Ουδέποτε ενημερώθηκαν επίσημα ή ανεπίσημα για το ζήτημα των ανακλήσεων οχημάτων με επικίνδυνους αερόσακους Takata. Αυτό ήταν το κοινό σημείο που ανέδειξαν όλοι οι πρώην Υπουργοί Μεταφορών κατά τις καταθέσεις τους ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής. Παρά τις δεκάδες ειδοποιήσεις από την Υπηρεσία Καταναλωτή, τις επιστολές πολιτών και τις προειδοποιήσεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, κανένας από τους Υπουργούς δεν φέρεται να είχε λάβει σχετική πληροφόρηση κατά τη διάρκεια της θητείας του — για ένα ζήτημα που συνδέεται με δύο θανατηφόρα δυστυχήματα, το 2023 και το 2024, καθώς και έναν σοβαρό τραυματισμό το 2017.
Συνεχίστηκαν σήμερα οι εργασίες της Ερευνητικής Επιτροπής που διερευνά τις ευθύνες αναφορικά με τη διαχείριση των ανακλήσεων οχημάτων με αερόσακους Takata, με την παρουσία έξι πρώην Υπουργών Μεταφορών. Στόχος της Επιτροπής είναι να διαπιστωθούν τυχόν παραλείψεις ή αδυναμίες στον χειρισμό του σοβαρού αυτού ζητήματος δημόσιας ασφάλειας.
Πρόκειται για τους Μάριο Δημητριάδη (2014–2018), Ευθύμιο Φλουρέντζου (2011–2013), Νίκο Νικολαΐδη (2008–2010), Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή (2010–2011), Μαρία Μαλαχτού-Παμπαλλή (2007–2008) και Χάρη Θράσου (2004–2007).
Πρώτος κατέθεσε ο Μάριος Δημητριάδης.
Στην αρχική του τοποθέτηση αναφέρθηκε στην εγκύκλιο του 2017 λέγοντας ότι κανένας υπουργός, όπως αντιλαμβάνεται, δεν γνώριζε για τέτοια θέματα.
Για το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας είπε ότι δεν τέθηκε ποτέ θέμα ανακλήσεων για τους ΤΑΚΑΤΑ, επισημαίνοντας ότι δεν θυμάται αν υπήρξε συγκεκριμένο θέμα γενικότερα για τις ανακλήσεις. «Η άποψη μου» είπε «είναι ότι θα έπρεπε (σ.σ το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας) να ενημερωθεί για την έκθεση του για το ατύχημα του 2017».
Ακολούθησε ο διάλογος:
Πρόεδρος Επιτροπής: Aπό το 2013 “έπαιζαν καμπάνες” για το θέμα των ανακλήσεων. Υπήρχαν 73 ειδοποιήσεις από την Υπηρεσία Καταναλωτή, επιστολές από πολίτες… Θεωρείτε ότι πετύχατε τον σκοπό σας?
Δημητριάδης: Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο ήμουν Υπουργός δεν αναφέρθηκε ποτέ το θέμα Takata. Υπήρξε κάποια εμπλοκή σε σκάνδαλο στη Γερμανία, αλλά ποτέ δεν αξιολογήθηκε πραγματικά ο κίνδυνος. Στο πλαίσιο των δικών μου ενεργειών, θεωρώ ότι έπραξα το καθήκον μου. Αν όμως νιώθω γενικότερη ευθύνη απέναντι στα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους, ναι, τη νιώθω. Δεν είμαστε “κούππα άπανη”. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας. Κανένας δεν μας ενημέρωσε – ούτε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Μεταφορών, ούτε ο Διευθυντής του ΤΟΜ ούτε το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας, ούτε είδαμε κάτι στον τύπο.
Πρόεδρος Επιτροπής: Φταίνε οι δημοσιογράφοι κ. Δημητριάδη;
«Δεν σας λέω ότι φταίνε οι δημοσιογράφοι. Αν γνώριζα, θα φρόντιζα να λάβω όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του κοινού.»
