάσταση της παιδείας μας που μεταφέρει το κέντρο βάρους από την εθνικιστικοκεντρική στη διαπολιτισμική διάστασή της, που θα εξυπηρετεί τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες της Ευρώπης και δεν αφίσταται του πνεύματος του ελληνικού πολιτισμού χωρίς να σημαίνει ότι το εθνοκεντρικό στοιχείο υποβιβάζεται. Εγώ θα το έθετα ως απομάκρυνση του εθνικιστικοκεντρικού στοιχείου που τόσα δεινά έχει επιφέρει στον τόπο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόσβαση σε άλλες κουλτούρες και η κατανόηση αυτών των κουλτούρων, καταπολεμά τον ρατσισμό, σοβινισμό, εθνικισμό, εξαλείφει τις προκαταλήψεις, δημιουργεί δυνατούς δεσμούς φιλίας και σίγουρα ανοίγει νέα κανάλια επικοινωνίας στην πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης χωρίς όμως πατρόνους από την πέραν του Ατλαντικού ηγεσία.
Πολλά μπορούμε να καταφέρουμε μέσω της παιδείας αν το ενδιαφέρον μας είναι πραγματικό και όχι υποκριτικό για παραπλάνηση με στόχο την επικράτηση του πνεύματος του εθνικιστικοσωβινισμού που θα αποτελέσει και το τέλος του κυπριακού ελληνισμού σε αυτή την ταλαίπωρη πατρίδα. Και πέρα από τα αρχικά μας σχόλια σχετικά με την αποτυχία στις παγκύπριες εξετάσεις και την προσπάθειά μας να ανανήψουμε και να μορφώσουμε κατάλληλα τις νέες γενιές ποτέ ας μην ξεχνάμε ότι η μισή μας πατρίδα ευρίσκεται υπό κατοχή και η επανένωση είναι must. Η πραγματική γνώση του βάθους που συμβαδίζει με την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης θα προσφέρει την κατάλληλη μόρφωση της νέας γενιάς η οποία μπορεί να σταθεί εμπόδιο στον εθνικισμό για τη σωτηρία της πατρίδας μας.
*ΒΑ, ΜΑ, PhD πρώην επιθεωρητή και πρώτου λειτουργού Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού
