Συνέντευξη στην Άντρια Γεωργίου
Τεράστια άλματα προόδου έκανε τα τελευταία χρόνια η επεμβατική ακτινολογία, η οποία πέραν των διαγνωστικών επεμβάσεων, προσφέρει, πλέον, σύγχρονες και εξειδικευμένες θεραπείες για πολλές ασθένειες, ανάμεσά τους και στον τομέα της ογκολογίας. Ο επεμβατικός ακτινολόγος, βοηθός Διευθυντής Ακτινολογικού Τμήματος του ΓΝ Λευκωσίας, δρ Νεκτάριος Πούλλος, μιλά στον «Π» για όλες τις καινοτομίες, σε διαγνωστικό και θεραπευτικό επίπεδο, που εφαρμόζονται, κάνοντας μνεία και στον θάλαμο ημερήσιας φροντίδας που έχει δημιουργηθεί. Εκφράζει παράλληλα τις απόψεις του και σε σχέση με τη λειτουργία των δημόσιων νοσηλευτηρίων στο πλαίσιο του ΓεΣΥ.
Γιατρέ, ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει την ειδικότητα της ακτινολογίας. Τι ακριβώς είναι η επεμβατική ακτινολογία και ποια η εφαρμογή της στην ιατρική επιστήμη;
Η επεμβατική ακτινολογία αποτελεί έναν ραγδαία εξελισσόμενο τομέα-εξειδίκευση της ακτινολογίας. Ουσιαστικά, η επεμβατική- και νευροεπεμβατική ακτινολογία- συνδυάζει τις απεικονιστικές μεθόδους της διαγνωστικής ακτινολογίας με αναίμακτες επεμβάσεις στο σώμα τους ασθενούς με σκοπό την παροχή αναίμακτων διαγνωστικών και θεραπευτικών υπηρεσιών σε διάφορες παθήσεις. Για παράδειγμα, πριν από μερικά χρόνια επικίνδυνες για τη ζωή αιμορραγίες στο γαστρεντερικό σύστημα συνεπεία έλκους ή άλλων παθήσεων, αντιμετωπίζονταν με σύνθετη χειρουργική επέμβασή. Στις μέρες μας, ο ρόλος της επεμβατικής ακτινολογίας για αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών είναι καθοριστικός. Συγκεκριμένα, η είσοδος στον αγγειακό σύστημα επιτυγχάνεται με τη μέθοδο του καθετηριασμού. Ο επεμβατικός ακτινολόγος εντοπίζει το τροχοφόρο αγγείο που αιμορραγεί μέσω ακτινοσκόπησης και χρησιμοποιώντας ειδικά μικροσπειράματα (coils) -μέσω εξειδικευμένων μικροκαθετήρων- εμβολίζει ενδοαγγειακά το παθολογικό αγγείο, επιτυγχάνοντας την άμεση και σωτήρια αντιμετώπιση της αιμορραγίας. Στα πλεονεκτήματα βεβαίως της επεμβατικής ακτινολογίας εντάσσεται η γρηγορότερη ανάρρωση του ασθενούς, ο οποίος επιστρέφει πολύ πιο γρήγορα στην καθημερινότητά του, ενώ ο χρόνος νοσηλείας μειώνεται σημαντικά συγκριτικά με ένα ανοικτό χειρουργείο.
Σε ποιες παθήσεις βρίσκει εφαρμογή η νευροεπεμβατική ακτινολογία;
Η επεμβατική νευροακτινολογία π.χ. προσφέρει αναίμακτη θεραπεία σε συγκεκριμένα εγκεφαλικά ανευρύσματα με τη μέθοδο του ενδοαγγειακού εμβολισμού, περιστατικά τα οποία στο παρελθόν αντιμετωπίζονταν με νευροχειρουργική επέμβαση. Μία εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση που απαιτούσε πολύωρο χειρουργείο και με ρίσκο επιπλοκών. Σήμερα, η επεμβατική ακτινολογία έρχεται να προσφέρει αναίμακτες λύσεις και σε αυτά τα πολύ δύσκολα περιστατικά. Ο επεμβατικός νευροακτινολόγος προσεγγίζει ενδοαγγειακά το εγκεφαλικό ανεύρυσμα μέσω καθετηριασμού, και, έχοντας στη φαρέτρα του τα απαραίτητα αναλώσιμα, το εμβολίζει, τοποθετώντας ειδικά μικροσπειράματα και εκεί που είναι απαραίτητο τοποθετείται εξειδικευμένο στεντ αντίστροφης ροής (flow diverter stents).
