Για σωρεία υποθέσεων η Κυπριακή Δημοκρατία δεν λαμβάνει μέτρα θεραπείας μετά τις καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), με αποτέλεσμα να εξετάζεται πλέον ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να εποπτεύεται η συμμόρφωση των αρμόδιων υπηρεσιών του κράτους, μέσα από τη δημιουργία θεσμοθετημένου οργάνου, ώστε να μη συντηρούνται προβλήματα που χρονίζουν και ταλαιπωρούν τους πολίτες. Αυτό το κενό απασχόλησε τη σημερινή συνεδρίαση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής. Σύμφωνα με την υφιστάμενη θεσμοθετημένη διαδικασία, μπορεί η Νομική Υπηρεσία, μετά την κοινοποίηση μίας απόφασης προς τις αρμόδιες υπηρεσίες, να προβαίνει σε κατάρτιση σχεδίου δράσης (περιλαμβάνει εισηγήσεις προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους και ενημέρωση από τις ίδιες για τα μέτρα που θα λάβουν ώστε να τα αξιολογήσει η Νομική Υπηρεσία), το οποίο καταχωρεί στην Επιτροπή Υπουργών του ΕΔΑΔ για να αρχίσει ένας διάλογος, ωστόσο, όπως λέχθηκε στη συνεδρίαση, όλα αυτά παραμένουν σε θεωρητικό επίπεδο και την ίδια ώρα απουσιάζει o έλεγχος και η εποπτεία της έμπρακτης συμμόρφωσης των κρατικών υπηρεσιών. Για αυτόν τον λόγο τις επόμενες μέρες η Επιτροπή θα ξεκινήσει έναν διάλογο με εμπλεκομένους, ώστε με πρόταση νόμου να δημιουργηθεί ένα θεσμοθετημένο σώμα, το οποίο την ίδια ώρα δεν θα παρεμβαίνει σε εξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα.
Η φιλοσοφία
Η εισήγηση που εξέφρασε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, χαίρει μέχρι στιγμής υποστήριξης από τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο και τον πρόεδρο της Μόνιμης Αντιπροσωπείας του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (CCBE) στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), Αχιλλέα Δημητριάδη. Ειδικότερα και όπως εξήγησε σε δηλώσεις της μετά το τέλος της συνεδρίασης η κα Χαραλαμπίδου, αφορά στη δημιουργία ενός σώματος, το οποίο να μπορεί και σε πολιτικό επίπεδο να κάνει παρεμβάσεις. Πρόθεση είναι, πέραν του κοινοβουλευτικού ελέγχου, το σώμα αυτό, το οποίο θα απαρτίζεται και από νομικούς, όπως ο Δικηγορικός Σύλλογος και άλλους, να παρακολουθεί συνεχώς αν εφαρμόζεται το σχέδιο δράσης, το οποίο καταρτίζει για κάθε υπόθεση η Νομική Υπηρεσία μετά από μία καταδικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Θέλοντας να καταθέσει ένα σημείο που ενισχύει την προοπτική δημιουργίας ενός τέτοιου οργάνου, η πρόεδρος της Επιτροπής επικαλέστηκε το επιχείρημα που εξέφρασε προηγουμένως στην αίθουσα της συνεδρίασης ο νομικός Αχιλλέας Δημητριάδης. Συγκεκριμένα, σήμερα ένας δικηγόρος, ο οποίος χειρίζεται μία υπόθεση ή ένας δικηγορικός σύλλογος, μπορούν να ζητήσουν να εμφανιστούν ενώπιον του Συμβουλίου Υπουργών του ΕΔΑΔ και να καταγγείλουν την Κυπριακή Δημοκρατία, βρισκόμενοι απέναντι από το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα. Αντιθέτως, τόνισε ο κ. Δημητριάδης, με τη δημιουργία του οργάνου εποπτείας, το ζήτημα θα μπορούσε να λυθεί εσωτερικά στη χώρα μας.
Προβληματισμοί από τη Νομική Υπηρεσία
Από την πλευρά της Νομικής Υπηρεσίας, εκφράστηκε προβληματισμός για το πώς θα λειτουργήσει νομοθετικά το ενδεχόμενο σύστασης ενός σώματος εποπτείας, με την κα Χαραλαμπίδου να αναφέρει ότι θα εξετάσουν τον τρόπο τις επόμενες μέρες. Σημείωσε ότι η επόμενή της ενέργεια θα είναι να επικοινωνήσει με τον Γενικό Εισαγγελέα, Γιώργο Σαββίδη, ώστε να ακούσει τη γνώμη του.
Υπόθεση Ζαβρίδου
Το ζήτημα της ανάγκης θεσμοθετημένου εποπτικού οργάνου, προσεγγίστηκε υπό το πρίσμα της υπόθεσης Ζαβρίδου, για τους χειρισμούς της οποίας το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας δέχτηκε κατά τη συζήτηση έντονη κριτική, καθώς, όπως λέχθηκε από βουλευτές, από τον περασμένοι Οκτώβριο, που το ΕΔΑΔ εξέδωσε καταδικαστική απόφαση σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας για γονική αποξένωση, μέχρι σήμερα οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας δεν προχώρησαν σε ενέργειες ώστε να έρθουν κοντά η μητέρα και τα δύο παιδιά, με αποτέλεσμα η μητέρα να εκφράζει παράπονα. Σημειώθηκε ότι αν και τον προσεχή Ιούλιο, όταν λήγει η διορία, η Νομική Υπηρεσία θα ενημερώσει το Συμβούλιο Υπουργών του ΕΔΑΔ για το σχέδιο δράσης μετά την καταδικαστική απόφαση, ωστόσο από πλευράς Υφυπουργείο ενδέχεται να μη γίνουν ενέργειες συμμόρφωσης. Από την πλευρά του Υφυπουργείο, εκπρόσωπος ανέφερε ότι έχουν γίνει αρκετά μέχρι στιγμής. Υπενθυμίζεται ότι η κα Ζαβρίδου κατήγγειλε στο ΕΔΑΔ τη στάση του Γραφείου Ευημερίας, της Αστυνομίας και των Δικαστηρίων, αναφορικά με την παραβίαση των διαταγμάτων από τον πρώην σύζυγό της, με αποτέλεσμα να υπάρξει γονική αποξένωση. Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζήτησε όπως ενημερωθεί αν η υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, Μαριλένα Ευαγγέλου, έχει ζητήσει πειθαρχική δίωξη για τον τρόπο που είχαν ενεργήσει λειτουργοί των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
Άλλα παραδείγματα
Εκτός από τη συγκεκριμένη υπόθεση, η οποία κυριάρχησε στη συνεδρίαση, έγιναν αναφορές και σε άλλες υποθέσεις, για τις οποίες, σύμφωνα με τους βουλευτές, η συμμόρφωση των αρμόδιων υπηρεσιών εκκρεμεί. Σε δηλώσεις τους, οι βουλευτές Ρίτα Σούπερμαν-Θεοδώρου και Αλεξάνδρα Ατταλίδου αναφέρθηκαν στις καταδικαστικές αποφάσεις για την 19χρονη Βρετανίδα, στις συνθήκες υπερπληθυσμού στις Κεντρικές Φυλακές, καθώς επίσης και για την πρόσφατη καταδίκη για επαναπροώθηση (pushback) δύο Σύρων προσφύγων στον Λίβανο, σε υπόθεση που σημειώθηκε το 2020. Αυτό που ζήτησαν είναι εξηγηθεί από πλευράς κυβέρνησης και κρατικών υπηρεσιών τι γίνεται όταν καταδικάζεται η Κυπριακή Δημοκρατία.
