Η εντυπωσιακή εκλογική νίκη του Ερχιουρμάν ήταν στην πραγματικότητα ένα δημοψήφισμα υπέρ της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ). Είναι η εμφάνιση ενός χελιδονιού μέσα στον βαρύ πολιτικό χειμώνα της Κύπρου που δίνει ελπίδες, αισιοδοξία, έστω συγκρατημένη, ότι προμηνύεται η άφιξη μιας νέας εποχής. Πράγματι, όμως, θα έρθει η άνοιξη;
Ο Τ/Κ ηγέτης έχει επανειλημμένα διακηρύξει ότι υποστηρίζει τη ΔΔΟ και θέτει κάποιους όρους για συζήτηση. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι επίσης υπέρ της ΔΔΟ. Η ειρωνεία στο πολιτικό σκηνικό είναι ότι, ενώ ο ΠτΔ φιγουράρει ως θιασώτης της ΔΔΟ, τα κόμματα που τον υποστηρίζουν είναι αντι-ομοσπονδιακά. Τα δε κόμματα που είναι υπέρ της ΔΔΟ (ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ) συνθέτουν, κατά την ομολογία τους, την αντιπολίτευση! Για μερικούς, η εξήγηση αυτής της σπαζοκεφαλιάς είναι ότι στην πραγματικότητα ο ΠτΔ δεν ασπάζεται τη ΔΔΟ. οπότε τυχόν διαπραγματεύσεις με τον Ερχιουρμάν είναι εκ προοιμίου καταδικασμένες σε αποτυχία. Εύχομαι αυτό να μην ισχύει.
Υπάρχουν δύο παράγοντες που σκοτώνουν τις αμυδρές ελπίδες λύσεως του Κυπριακού. Ο πρώτος παράγοντας, και ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ευόδωση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Χριστοδουλίδη και Ερχιουρμάν (εφόσον, βέβαια, πραγματοποιηθούν), είναι ο εθνικισμός όπως εκφράζεται από τον Αρχιεπίσκοπο, το ΕΛΑΜ και άλλους «εθνικόφρονες». Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Αρχιεπισκόπου μετά τον εκλογικό θρίαμβο του Ερχιορμάν: «Δεν έχει καμία σημασία για εμάς ποιον θα επιλέξουν οι έποικοι. Αδιάφορο για εμάς όποιος κι αν εκλεγεί». Αυτή η δήλωση του Γεωργίου απηχεί την άποψη μιας μεγάλης μερίδας του ε/κ κοινού που προτιμά μισή Κύπρο, αμιγώς ελληνική (αν και μακροχρόνια ούτε αυτό είναι εφικτό), παρά ολόκληρη και να μοιραζόμαστε την εξουσία με τους Τ/Κ συμπατριώτες μας. ‘Ολοι αυτοί θα έχουν απογοητευθεί που δεν κέρδισε πάλι τις εκλογές ο Τατάρ με τον οποίον έχουν τον ίδιο στόχο: τη διχοτόμηση της Κύπρου. Είναι ολοφάνερο ότι αυτή η παράταξη δεν αναγνωρίζει ότι η Κύπρος είναι δικοινοτικό κράτος. Θεωρούν τους Τ/Κ μειονότητα κι όχι κοινότητα και, φυσικά, απορρίπτουν την πολιτική ισότητα. Τους προκαλεί φρίκη η ιδέα ότι μπορεί να έχουμε περιοδικά Τ/Κ Πρόεδρο, έστω τελετουργικό Πρόεδρο, και Τ/Κ υπουργούς. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ΜΜΕ ελέγχονται από αυτή την παράταξη, διερωτώμαι πώς μπορεί να περάσει η ΔΔΟ σε ένα δημοψήφισμα. Ένας επιπρόσθετος κίνδυνος για την επιβίωσή μας είναι ότι αυτοί που είναι υπέρ της λύσης των δύο κρατών φαντασιώνονται τους εαυτούς τους ως ακραιφνείς Έλληνες και οξύνοες ηγέτες. Όταν δε μιλούν για «απελευθέρωση» εννοούν την εκδίωξη των τουρκικών στρατευμάτων με πόλεμο. Βαυκαλίζονται ότι με την ενίσχυση της Εθνικής Φρουράς θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις για μια νικηφόρα εκστρατεία, έστω και δεν διαθέτουμε ούτε πολεμική αεροπορία, ούτε πολεμικό ναυτικό.