Επίσης, η επεμβατική ακτινολογία δίνει θεραπευτικές λύσεις πλέον και στα οξεία ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια. Το Εργαστήριο Επεμβατικής Ακτινολογίας του ΓΝ Λευκωσίας είναι το πρώτο κέντρο στην Κύπρο που αντιμετώπισε αυτά τα περιστατικά, πάντα σε άψογη συνεργασία με τη Νευροχειρουργική Κλινική και τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του νοσηλευτηρίου. Σε ένα οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο διαδραματίζει σωτήριο ρόλο η άμεση αφαίρεση του θρόμβου από τα μεγάλα αγγεία του εγκέφαλου και της καρωτίδας μέσω της μηχανικής θρομβεκτομής, εμποδίζοντας πρακτικά τη μόνιμη ύπαρξη νευρολογικών ελλειμμάτων, όπως πχ. μια μόνιμη ημιπληγία στον ασθενή.
Εφαρμογή βρίσκει η εξειδίκευση της επεμβατικής ακτινολογίας και στη διαχείριση πολυτραυματιών, πάντα σε συντονισμό με το Κέντρο Τραύματος, αφού μπορεί άμεσα να διενεργηθεί εμβολισμός ελάχιστα επεμβατικά σε μια εσωτερική αιμορραγία, σώζοντας κυριολεκτικά τη ζωή του ασθενούς.
Ο τομέας της Επεμβατικής Ακτινολογίας του ΓΝ Λευκωσίας αποτελεί κέντρο αναφοράς για όλα τα δημόσια νοσηλευτήρια. Πώς μπορείτε να αντιμετωπίζετε ένα τόσο μεγάλο όγκο εργασίας μόνος σας;
Ο επεμβατικός τομέας του Ακτινολογικού Τμήματος είναι το σπίτι μου. Έτσι, λέω, χαριτολογώντας με συναδέλφους και φίλους. Δεν παλεύω μόνος μου... Το εγώ στο νοσοκομείο αναιρείται και γίνεται εμείς… Ουδείς από μόνος του μπορεί να καταφέρει πολλά. Ο τομέας της Επεμβατικής Ακτινολογίας στο ΓΝ Λευκωσίας αποτελεί όντως κέντρο αναφοράς για τα κρατικά νοσηλευτήρια. Εξυπηρετούμε τα περιστατικά που φθάνουν εδώ από όλα τα κρατικά νοσοκομεία και παράλληλα τους ογκολογικούς ασθενείς που παραπέμπονται από το Ογκολογικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου, το Γερμανικό Ογκολογικό και το παιδοογκολογικό του Μακάρειου Νοσοκομείου
Πρέπει να σημειώσω ότι ο τομέας έχει αγαστή συνεργασία με τους συναδέλφους του ιδιωτικού τομέα, και εκεί και όπου απαιτείται γίνεται ανάκλησή τους. Υπάρχουν, ξέρετε, περιστατικά που απαιτούν πέραν από έναν γιατρό. Συνεπώς, μέσω αυτής της συνεργασίας τα αντιμετωπίζουμε στο ΓΝ Λευκωσίας. Διατηρούμε επίσης επαφές με συναδέλφους στο εξωτερικό από αντίστοιχα κέντρα και με τηλεδιασκέψεις συζητούμε περιστατικά και ανταλλάζουμε απόψεις για την καλύτερη αντιμετώπισή τους. Ενδεικτικά να αναφέρω τη συνεργασία μας με δύο εξαίρετους επεμβατικούς νευροακτινολόγους του Νοσοκομείου «Υγεία» στην Αθήνα, τον δρα Ιωαννίδη Ι. και δρα Νάση Ν., με τους οποίους διενεργούμε πολύπλοκες επεμβάσεις εμβολισμού ανευρυσμάτων εγκεφάλου, πάντα σε συντονισμό και αγαστή συνεργασία με το Νευροχειρουργικό Τμήμα του ΓΝΛ, κάτω από την εποπτεία του νευροχειρούργου δρα Λάμπρου Α.
