Πριν από μερικά χρόνια, τέτοιες μέρες -κοντά στα Χριστούγεννα- είχα την… έμπνευση να διοργανώσω στο Sciene café μια επιστημονική διάλεξη για το θέμα των χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων και όλα όσα αυτά προκαλούν στους ανθρώπους. Γιορταστικό κλίμα, κατανάλωση, διάθεση, ανάγκες και παρενέργειες.
Με κάποιο ζόρι, η αλήθεια να λέγεται, έπεισα μια ψυχίατρο να μιλήσει και να αναλύσει από την επιστημονική της οπτική το κλίμα των ημερών, των επερχόμενων γιορτών. Η ψυχίατρος, Σούλα Κλεάνθους, αποδέχτηκε και προετοίμασε μια διάλεξη με τον γενικό τίτλο. «Χριστουγεννιάτικο κλίμα: η δικτατορία των πρέπει».
Ομολογώ πως δεν περίμενα να προσέλθει τόσος κόσμος. Η αίθουσα γέμισε και αρκετοί παρακολούθησαν απ' έξω…Θυμήθηκα τον τίτλο της εκδήλωσης συζητώντας το θέμα με μια συνάδελφο που σκέφτηκε -και πολύ σωστά- τι είναι εκείνο που μας κατακλύζει τέτοιες μέρες. «Η δικτατορία των πρέπει» δεν εξαφανίστηκε επειδή την… καταγγείλαμε σε μια διάλεξη αλλά ο τίτλος ήταν όντως πετυχημένος και εύστοχος αφού πολλοί φίλοι τον θυμούνται ακόμα και, όποτε πλησιάζει ο γιορτινός κυκλώνας, θυμούνται και αφηγούνται τα «μύρια τόσα πρέπει» που ακόμα μας καταδυναστεύουν και δεν θα τερματιστούν μάλλον ποτέ… Εγώ θυμήθηκα τη διάλεξη από τα τέλη Οκτωβρίου, όταν άρχισαν να στολίζονται διάφοροι χώροι με το χριστουγεννιάτικο «πνεύμα». Στην αθηναϊκή LIFO βρήκα χθες πολύ ωραία άρθρα για το θέμα. Αντιγράφω μια παράγραφο από το ρεπορτάζ της Αντιγόνης Γινοπούλου. «Ποιος έκλεψε τα Χριστούγεννα… Από την άλλη πλευρά, πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι, αντί για χαρά, οι γιορτές τούς επιβαρύνουν συναισθηματικά, προκαλώντας άγχος, μοναξιά ή ακόμη και καταθλιπτικά συμπτώματα. Ποιοι είναι οι βασικοί ψυχολογικοί λόγοι πίσω από την «κατάθλιψη των γιορτών» και πώς μπορεί κάποιος να την αναγνωρίσει και να τη διαχειριστεί;
Παρά την εορταστική ατμόσφαιρα, πολλοί άνθρωποι βιώνουν άγχος, μοναξιά ή ακόμα και καταθλιπτική διάθεση τις γιορτές. Αυτό συμβαίνει γιατί η περίοδος αυτή συχνά ενισχύει τις ελλείψεις στις σχέσεις, τις απώλειες ή τις οικογενειακές εντάσεις. Παράλληλα, οι υπερβολικές κοινωνικές και καταναλωτικές προσδοκίες δημιουργούν άγχος, ενώ ο χειμώνας, επειδή συνδέεται με λιγότερο φως και αλλαγές στον ύπνο, επηρεάζει βιολογικά τη διάθεση. Η «κατάθλιψη των γιορτών» χαρακτηρίζεται από επίμονη θλίψη, έλλειψη ενδιαφέροντος και τάση για απομόνωση. Η διαχείρισή της ξεκινά από την αποδοχή ότι δεν χρειάζεται να νιώθουμε χαρά επειδή το περιβάλλον το υπαγορεύει. Για να διαχειριστούμε την κατάθλιψη των γιορτών, μπορούμε να θέσουμε μικρούς και ρεαλιστικούς στόχους, όπως η επιδίωξη ουσιαστικών επαφών και η αυτοφροντίδα. Αν τα συμπτώματα επιμένουν, η αναζήτηση επαγγελματικής υποστήριξης είναι πολύτιμη και απολύτως θεμιτή (εδώ χαμογελάμε με κατανόηση…).
