Στο κλίμα αποδόμησης που στήθηκε από την πρώτη στιγμή εκλογής του νέου Τ/Κ ηγέτη, με το σύνθημα «τι Τατάρ, τι Ερχιουρμάν», ήρθε τη βδομάδα που πέρασε να συμβάλει και ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Υπέδειξε ότι παρά τις προσπάθειές του να επικοινωνήσει με τον Τουφάν Ερχιουρμάν, αυτό δεν κατέστη δυνατόν, επιχειρώντας να αναδείξει σε μείζον ένα ζήτημα χωρίς πολιτικές προεκτάσεις και να το εντάξει σε μια προσπάθεια blame game. Δείχνοντας και πώς προτίθεται να προσεγγίσει το Κυπριακό.
Όλο το προηγούμενο διάστημα η ε/κ πλευρά έδειξε να βολεύεται από την παρουσία του Ερσίν Τατάρ στην ηγεσία της τ/κ κοινότητας. Χωρίς ουσιαστικές συνομιλίες, με τη συζήτηση του Κυπριακού να περιορίζεται στη διάνοιξη κάποιων οδοφραγμάτων και έχοντας απέναντι έναν άνθρωπο o οποίος αμφισβητούσε τη βάση λύσης και έθετε συνεχώς προσκόμματα ακόμα και για να συζητήσει, ο Νίκος Χριστοδουλίδης μπορούσε, μακριά από οποιαδήποτε διλήμματα, να χτίζει προφίλ με «μεγάλες νίκες», και συμμαχίες για την επανεκλογή του. Το μόνο που είχε να κάνει ήταν να επαναλαμβάνει τη θέλησή του για επανέναρξη των συνομιλιών. Δεν δοκιμάστηκαν οι προθέσεις του. Ούτε τα όριά του.
Αυτό αλλάζει με την εκλογή Ερχιουρμάν. Ο νέος Τ/Κ ηγέτης έχει ήδη εκφράσει την ετοιμότητά του για συνομιλίες στη βάση ΔΔΟ, δείχνοντας πρόθεση να εντάξει στις συζητήσεις ζητήματα που θα δοκιμάσουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη, όπως είναι η πολιτική ισότητα και τα χρονοδιαγράμματα. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία- η οποία βλέπει την επιρροή της διεθνώς, συνεχώς να μεγαλώνει- θα προσπαθήσει να δημιουργήσει νέα δεδομένα που θα εξυπηρετήσουν τα σχέδιά της. Γνωρίζει ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν αποδέχεται τα μισά σημεία από το Πλαίσιο Γκουτέρες που δηλώνει έτοιμος να διαπραγματευτεί. Όπως γνωρίζει ότι δεν επιθυμεί στενά χρονοδιαγράμματα αλλά και ότι θα έχει πρόβλημα να προωθήσει μια λύση ΔΔΟ με πολιτική ισότητα, με τα συγκυβερνώντα κόμματα και τη συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών του να απορρίπτουν τη ΔΔΟ και τον ίδιο να ποντάρει στο ΕΛΑΜ ως το όχημα που μπορεί να τον κρατήσει στην εξουσία. Το μόνο που έχει να κάνει η Τουρκία είναι να σπρώξει τις εξελίξεις σε σημείο που θα αναγκάσει την ε/κ πλευρά να τοποθετηθεί, μετακινώντας στη δική μας πλευρά τις δύσκολες αποφάσεις και επιχειρώντας να οδηγηθούμε σε μια έκθεση επίρριψης ευθυνών. Η παρουσία του Ερχιουρμάν- ως ενός νέου πολιτικού, υποστηριχτή της ΔΔΟ- εξυπηρετεί αυτό τον στόχο. Είναι δεδομένο λοιπόν ότι η ρητορική που υιοθέτησε ο Νίκος Χριστοδουλίδης όλο το προηγούμενο διάστημα θα δοκιμαστεί στο τραπέζι των συνομιλιών. Μπορεί το «τι Τατάρ, τι Ερχιουρμάν» να ακούγεται εύηχο, αλλά αν αυτή είναι η ανάγνωση και του Προεδρικού, θα αποδειχθεί τεράστια