Επανήλθε ξανά στην επικαιρότητα το θέμα της ασυλίας που απολαμβάνουν τα μέλη της Βουλής μετά την αποκάλυψη του «Π» την περασμένη εβδομάδα ότι τέσσερις βουλευτές και βουλεύτριες του ΔΗΣΥ και του ΔΗΚΟ δεν πλήρωναν επί πέντε χρόνια τα εντάλματα προστίμων που εκκρεμούσαν εναντίον τους και αφορούσαν χρηματικές ποινές που επιβλήθηκαν από τα δικαστήρια για τροχαίες παραβάσεις και οφειλές προς τον Δήμο Λευκωσίας.
Τα εξώδικα πρόστιμα που δεν πληρώθηκαν, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στα δικαστήρια, εκδόθηκαν μεταξύ των ετών 2015-2020. Οι δύο εξ αυτών αναγκάστηκαν να τα πληρώσουν καθώς απέτυχαν να επανεκλεγούν στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές ενώ μια νυν βουλεύτρια, εναντίον της οποίας εκκρεμούσαν 10 ανεκτέλεστα εντάλματα για τροχαίες παραβάσεις και που επί πέντε χρόνια σφύριζε αδιάφορα, αναγκάστηκε πρόσφατα να βάλει το χέρι στην τσέπη και να πληρώσει το ποσό των €3.500 περίπου που όφειλε στο κράτος σε πρόστιμα υπό τον φόβο δημόσιας διαπόμπευσης. Και αυτό, διότι, το όνομά της περιλαμβανόταν στον κατάλογο που κατάρτισε η Ελεγκτική Υπηρεσία, μετά από έρευνα στο μηχανογραφικό σύστημα της Αστυνομίας, με τα πρόσωπα που μπορούσαν να πληρώσουν τα ανεκτέλεστα εντάλματα που εκκρεμούσαν εναντίον τους. Ο τέταρτος βουλευτής δεν επανεξελέγη στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Μαΐου αλλά ούτε και πλήρωσε μέχρι σήμερα τα πρόστιμα που εκκρεμούν εναντίον του και ανέρχονται συνολικά στις €7.500 παρά τα τηλεφωνήματα που δέχθηκε από αστυνομικούς του Ουλαμού Εκτέλεσης Ενταλμάτων.
Οι πιο πάνω περιπτώσεις προστίθενται στις δεκάδες άλλες του πρόσφατου παρελθόντος όπου μέλη της Βουλής οχυρώθηκαν πίσω από την ασυλία τους για να μην λογοδοτήσουν ενώπιον της δικαιοσύνης ακόμη και για τη διάπραξη σοβαρών ποινικών αδικημάτων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του τέως βουλευτή του ΔΗΣΥ Ανδρέα Κυπριανού που επιχείρησε να φωτογραφίσει εκδικητικά το εσώρουχο συναδέλφισσάς του, μετά το πέρας συνεδρίας κοινοβουλευτικής επιτροπής, αποκαλώντας την μάλιστα «τσουλί». Ο λόγος που δεν οδηγήθηκε η υπόθεση ενώπιον της δικαιοσύνης ήταν η ασυλία που έχαιρε παρόλο που ήταν στο χέρι του τέως γενικού εισαγγελέα Κώστα Κληρίδη να δρομολογήσει τις διαδικασίες ζητώντας την άρση της ασυλίας του από το Ανώτατο Δικαστήριο. Πράγμα που δεν έπραξε ο κ. Κληρίδης και κρίνεται γι' αυτό.
Αποτελεί, συνεπώς, επιτακτική ανάγκη ο περιορισμός του εύρους της βουλευτικής ασυλίας για να μπει, επιτέλους, ένα τέλος στην καταχρηστική εκμετάλλευση που τυγχάνει. Οι συζητήσεις που έγιναν στο παρελθόν στη Βουλή για οριοθέτηση της βουλευτικής ασυλίας δεν κατέληξαν πουθενά. Το θέμα αφέθηκε να ατονήσει στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής αφού καταλάγιασε ο κουρνιαχτός των αποκαλύψεων και η οργή του κόσμου για τους βουλευτές που δεν πλήρωναν τα εξώδικα πρόστιμά τους για τροχαίες παραβάσεις, επικαλούμενοι την ασυλία τους. Συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν 56 εξώδικα πρόστιμα τα οποία δεν πληρώθηκαν, οι υποθέσεις οδηγήθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης αλλά δεν εκδικάστηκαν, διότι, οι παρανομούντες βουλευτές απολαμβάνουν ασυλίας.
Το νέο νομοσχέδιο
Η οριοθέτηση της βουλευτικής ασυλίας αποτελεί προεκλογική δέσμευση της παρούσας κυβέρνησης. Και την τήρησε καθώς στις 14/1/2021 το Υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε στη Βουλή για ψήφιση αναθεωρημένο νομοσχέδιο που περιορίζει το εύρος της βουλευτικής ασυλίας. Το εν λόγω νομοσχέδιο παραπέμφθηκε ενώπιον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών όπου και εκκρεμεί η συζήτησή του.
Το αναθεωρημένο νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως «ο περί της Τριακοστής Δεύτερης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2021» και προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου 83 του Συντάγματος ώστε να περιοριστεί η γενική ασυλία που σήμερα απολαμβάνουν τα μέλη της Βουλής μόνο κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Συγκεκριμένα, γίνεται εισήγηση όπως το σχετικό άρθρο του Συντάγματος αντικατασταθεί με το ακόλουθο νέο άρθρο: «Οι βουλευτές δεν υπόκεινται σε ποινική δίωξη και δεν ευθύνονται αστικά ένεκα οποιασδήποτε εκφρασθείσας γνώμης ή ψήφου δοθείσας από αυτούς ή ένεκα οποιασδήποτε δήλωσης ή πράξης διενεργούμενης από αυτούς κατά την άσκηση των βουλευτικών τους καθηκόντων». Στόχος της προτεινόμενης νομοθετικής ρύθμισης είναι να μπει φρένο στην καταχρηστική εκμετάλλευση που τυγχάνει η βουλευτική ασυλία από μέλη της Βουλής που δεν έχουν κανένα πολιτικό ή και ηθικό ενδοιασμό να οχυρωθούν πίσω από την ασυλία τους για να αποφύγουν την όποια ποινική τους δίωξη.
Δέον να σημειωθεί, ότι το άρθρο 83 του Συντάγματος, που ρυθμίζει το θέμα της ασυλίας των βουλευτών, δεν είναι εκ των θεμελιωδών άρθρων του Συντάγματος και ως εκ τούτου είναι δυνατή η τροποποίησή του από την ολομέλεια της Βουλής αρκεί να εξασφαλιστεί η θετική ψήφος των 2/3 των βουλευτών, δηλαδή, 38 βουλευτών.
Ασυλία, ασυδοσία…
Με βάση τα ισχύοντα σήμερα το Σύνταγμα της Δημοκρατίας παρέχει υπό προϋποθέσεις ασυλία στα μέλη της Βουλής ακόμη και για τη διάπραξη ποινικών αδικημάτων. Κατ' αρχήν χωρίς τη συγκατάθεση του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν διώκεται ή και φυλακίζεται βουλευτής εκτός εάν συλληφθεί επ' αυτοφώρω να διαπράττει αδίκημα το οποίο επισύρει την ποινή θανάτου ή φυλακίσεως πέντε ετών και άνω. Συγκεκριμένα, το άρθρο 83 του Συντάγματος ως έχει σήμερα προβλέπει τα εξής: «Ο βουλευτής δεν δύναται άνευ αδείας του Ανωτάτου Δικαστηρίου να διωχθεί, συλληφθεί ή φυλακισθεί εφόσον χρόνον εξακολουθεί να είναι βουλευτής. Τοιαύτη άδεια δεν απαιτείται επί αδικήματος επισύροντος ποινήν θανάτου ή φυλακίσεως πέντε ετών και άνω εφόσον ο αδικοπραγήσας κατελήφθη επ' αυτοφώρω. Εις την περίπτωσιν ταύτην το Ανώτατον Δικαστήριον ειδοποιούμενον παρευθύς υπό της αρμοδίας Αρχής αποφασίζει επί της παροχής ή μη της αδείας συνεχίσεως της διώξεως ή της κρατήσεως, εφ' όσον χρόνον ο αδικοπραγήσας εξακολουθεί να είναι βουλευτής. Εάν το Ανώτατον Δικαστήριον αρνηθεί να παράσχει την άδειαν προς δίωξιν του βουλευτού, ο χρόνος καθ' ον ο βουλευτής δεν δύναται να διωχθεί δεν συνυπολογίζεται εις τον χρόνον παραγραφής του περί ού πρόκειται αδικήματος. Εάν το Ανώτατον Δικαστήριον αρνηθεί να παράσχει την άδειαν προς εκτέλεσιν αποφάσεως φυλακίσεως επιβληθείσης εις βουλευτήν υπό αρμοδίου δικαστηρίου, η εκτέλεσις της αποφάσεως ταύτης αναβάλλεται, μέχρις ου ο καταδικασθείς παύσει να είναι βουλευτής».