Ο κύριος Δημητριάδης επεσήμανε ακολούθως ότι θα έπρεπε να υπάρχουν 1-2 άτομα στο ΤΟΜ με εξειδίκευση σε θέματα ανακλήσεων, για καλύτερη διάχυση πληροφοριών. Ερωτηθείς σχετικά είπε ότι είχε προσπαθήσει να προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζει πότε.
Σε ερώτηση αν έλαβε ποτέ μήνυμα για τις ανακλήσεις οχημάτων με ΤΑΚΑΤΑ είπε «αν μου είχε σταλεί ένα τέτοιο μήνυμα θα δινόταν στη δημοσιότητα 100 φορές».
Δεύτερος κατέθεσε ο Ευθύμιος Φλουρέτζου.
Ανέφερε ότι ενόσω ήταν υπουργός μεταφορών δεν είχε τεθεί το ζήτημα των ανακλήσεων οχημάτων, ούτε είχε ενημερωθεί για το ζήτημα από την προκάτοχο του.
Ερωτηθείς σχετικά με το αν το ΤΟΜ λειτουργούσε ως «κράτος εν κρατεί» έδωσε παράδειγμα κατά τη διάρκεια της θητεάις του:
«Το ΤΟΜ έστειλε λειτουργό στα οδοφράγματα για να δει αν τα οχηματα που έρχονται στις ελεύθερες περιοχές ήταν ασφαλισμένα ή μπορούσαν να περάσουν. Σε εκείνη τη φάση το άτομο αυτό, εμπόδιζε τους Τουρκοκύπριους να περάσου». Για το θέμα όπως είπε «ειδοποιήθηκε όχι από ΤΟΜ αλλά από την προεδρία». Ζητήματα, συνέχισε, τα οποία αφορούσαν το ΤΟΜ, ερχόντουσαν μέσω της διοικητικής οδού και του Διευθυντή για να επιλυθούν.
Τρίτη κατέθεσε η Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή, η οποία, όπως και οι προηγούμενοι που κατέθεσαν, ανέφερε ότι δεν είχε ενημερωθεί για το ζήτημα των ανακλήσεων.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής ρώτησε τη κυρία Μαρκουλλή αν «Θεωρείτε επιτυχία όταν ένας Υπουργός δεν ενημερώνεται για θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του»
Επισήμανε ότι εάν δεν έχει ενημερωθεί – είτε από τον αρμόδιο Διευθυντή Τμήματος είτε από οποιονδήποτε άλλον, τότε δεν συνιστά αποτυχία.
Στη συνέχεια η κυρία Μαρκουλλή μίλησε για τις άριστες σχέσεις με τους υφιστάμενούς της κατά τη διάρκεια της θητείας της. Σημείωσε ότι τότε Διευθυντής Ελέγχου ήταν ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ο οποίος, όπως σημείωσε «ηταν κέρβερος» σε όλα τα θέματα που άπτονταν του ρόλου του.
Τέταρτος κατέθεσε ο Νίκος Νικολαΐδης.
Ο κ. Νικολαΐδης ανέφερε πως η ευθύνη για τον προσδιορισμό των θεμάτων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου ανήκε κατά κύριο λόγο στη διεύθυνση του εκάστοτε τμήματος.
«Ήταν θέμα κρίσης της εκάστοτε διεύθυνσης να εκτιμήσει ποια ζητήματα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου», ανέφερε, προσθέτοντας ότι «για σοβαρά θέματα, όπως η οδική ασφάλεια ή όσα είχαν ιδιαίτερη σημασία, θεωρώ – με βάση την εμπειρία μου – ότι γινόταν η σχετική ενημέρωση»
Σημείωσε ότι δεν διαπίστωσε να του αποκρύφθηκε σκοπίμως οποιαδήποτε πληροφορία που όφειλε να γνωρίζω.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής τον ρώτησε αν η ευθύνη για την προσέγγιση και την ανάδειξη θεμάτων βαρύνει τον αρμόδιο Υπουργό ή τον Διευθυντή του Τμήματος.
