Αν και σήμερα οι πίνακές του είναι περιζήτητοι στις σπάνιες περιπτώσεις που δημοπρατούνται και αξίζουν πολλά εκατομμύρια, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ πέθανε άπορος – και σχεδόν άγνωστος – μετά από μια καλλιτεχνική καριέρα μόλις δέκα ετών. Σε αυτό το διάστημα, κατάφερε να πουλήσει επισήμως μόλις έναν πίνακα.
Ο βαν Γκογκ συχνά αντάλλασσε πίνακες με τρόφιμα και υλικά ζωγραφικής και δεχόταν παραγγελίες, ξεκινώντας με μία από τον θείο του, τον έμπορο έργων τέχνης Κορ. Όμως, όσον αφορά τις πωλήσεις σε μη συγγενείς μέσω επίσημης έκθεσης, γνωρίζουμε μόνο μία τέτοια περίπτωση: τον «Κόκκινο αμπελώνα» του 1888, αναφέρει το Open Culture.
Γνωστός επίσης ως «Οι κόκκινοι αμπελώνες κοντά στην Αρλ», ο πίνακας απεικονίζει ένα τοπίο που ο βαν Γκογκ συνάντησε σε έναν απογευματινό περίπατο με τον Πολ Γκογκέν στις 28 Οκτωβρίου 1888, πέντε ημέρες μετά την άφιξη του φίλου του στην Αρλ της Προβηγκίας. Η συγκομιδή των σταφυλιών στην περιοχή γίνεται συνήθως τον Σεπτέμβριο, αλλά εκείνη τη χρονιά φαίνεται ότι καθυστέρησε.
Ο βαν Γκογκ περιέγραψε τη σκηνή στον αδελφό του Τεό ως εξής: «Ένας κόκκινος αμπελώνας, εντελώς κόκκινος σαν κόκκινο κρασί. Στο βάθος γινόταν κίτρινος, και μετά ένας πράσινος ουρανός με έναν ήλιο, χωράφια μοβ και λαμπερά κίτρινα εδώ και εκεί μετά τη βροχή, στα οποία αντανακλούσε ο ήλιος που έδυε».
Ωστόσο, ο βαν Γκογκ δεν έστησε τον καμβά του επί τόπου για να απαθανατίσει τη το τοπίο και τη στιγμή, αλλά ζωγράφισε τον αμπελώνα τον επόμενο μήνα, από μνήμης.
Ποιος ήταν ο αγοραστής
Ο Βίνσεντ άφησε τον Τεό να κρεμάσει τον πίνακα στο διαμέρισμά του στο Παρίσι, μέχρι που τον ζήτησε πίσω για να τον συμπεριλάβει στην ετήσια έκθεση που διοργάνωνε στις Βρυξέλλες μια ομάδα με το όνομα Les Vingt, στις αρχές της δεκαετίας του 1890.
Ολόκληρος ο πίνακας, που σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας
Wikimedia CommonsΤον «Κόκκινο αμπελώνα» αγόρασε ένα από τα μέλη της ομάδας, η Άννα Μποχ, αδελφή του επίσης ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Ευγένιου Μποχ (του οποίου το πορτρέτο έχει φιλοτεχνήσει ο βαν Γκογκ). Η Μποχ πλήρωσε το (άγνωστο σε μας) ποσό που είχε οριστεί στην έκθεση για τον πίνακα, και ο βαν Γκογκ δήλωσε αργότερα μετανοιωμένος που δεν της έκανε φιλική τιμή.
Όσο κι αν κόστισε στην Μποχ ο πίνακας, ήταν σίγουρα ένα πολύ μικρό κλάσμα της σημερινής του αξίας, μετά την αγορά του από έναν Ρώσο συλλέκτη, την απαλλοτρίωσή του με την Οκτωβριανή Επανάσταση, την απόκρυψή του με εντολή του σοβιετικού καθεστώτος και, τέλος, την έκθεσή του στο Κρατικό Μουσείο Καλών Τεχνών Πούσκιν της Μόσχας – το οποίο, λόγω της ευθραυστότητας του πίνακα, αρνείται να τον δανείσει.