Με την ψήφιση του υπό αναφορά νομοσχεδίου που εκκρεμεί στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών τα μέλη της Βουλής θα είναι υπόλογα για τα ποινικά αδικήματα που θα διαπράττουν χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς να χρειάζεται η άδεια οποιουδήποτε δικαστηρίου και δικαστών για να λογοδοτήσουν ενώπιον της δικαιοσύνης για τις πράξεις τους.
- ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΘΕΣΜΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
Προσπάθειες ρύθμισης από το 2012 αλλά…
Μετά την άρνηση βουλευτών να πληρώσουν τα εξώδικα πρόστιμά τους για τροχαίες παραβάσεις και την αδυναμία της δικαιοσύνης να τους τιμωρήσει λόγω της ασυλίας που απολαμβάνουν, ο τέως βουλευτής Γιώργος Περδίκης ενέγραψε θέμα προς αυτεπάγγελτη εξέταση ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής. Επί του θέματος, η Επιτροπή Θεσμών ασχολήθηκε μόνο σε μια συνεδρία της, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 15 Μαρτίου 2012 όπου συγκεκριμένα συζήτησε το θέμα που ενέγραψε ο Γιώργος Περδίκης υπό τον εξής τίτλο: «Η νομοθετική διευκρίνιση του εύρους και των παραμέτρων της βουλευτικής ασυλίας».
Σύμφωνα με τα πρακτικά της εν λόγω συνεδρίας, που εξασφάλισε ο «Π», ο βουλευτής Γιώργος Περδίκης που ενέγραψε το θέμα ανέφερε τα εξής επί λέξει, τα οποία κάλλιστα μπορεί κανείς να τα επαναλάβει σήμερα, 10 χρόνια μετά, χωρίς να αλλάξει ούτε και ένα «ν»:
«Το θέμα μας, είναι να γίνει μια νομοθετική διευκρίνιση του εύρους και των παραμέτρων της βουλευτικής ασυλίας. Γράφτηκε και παλαιότερα, συζητήθηκε μόνο σε μία συνεδρίαση και έκλεισε το θέμα βιαστικά. Να θυμίσω ότι επανήλθα σ' αυτό το θέμα, τον Φεβρουάριο του 2012, ζητώντας την εγγραφή και συζήτησή του, προφητικά θα έλεγα, γιατί μέσα στις συνθήκες της ισοπεδωτικής απαξίωσης της πολιτικής και των πολιτικών στην Κύπρο ήταν θέμα ημερών -και αποδείχτηκε ότι είχα δίκιο- να επανέλθει το ζήτημα της βουλευτικής ασυλίας και του τρόπου που ερμηνεύεται από πολλούς. Το επεισόδιο που απασχόλησε την κοινή γνώμη στη συνέχεια ανέδειξε ακριβώς μία αδυναμία που αφορά το σύστημα συνολικά και όχι τα πρόσωπα μόνο. Υπάρχει η αντίληψη ότι οι βουλευτές -και μιλούμε μόνο για τη βουλευτική ασυλία- δεν μπορούν να διωχθούν. Εγώ νομίζω ότι το Σύνταγμα καθορίζει με ποιο τρόπο οι βουλευτές μπορούν να διωχθούν και για ποια αδικήματα. Προκύπτει λοιπόν ένα θέμα: Γιατί δεν διώκονται; Γιατί η διαδικασία αυτή σπάνια και στο πλαίσιο μιας ερμηνείας, που έχει να κάνει κυρίως με τη Νομική Υπηρεσία και τον γενικό εισαγγελέα, δεν διώκονται οι βουλευτές για μια σειρά από αδικήματα; Για παράδειγμα, θέλω να θέσω το ερώτημα: Αν ένας βουλευτής σχεδόν καθημερινά συλλαμβάνεται από την Αστυνομία να παραβιάζει το όριο ταχύτητας, να πετά μέσα στους δρόμους με 200 χλμ την ώρα -και λέω το όριο ταχύτητας γιατί είναι το πιο εύκολο παράδειγμα- αυτός ο άνθρωπος επειδή είναι βουλευτής θα πρέπει να συνεχίσει να διαπράττει αυτά τα