Προηγουμένως οι ασθενείς για αυτές τις επεμβάσεις έπρεπε να μεταβαίνουν σε εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού. Τα τελευταία χρόνια διεκπεραιώνονται τα εν λόγω περιστατικά στο ΓΝ Λευκωσίας κάτω και από την προσωπική εποπτεία της γενικής διευθύντριας του Υπουργείου Υγείας μέσω της υπηρεσίας επιδοτούμενων ασθενών. Έτσι αποφεύγεται σε μεγάλο βαθμό η ταλαιπωρία του ασθενούς για μετάβαση στο εξωτερικό και το Υπουργείο Υγείας δεν επιβαρύνεται πλέον με τεράστια κονδύλια για μετάβαση ασθενών στο εξωτερικό.
Πρόσφατα δημιουργήθηκε και Θάλαμος Ημερήσιας Φροντίδας. Τι ακριβώς εξυπηρετεί η λειτουργία του;
Όντως, εδώ και 10 μήνες πρότυπος Θάλαμος Ημερήσιας Φροντίδας Ασθενών με παρουσία εξειδικευμένου νοσηλευτικού προσωπικού. Η δημιουργία αυτού του θαλάμου είναι εξαιρετικής σημασίας, καθότι ο ασθενής ο οποίος φτάνει στον τομέα μου για μια επεμβατική θεραπεία-εξέταση πρέπει να βρίσκεται σε ένα άνετο και φιλικό περιβάλλον και να νοσηλεύεται αξιοπρεπώς. Δεν μπορεί να «πετάγεται» στους διαδρόμους περιμένοντας τη σειρά του σε φορεία ασθενοφόρων χωρίς να υπάρχει πριν και μετά σωστή και υπεύθυνη ιατρική παρακολούθηση. Στον θάλαμο αυτό έχει τοποθετηθεί τηλεόραση, ένα μικρό καθιστικό για τους συνοδούς των ασθενών και λίγα παιχνίδια για τα παιδάκια που φτάνουν στο κέντρο για εξετάσεις και βιοψίες.
Πάντα τονίζω πως ο ασθενής δεν είναι μόνο σώμα αλλά και ψυχή. Η θεραπεία, συνεπώς, δεν αφορά μόνο στο σώμα αλλά και την ψυχή, και ο κάθε ασθενής ή συνοδός πρέπει να αντιμετωπίζεται πάντα με αξιοπρέπεια στον τομέα μου. Εξάλλου, αποτελεί και δείγμα πολιτισμού η υψηλής ποιότητας παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας στον ασθενή, προσέχοντας πάντα να μην θιγεί η αξιοπρέπειά του σαν άνθρωπος. Αυτό ακριβώς αποτελεί την στοχοπροσήλωση εμένα και της ομάδας μου.
Θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφερθώ και στην τεράστια βοήθεια του νυν διευθυντή του Ακτινολογικού Τμήματος του ΓΝΛ δρα Παρτασίδη Β. στη δημιουργία του εν λόγω τομέα, όπου με την πολύχρονη εμπειρία του στον χώρο της ακτινολογίας, αλλά και της διοίκησης του Ακτινολογικού Τμήματος, μας κατεύθυνε στη σωστή δημιουργία και του εν λόγω θαλάμου σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας. Έτσι έχουμε αντιμετωπίσει με ασφάλεια βαριά περιστατικά με κορωνοϊό στον τομέα της επεμβατικής ακτινολογίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τηρώντας ακριβώς τα διεθνή πρωτόκολλα ασφαλείας.