παγίδα. Άλλωστε, όσες φορές μπήκαμε σε συνομιλίες θεωρώντας ότι δεν θα υπάρξουν εξελίξεις ή με στόχο απλά να κερδίσουμε τις εντυπώσεις, βρεθήκαμε μπροστά σε ανυπέρβλητα διλήμματα και στη γωνιά. Το 2004, ο Τάσσος Παπαδόπουλος πίεζε για λύση στη βάση του Σχεδίου Ανάν, εκτιμώντας ότι η παρουσία Ντενκτάς αποτελούσε εχέγγυο για απόρριψή του από την άλλη πλευρά. Η απομάκρυνση του Ντενκτάς άνοιξε τον δρόμο για συμφωνία στη βάση του σχεδίου, αφήνοντάς τον παντελώς εκτεθειμένο. Το ίδιο, λίγο-πολύ, έγινε και με τον Νίκο Αναστασιάδη το 2017. Διαπραγματεύτηκε μέχρι που οι συνομιλίες έφτασαν σε ακτίνα συμφωνίας και τότε πρόταξε τα δύο κράτη. Τα γεγονότα των τελευταίων 21 χρόνων δεν αφαίρεσαν απλά από την ε/κ πλευρά το ηθικό πλεονέκτημα που διατηρούσε, κυρίως λόγω Ντενκτάς. Έδειξαν ότι όποτε η Τουρκία επιδείξει πρόθεση να εμπλακεί σε συνομιλίες οδηγεί τα πράγματα σε σημείο που δοκιμάζουν την πλευρά μας.
Το Κυπριακό μετατράπηκε, κυρίως μετά το 2004, σ’ ένα blame game. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι εκάστοτε ηγέτες μακριά από πιέσεις και χρονοδιαγράμματα μπορούσαν να απευθύνονται στο εσωτερικό ακροατήριο και να χειρίζονται το Κυπριακό με επικοινωνιακά τεχνάσματα. Η επόμενη διαδικασία, όμως, δεν μπορεί να ενταχθεί σ’ ένα blame game με στόχο το εσωτερικό ακροατήριο. Διότι το διακύβευμα δεν θα είναι η επόμενη προσπάθεια, αλλά το ίδιο το Κυπριακό. Αυτά που θέτει ο Ερχιουρμάν, ότι δηλ. εφόσον καταρρεύσουν και αυτή τη φορά οι συνομιλίες, η επόμενη μέρα δεν μπορεί να είναι ίδια, είναι αυτά που συζητούνται στους διεθνείς κύκλους πλέον. Ότι η συζήτηση του Κυπριακού, σε περίπτωση νέου ναυαγίου, δεν μπορεί να συνεχίσει ως έχει. Ένα ακόμα ναυάγιο, χωρίς ξεκάθαρη εικόνα ότι κάναμε ό,τι μπορούσαμε για λύση, ή, ακόμα χειρότερα με επίρριψη ευθυνών στη δική μας πλευρά, εύκολα μπορεί να ολοκληρώσει τις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού όπως το ξέρουμε. Με τις επιπτώσεις να φτάνουν σε επίπεδα που δύσκολα μπορούμε σήμερα να εκτιμήσουμε.
Είναι γι’ αυτό που ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα πρέπει να είναι έτοιμος να διαπραγματευτεί σοβαρά, κυρίως όμως να διαπραγματευτεί με ειλικρίνεια. Δεν παίρνει την ε/κ πλευρά να οδηγηθούμε σε ακόμα ένα ναυάγιο. Κυρίως όμως δεν την παίρνει να είναι αυτή που στην πορεία θα το χρεωθεί. Το Κυπριακό μπαίνει σε μια νέα φάση, η οποία καμιά σχέση δεν θα έχει με τα πρώτα τρία σχεδόν χρόνια της θητείας του. To «τι Τατάρ, τι Ερχιουρμάν» σύντομα θα καταρρεύσει. Αν ο Νίκος Χριστοδουλίδης επικεντρωθεί στο εσωτερικό ακροατήριο ή στις επόμενες εκλογές, το πιο πιθανόν είναι να αναδειχθεί σε τραγικό ήρωα. Διότι δεν θα βρεθεί ενώπιόν μιας ακόμα χαμένης ευκαιρίας. Θα βρεθεί, κατά πάσα πιθανότητα, ενώπιον της οριστικής διχοτόμησης με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