αδικήματα ή παραπτώματα για τα επόμενα πέντε, δέκα ή δεκαπέντε ή είκοσι χρόνια που θα είναι βουλευτής; Νομίζω ότι αυτή η προσέγγιση είναι λάθος και οφείλουμε ως πολιτεία συγκροτημένα με τη βοήθεια και της Νομικής Υπηρεσίας, κατά τη δική μου την άποψη, να πάρουμε εκείνα τα μέτρα, τα διοικητικά και διαχειριστικά, ώστε να εφαρμοστεί με έναν ορθολογικό τρόπο η νομοθεσία και το Σύνταγμα περί βουλευτικής ασυλίας. Δεν πρέπει να υπάρχει η εντύπωση ότι οι βουλευτές καλύπτονται από πλήρη βουλευτική ασυλία. Ότι μπορούν, δηλαδή, πέρα από το λόγο τους τον πολιτικό στο πλαίσιο του ρόλου τους στη Βουλή να κάνουν οτιδήποτε ατιμωρητί. Και δεν νομίζω ότι αυτή είναι η προσέγγιση του Συντάγματος, ότι δικαιούνται να έχουν πλήρη ασυδοσία και να κάνουν ό,τι θέλουν. Αυτό πρέπει πιστεύω να εμπεδωθεί μέσα από διαδικασίες, τις οποίες πρέπει και η Βουλή να εμπεδώσει. (…) Υπάρχουν Κοινοβούλια ευρωπαϊκών χωρών τα οποία έχουν εφαρμόσει εσωτερικούς κανόνες για παραπτώματα των βουλευτών. Υπάρχουν τιμωρίες που έχουν να κάμουν με αποκοπή της αντιμισθίας τους ή ακόμα και με άρση της ασυλίας, όμως αυτό δεν μπορούμε να το αγγίξουμε διότι ερμηνεύεται μέσα από το Σύνταγμα και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε εκτός αν κάνουμε αλλαγή. Υπάρχουν άλλες διαδικασίες πειθαρχικού χαρακτήρα τις οποίες μπορεί η Βουλή, άμα θέλει, να τις θεσμοθετήσει και να τις εφαρμόσει».
Γιατί τα κόμματα δεν τιμωρούν τους βουλευτές τους;
Αρκούντως ενδιαφέρουσα ήταν και η τοποθέτηση του τότε γενικού εισαγγελέα Πέτρου Κληρίδη στην εν λόγω συνεδρία της Επιτροπής Θεσμών. Σύμφωνα, πάντα, με τα πρακτικά ο κ. Κληρίδης ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής απευθυνόμενος στους βουλευτές της Επιτροπής Θεσμών:
«Ναι, υπήρξαν οι βουλευτές εκείνοι, οι οποίοι πολύ κακά έκαναν, παραβίαζαν το όριο ταχύτητας ή έκαναν παράνομα παρκαρίσματα και όταν τους εκδόθηκε το εξώδικο, δεν το πλήρωσαν. Δεν είχαν παρά να πληρώσουν και το θέμα να μην παρουσιαζόταν ποτέ. Εμένα με έπιασε δύο φορές το ραντάρ, δύο φορές πλήρωσα. Πού ήταν το πρόβλημα δηλαδή; Πού ήταν το πρόβλημα; Εξαιτίας πέντε ανθρώπων έγινε όλη αυτή η φασαρία και πράγματι φαίνεται ότι μερικοί βουλευτές το παραβίαζαν αυτό το όριο. Υπήρχε συγκεκριμένος, που τρεις, τέσσερις, πέντε φορές παραβίασε το όριο (σ.σ. ταχύτητας) και μάλιστα όταν έπαιρνε και κλήση στο δικαστήριο, το έριχνε στη γωνιά. Ωραία, έγινε αυτό το θέμα. Είναι θέμα τροποποίησης του Συντάγματος; Κατ' εμένα, με κανένα τρόπο. (…) Όσον αφορά τους κακούς βουλευτές που το κάμνουν, γιατί τα κόμματα δεν τους τιμωρείτε; Γιατί ο κόσμος δεν τους τιμωρεί εν τοιαύτη περιπτώσει; Αν θέλετε, ένας βουλευτής ο οποίος παραβιάζει το όριο ταχύτητας συστηματικά, ναι, υπάρχουν πειθαρχικά όργανα στα κόμματά σας αντιλαμβάνομαι να του φωνάξουν, να του πουν: «Κύριε, με αυτά τα πράγματα τα οποία κάμνεις, μας εκθέτεις όλους και την επόμενη φορά δεν θα είσαι υποψήφιος βουλευτής». Γιατί δεν το κάμνετε;».