Ο δεύτερος παράγοντας που προκαλεί απαισιοδοξία είναι η πρόσφατη πολιτική ιστορία της Κύπρου. Η κατανόηση των γεγονότων του παρελθόντος μάς βοηθά να προβλέψουμε το μέλλον, καθώς οι πολιτικές συμπεριφορές και οι κοινωνικές δυναμικές τείνουν να επαναλαμβάνονται. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι τρεις Τ/Κ ηγέτες, Ταλάτ, Ακιντζί (και τώρα ο Ερχιουρμάν) υποστήριξαν την επανένωση της Κύπρου, αλλά δυστυχώς η ε/κ πλευρά τορπίλισε τις προσπάθειές τους. Και για να παραπλανήσει το κοινό, η ε/κ προπαγάνδα αποδίδει τις αποτυχίες στην τουρκική αδιαλλαξία.
Ο Χριστόφιας διαπραγματεύτηκε αρχικά με τον Ταλάτ, καταλήγοντας σε μια σειρά από συγκλίσεις. Ο Ταλάτ κάλεσε τον Χριστόφια να καταγραφούν σε κοινό ανακοινωθέν οι συγκλίσεις αλλά ο τελευταίος, υπό την πίεση της αντιπολίτευσης, αρνήθηκε. Λόγω έλλειψης χώρου δεν μπορώ να αναφερθώ σε όλες τις συγκλίσεις. Θέλω όμως να τονίσω ότι για πρώτη φορά το απρόσκοπτο δικαίωμα όλων των Κυπρίων, Ε/Κ και Τ/Κ, να εγκαθίσταται οπουδήποτε στο νησί, να αγοράζουν περιουσία, να κατοικούν, να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα. Αν ένας Κύπριος πολίτης θελήσει, είτε Ε/Κ είτε Τ/Κ, θα μπορεί όχι απλώς να διακινείται οπουδήποτε στην Κύπρο αλλά και να διαμένει οπουδήποτε στην Κύπρο, θα δικαιούται να εργάζεται, να ασκεί επάγγελμα, να εγκαθιδρύει και να λειτουργεί επιχείρηση, να εμπλέκεται σε οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα.
Ο Ακιντζί στο Μοντ Μπελεραν, αψηφώντας πλήρως τη θέση της Τουρκίας, εξέπληξε τους πάντες απαιτώντας στο εδαφικό 29,2%, ενώ προηγουμένως οι Τ/Κ διεκδικούσαν 35%. Η δική μας πλευρά απαιτούσε 28,2%, δηλαδή υπήρχε διαφορά μόνο 1% που ήταν πολύ εύκολο να γεφυρωθεί. Για να αποφύγει τη συμφωνία, ο Αναστασιάδης επέστρεψε στην Κύπρο λέγοντας ψέματα ότι τον κάλεσε ο Α. Κυπριανού για διαβουλεύσεις.
Την πεποίθηση ότι στο Κραν Μοντανά χάθηκε μία ιστορική ευκαιρία εξέφρασε ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Ο Αναστασιάδης ήταν ο πρώτος που τα παράτησε όλα και έφυγε από το ελβετικό θέρετρο. Στην έκθεσή του ο ΓΓ του ΟΗΕ αποδίδει την ευθύνη γιατί δεν υπήρξε κατάληξη στις δυο πλευρές, ε/κ και τ/κ, ενώ επαινεί την Τουρκία για την εποικοδομητική της στάση. Ο Γκουτέρες ουσιαστικά αφήνει ακάλυπτο και εκτεθειμένο τον Αναστασιάδη, του οποίου σε καμιά περίπτωση δεν υιοθετείται το αφήγημα για τα όσα συνέβησαν στο Κραν Μοντάνα.
Τέλος, το 2018, ο Ακιντζί, ικέτευε κυριολεκτικά (ίσως γιατί έβλεπε τι θα επακολουθούσε) τον Αναστασιάδη να αποδεχθεί το Πλαίσιο Γκουτέρες ως στρατηγική συμφωνία. Και πάλι αυτή η προσπάθεια προσέκρουσε στην ε/κ αδιαλλαξία.
Συμπερασματικά, ερευνώντας το μητρώο των προηγούμενων Προέδρων μπορούμε να αντλήσουμε μαθήματα για τις φτωχότατες προοπτικές λύσης του Κυπριακού. Αυτό, σε συνδυασμό με τον εμποτισμό της κυπριακής κοινωνίας με το μικρόβιο του σοβινισμού και του εθνικισμού από τον Αρχιεπίσκοπο και των συν αυτώ, συνθέτει μια απαισιόδοξη εικόνα για ένα αίσιο τέλος του Κυπριακού.