Ο κ. Νικολαΐδης απάντησε ότι ήταν συνδυασμός και των δύο.
Πέμπτη κατέθεσε η Μαρία Μαλαχτού-Παμπαλλή.
Η κυρία Μαλαχτού-Παμπαλλή υποστήριξε πως η καθημερινή ενημέρωση από τους λειτουργούς των τμημάτων και τον Γενικό Διευθυντή ήταν σταθερή πρακτική κατά τη θητεία της.
«Η πληροφόρηση γινόταν σε καθημερινή βάση. Ο Γενικός Διευθυντής είχε την ευθύνη να αξιολογεί όλα τα θέματα που έφταναν στο Υπουργείο και να αποφασίζει ποια έπρεπε να τεθούν προσωπικά υπ’ όψιν του Υπουργού», εξήγησε.
«Πέραν αυτού, μπορούσα επίσης να εντοπίσω σημαντικά ζητήματα μέσω εξωτερικών επιστολών που απευθύνονταν προς τον Υπουργό», πρόσθεσε.
Ο κ. Βόρκας τη ρώτησε εάν στο πλαίσιο αυτό θυμόταν να την είχε απασχολήσει το θέμα των μεταχειρισμένων εισαγόμενων οχημάτων.
«Ως Υπουργός δεν θυμάμαι να με είχε απασχολήσει. Θυμάμαι, ωστόσο, ορισμένα ζητήματα κατά την περίοδο της εναρμόνισης, μέσω της Νομικής Υπηρεσίας». Επισήμανε ότι δεν χειρίστηκε η ίδια το ζήτημα.
Τελευταίος κατέθεσε ο Χάρης Θράσου.
Ο κ Θράσου δήλωσε ότι ενημερωνόταν τακτικά από τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου και συζητούσε διάφορα θέματα με τον προκάτοχό του, Κίκη Καζαμία. Έκανε αναφορά και σε εναρμονιστικά νομοσχέδια για τις προδιαγραφές επιβατικών οχημάτων, χωρις να κάνει αναφορά ωστόσο στο θέμα των ανακλήσεων.
Σε έντονο ύφος, το μέλος της επιτροπής, Θεοδόσιος Χατζημιχαήλ, δήλωσε ότι αυτό που διαπίστωσε από τις εκθέσεις της ΗΜΥ είναι πως όσοι «παρέλασαν» από την επιτροπή, είπαν ότι θεωρούσαν απαράδεκτο να μην ενημερωθούν οι υπουργοί για τις εκθέσεις που συντάχθηκαν και αφορούσαν τα θανατηφόρα δυστυχήματα.
Μέχρι και σήμερα, συνέχισε, εξακολουθεί να εφαρμόζεται η ίδια διαδικασία. «Μου είπαν πως, αν δεν παρέμβει πολιτικός προϊστάμενος ή γενικός διευθυντής, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα».
Οι συνεδριάσεις της Επιτροπής θα συνεχιστούν και τη Δευτέρα με εκπρόσωπο της Αστυνομίας. Αυτό ανακοίνωσε κατά την έναρξη της σημερινής διαδικασίας ο πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής, Μιχαλάκης Χριστοδούλου.
Στη χθεσινή συνεδρίαση, ο νυν Υπουργός Μεταφορών, Αλέξης Βαφεάδης, υπήρξε καταπέλτης κατά του Τμήματος Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ), αποδίδοντάς του σαφείς ευθύνες για το «χάος» που δημιουργήθηκε με τους αερόσακους. Ο Υπουργός αναφέρθηκε ειδικά στην εγκύκλιο του 2017, η οποία – όπως είπε – αποτέλεσε την απαρχή των προβλημάτων, καθώς δημιούργησε ένα σοβαρό ρυθμιστικό κενό όσον αφορά τα μεταχειρισμένα οχήματα εισαγωγής από τρίτες χώρες.