Με τον κ. Πέτρο Κληρίδη να σημειώνει, παράλληλα, τα ακόλουθα: «Η συνταγματική πρόνοια είναι εκεί για να προστατεύει τον βουλευτή από αυθαιρεσίες της διοίκησης και είναι σωστό να είναι εκεί. Υπάρχουν κράτη τα οποία έφτασαν σε τόσο υψηλά πολιτικά επίπεδα που δεν χρειάζεται προστασία ο βουλευτής, όπως στην Αγγλία. Δεν έχει ασυλία, κανένας δεν έχει ασυλία. Σε σταματά ο αστυνομικός και μάλιστα αν είσαι ένας αξιωματούχος, βουλευτής, εισαγγελέας, δικαστής, κ.λπ., την επόμενη μέρα παραιτείσαι. Και είναι και σύντομη η ανακοίνωση ότι μετά από συνομιλία που είχε με τον αρχιδικαστή, παραιτήθηκε, διότι έτρεχε ο άνθρωπος. Θέλετε να φτάσουμε σε έτσι επίπεδα, αν ποτέ φτάσουμε, τότε δεν χρειάζεται η ασυλία. Αλλά ενόσω μπορεί ο βουλευτής να είναι αντικείμενο δίωξης από τον οποιονδήποτε είτε αστυνομικό είτε οποιονδήποτε τον εχθρεύεται και θέλει να τον τρέχει από πίσω να τον λαπορταρίσκει για να κάμνει χάζι, ε, ναι, πρέπει να υπάρχει ασυλία».
Οδηγίες για να «παρκάρουν» τα εξώδικα
Στην εν λόγω συνεδρία της Επιτροπής Θεσμών ο τότε γενικός εισαγγελέας Πέτρος Κληρίδης παραδέχθηκε ότι οι οδηγίες που έδωσε στον αρχηγό της Αστυνομίας είναι να «παρκάρουν» τα εξώδικα πρόστιμα των μελών της Βουλής μέχρι τη λήξη της θητείας τους. Σύμφωνα πάντα με τα πρακτικά, απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή Γιώργου Περδίκη, ο Πέτρος Κληρίδης ανέφερε τα εξής: «Όντως, κύριε Περδίκη, έχω πει του αρχηγού της Αστυνομίας εκεί όπου υπάρχουν παραβιάσεις τροχαίες από πρόσωπα τα οποία έχουν ασυλία να καταγράφονται, να εκδίδονται εξώδικα και αν δεν πληρωθούν να καταγράφονται σε ένα μητρώο και όταν τελειώσει η θητεία του βουλευτή να διώκεται. Αυτό λέει και το Σύνταγμα ότι ο χρόνος καθ' ων ο βουλευτής δε δύναται να διωχθεί, δε συνυπολογίζεται στον χρόνο παραγραφής του περί ου πρόκειται αδικήματος. Και βεβαίως στην Κύπρο δεν έχουμε χρόνο παραγραφής αλλά τα δικαστήρια λένε ότι όταν παρέλθει πάρα πολύς χρόνος από τη διάπραξη ενός αδικήματος, ακόμα και σοβαρού, τότε δεν τιμωρείται. Και συμπλήρωσα ότι, ναι, βεβαίως, δεν πρόκειται ένας βουλευτής, ο οποίος, είναι βουλευτής για τριάντα χρόνια, να θυμηθείς μετά τη λήξη... Αλλά αν είναι αμέσως μετά, τότε, θα μπορεί να διωχθεί, αλλά αν περάσουν δεκαπέντε, είκοσι χρόνια, βεβαίως ξεχνιέται το πράγμα. Δεν πρόκειται να διώξεις για παράνομο παρκάρισμα ή ταχύτητα, μετά από είκοσι χρόνια. Αυτά λέει και η λογική».