Μπορεί η επεμβατική ακτινολογία να θεραπεύσει τον καρκίνο;
Η επεμβατική ακτινολογία δίνει πολλές λύσεις, θεραπευτικές και διαγνωστικές, και στην επεμβατική ογκολογία. Πρωτίστως, μέσω αυτής της εξειδίκευσης της ακτινολογίας γίνονται επεμβατικές πράξεις σε περιοχές που δύσκολα μπορεί να φτάσει το νυστέρι. Την ίδια ώρα όμως η επεμβατική ακτινολογία χρησιμοποιεί πολύ σύγχρονες και εξειδικευμένες θεραπευτικές μεθόδους κατά του καρκίνου. Για παράδειγμα, μέσω του χημειοεμβολισμού – μιας εξειδικευμένης θεραπείας – ο επεμβατικός ακτινολόγος μέσω καθετήρων εντοπίζει τα τροχοφόρα αγγεία τα οποία δίνουν αιμάτωση στις μεταστάσεις και με την ενδοαρτηριακή χορήγηση ειδικών μικροσφαιριδίων, τα οποία είναι εμποτισμένα με χημειοθεραπεία, επιτυγχάνεται αφενός μεν ο υπερεκλεκτικός εμβολισμός των μεταστάσεων αυτών, αφετέρου δε η στοχευμένη εναπόθεση χημειοθεραπευτικού φαρμάκου στον πυρήνα της μετάστασης-όγκου. Εφαρμόζοντας αυτή τη μέθοδο υπό προϋποθέσεις, ο ογκολογικός ασθενής παρουσιάζει πολύ λιγότερες επιπλοκές από αυτές που επιφέρει η κλασική χημειοθεραπεία.
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι συχνός στη χώρα μας… Η επεμβατική ακτινολογία μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση ή και θεραπεία αυτού του καρκίνου;
Πέραν από τη διαγνωστική προσέγγιση η οποία αφορά τη λήψη ιστολογικού δείγματος από τον όγκο στον πνεύμονα με ειδικές βελόνες βιοψίας, η επεμβατική ακτινολογία έχει κάνει σημαντικά άλματα και στη θεραπεία αυτού του καρκίνου. Στο κέντρο εφαρμόζουμε τη λεγόμενη θερμοκαυτηρίαση με μικροκύματα. Πρόκειται για μια καινοτόμα θεραπευτική μέθοδο, με την οποία εισάγουμε μια ειδική βελόνα, με τη βοήθεια της απεικόνισης, στο σημείο ή τα σημεία όπου βρίσκεται / νται ο όγκος /οι και χρησιμοποιώντας γεννήτρια παραγωγής μικροκυμάτων επιχειρούμε τη διάλυση του όγκου με τη θερμοκαυστηρίαση. Το αποτέλεσμα είναι εφάμιλλο με αυτό του ανοικτού χειρουργείου, αλλά και σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχουν τομές και ταλαιπωρία του ασθενούς.
Το ΓεΣΥ και τα δημόσια νοσηλευτήρια
Τα κρατικά νοσηλευτήρια έχουν μπει για τα καλά στον χορό του ΓεΣΥ. Πώς βιώνετε αυτή την αλλαγή;
Ένα επιτυχημένο ΓεΣΥ πρέπει να έχει σαν βασικό πυλώνα έναν ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα που θα πρέπει να προσφέρει ισότιμα και άριστης ποιότητας θεραπευτικές προσεγγίσεις στους δικαιούχους. Αυτή είναι, άλλωστε, και η φιλοσοφία του συστήματος. Χρειάζεται ωστόσο να γίνουν σημαντικές αλλαγές, με πρώτη και κύρια τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των δημόσιων νοσηλευτηρίων. Πρέπει να δοθούν και κίνητρα στους γιατρούς ώστε να εκπαιδεύονται συνεχώς, να υπάρχει η ευελιξία αγοράς καινούργιων μηχανημάτων και αναλωσίμων και οι διοικούντες στον ΟΚΥπΥ πρέπει να αφουγκράζονται και να λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη για τους μελλοντικούς επιχειρησιακούς τους σχεδιασμούς τις εισηγήσεις και τις γνώμες έμπειρων και καταξιωμένων ιατρικών λειτουργών.
Απώτερος στόχος είναι να καταστούν τα δημόσια νοσηλευτήρια κέντρα αριστείας που να προάγουν καθημερινώς την έρευνα, την καινοτομία και την εκπαίδευση, έτσι ώστε σε ένα πλέον ανταγωνιστικό περιβάλλον να προσφέρονται άριστης ποιότητας υπηρεσίες υγείας στον ασθενή.
Ο επεμβατικός ακτινολόγος, βοηθός Διευθυντής Ακτινολογικού Τμήματος του ΓΝ Λευκωσίας, δρ Νεκτάριος Πούλλος,
