Γραφει ο δρ Ψαρέλης Σάββας, Βοηθός Διευθυντής Ρευματολογίας Γ.Ν.Λευκωσίας
Η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης ρευματική πάθηση που προσβάλλει πρώτιστα τον αξονικό σκελετό δηλαδή τις αρθρώσεις της λεκάνης (ιερολαγόνιες αρθρώσεις) και την σπονδυλική στήλη. Συχνά μπορεί να προσβληθούν και άλλες αρθρώσεις (περιφερικές) ή ακόμα και τένοντες και σύνδεσμοί. Σπανιότερα προσβάλλονται και άλλα όργανα όπως οι οφθαλμοί (ιριδοκυκλίτιδα), ο γαστρεντερικός σωλήνας (φλεγμονώδης νόσος του εντέρου), το δέρμα (ψωρίαση) και η καρδιά (βαλβιδοπάθεια).
Σύμφωνα με νεότερες θεωρήσεις αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης οικογένειας νόσων (ψωρίαση, φλεγμονώδης νόσου του εντέρου, ιριδοκυκλίτιδα) που έχουν κοινά χαρακτηριστικά.
Η παθογένεια της δεν είναι γνωστή. Πιθανολογείται ότι η επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων πάνω σε συγκεκριμένο γενετικό υπόστρωμα (HLA-B27) πυροδοτεί φλεγμονώδεις μηχανισμούς που οδηγούν στην κλινική εκδήλωση της νόσου.
Η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα αφορά το 1% περίπου του ενήλικου πληθυσμού. Οι άνδρες προσβάλλονται μέχρι και 7 φορές περισσότερο από τις γυναίκες και τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως στη νεαρή ηλικία.
Το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα της αγκυλoποιητικής σπονδυλαρθρίτιδας είναι η οσφυαλγία, δηλ. το άλγος στη σπονδυλική στήλη και στη λεκάνη. Ο πόνος αυτός έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (φλεγμονώδη). Είναι εντονότερος τη νύκτα (μπορεί να ξυπνάει τον ασθενή από τον ύπνο) και κατά την αφύπνιση. Επίσης το άλγος βελτιώνεται με την άσκηση. Επιπρόσθετα υπάρχει συνοδός πρωινή δυσκαμψία στη μέση.
Στο 30% των ασθενών μπορεί να συνάρχει και αρθρίτιδα (συνήθως των κάτω άκρων) ή και τενοντίδα ή ενθεσίτιδα (πιο συχνά των Αχίλλειων τενόντων) ή και ιριδοκυκλίτιδα.
Η διάγνωση της είναι συνδυασμός κλινικών (ιστορικό- χαρακτηριστικά ευρήματα) και ακτινολογικών ή εργαστηριακών ευρημάτων. Επειδή τα ακτινολογικά ευρήματα με την κλασική ακτινογραφία καθυστερούν να εμφανιστούν, επί κλινικής υποψίας επιβάλλεται η διενέργεια μαγνητική τομογραφίας η οποία έχει υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα στην ανάδειξη της πρώιμης ιερολαγονίτιδας (χαρακτηριστικό εύρημα).
Η νόσος αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα θα οδηγήσει στην αγκύλωση της σπονδυλικής στήλης με αποτέλεσμα την απώλεια της κινητικότητας της.
Η αντιμετώπιση της νόσου έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια και στοχεύει στην ανακούφιση από τα συμπτώματα και στην διατήρηση της κινητικότητας. Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση στηρίζεται σε δυο πυλώνες, την φαρμακευτική αντιμετώπιση και την άσκηση.
Ευτυχώς σήμερα είναι διαθέσιμες οι ’’βιολογικές θεραπείες’’. Οι θεραπείες αυτές δρουν στοχευμένα σε μόρια που εμπλέκονται στην παθογένεια της νόσου και σταματούν την εξέλιξη της.
Η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα μπορεί σήμερα να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, για αυτό είναι απαραίτητη η ενημέρωση του ιατρικού κόσμου, αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα, σχετικά με αυτήν την πάθηση ώστε η παραπομπή στον ρευματολόγο και κατεπέκταση η αντιμετώπιση νόσου να γίνεται έγκαιρα.
Δρ Ψαρέλης Σάββας, Βοηθός Διευθυντής Ρευματολογίας Γ.Ν.Λευκωσίας
