Καθώς η νύχτα απλώνεται, η Κίνα ζωντανεύει με χιλιάδες φώτα να αναβοσβήνουν σαν άστρα σε κάθε γωνιά. Πίσω από αυτήν την αστραφτερή εικόνα βρίσκεται η σταθερή και επαρκής παροχή ενέργειας, αλλά και η ζωντανή απόδειξη της ενεργειακής μετάβασης, την οποία η Κίνα προωθεί με συνέπεια τα τελευταία χρόνια. Απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, όλες οι χώρες αναζητούν μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης και ενεργειακής μετάβασης. Η Κίνα, σε αυτό το πλαίσιο, έχει επιταχύνει την «ενεργειακή επανάσταση», αναδιαμορφώνοντας τη δομή παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας. Σήμερα, η χώρα διαθέτει τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ από ανανεώσιμες πηγές παγκοσμίως, με την καθαρή ενέργεια να καλύπτει ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της καθημερινής ζωής των πολιτών. Η μετάβαση από τις ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας του παρελθόντος στη σημερινή εικόνα των φωτισμένων πόλεων, καθώς και η σταδιακή απομάκρυνση από την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα προς πιο «πράσινες» μορφές ενέργειας, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα της «Διακυβέρνησης της Κίνας» στην πράξη.
1. Η βάση της «Διακυβέρνησης της Κίνας» έγκειται στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΕ) και της κινεζικής κυβέρνησης
Ο Πρόεδρος Xi Jinping τονίζει: «Όλη η δουλειά του Κόμματος και της Κυβέρνησης γίνεται για να ζει καλύτερα ο λαός». Η ενέργεια επηρεάζει άμεσα την καθημερινή ποιότητα ζωής εκατομμυρίων πολιτών. Η θέση του ΚΚΕ είναι ότι η ενεργειακή ανάπτυξη οφείλει να υπηρετεί τον λαό, να βασίζεται στη συμμετοχή του και να αποφέρει οφέλη σε όλους.
Η πρώτη Συνταγματική διάταξη της Κίνας καθιερώνει ότι οι ενεργειακοί πόροι ανήκουν στον λαού, δημιουργώντας θεμέλια για καθολική πρόσβαση στην ενέργεια. Στα πρώτα χρόνια από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, η ηλεκτρική ενέργεια ήταν εξαιρετικά περιορισμένη, με πάνω από το 80% του πληθυσμού χωρίς ρεύμα. Μετά από δεκαετίες ανάπτυξης, η Κίνα έγινε ο μεγαλύτερος παραγωγός και καταναλωτής ενέργειας παγκοσμίως, ενώ η προσφορά και η ζήτηση παραμένουν ισορροπημένες και οι τιμές γενικά σταθερές. Σύμφωνα με διεθνείς δείκτες παρακολούθησης τιμών ενέργειας, το 2025 η τιμή ηλεκτρικού ρεύματος για τα νοικοκυριά στην Κίνα ήταν περίπου 0,075$/kWh, μόλις το 46% του παγκόσμιου μέσου όρου. Η διασφάλιση της πρόσβασης στην ενέργεια για την καθημερινή ζωή αποτέλεσε κεντρική προτεραιότητα της ενεργειακής μετάβασης της χώρας. Το 2015 ολοκληρώθηκαν πλήρως τα έργα ηλεκτροδότησης σε ελάχιστες ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές χωρίς ρεύμα που μέχρι τότε δε διέθεταν ρεύμα, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε περίπου 40 εκατομμύρια ανθρώπους. Με αυτό το επίτευγμα, η Κίνα έγινε η πρώτη αναπτυσσόμενη χώρα που πέτυχε καθολική ηλεκτροδότηση. Το 2024, η Κίνα παρήγαγε το ένα τρίτο της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειαςμία με μια από τις τρεις μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει η κοινωνία προέρχεται από καθαρές πηγές όπως η ηλιακή και η αιολική. Η αξιόπιστη, προσιτή και ολοένα πιο «πράσινη» ενέργεια έχει ήδη φτάσει στα περισσότερα νοικοκυριά της χώρας.
2. Η δύναμη της «Διακυβέρνησης της Κίνας» προέρχεται από «ένα σχέδιο μέχρι τέλους»
Ο Πρόεδρος Xi τονίζει: «Ένα καλό σχέδιο, εφόσον είναι επιστημονικό, ρεαλιστικό και σύμφωνο με τις επιθυμίες του λαού, πρέπει να υλοποιείται συνεχώς από γενιά σε γενιά». Η ενεργειακή μετάβαση δεν είναι ένα μεμονωμένο έργο, αλλά μια μακρόπνοη, συστηματική μεταρρύθμιση που απαιτεί συνέπεια, προγραμματισμό και προσήλωση στους στόχους. Η εμπειρία των πενταετών σχεδίων αποτελεί κεντρικό εργαλείο αυτής της πορείας.· η επιστημονική εκπόνηση και η συνεπής εφαρμογή των πενταετών σχεδίων αποτελεί μια σημαντική εμπειρία της Κίνας στην προώθηση αυτής της μετάβασης.
Από το 1953, οπότε συντάχθηκε το πρώτο πενταετές σχέδιο, η χώρα έχει ολοκληρώσει διαδοχικά 14 πενταετή σχέδια, δημιουργώντας ένα σύστημα ενεργειακού σχεδιασμού με συνέπεια στόχων, ενιαία κατεύθυνση και σταδιακή πρόοδο. Το 2014, ο Πρόεδρος Xi πρότεινε τη νέα στρατηγική ενεργειακής ασφάλειας «Τέσσερις Eπαναστάσεις και Mία συνεργασία»: η επανάσταση στην κατανάλωση, την παραγωγή, την τεχνολογία, το θεσμικό πλαίσιο και η ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας, δίνοντας κατεύθυνση στην ενεργειακή ανάπτυξη της νέας εποχής.
Υπό την καθοδήγηση αυτής της στρατηγικής, κατά το 14ο Πενταετές Σχέδιο, η Κίνα επιτάχυνε τη μετάβαση τη μετάβαση προς καθαρότερες μορφές ενέργειας, αυξάνοντας την παραγωγική ικανότητα και ενισχύοντας το μερίδιο των μη ορυκτών πηγών. Η πρόοδος στην πράσινη και χαμηλού άνθρακα ανάπτυξη είναι πλέον ορατή σε εθνικό επίπεδο.
Πρόσφατα, η Τέταρτη Σύνοδος Ολομέλειας της 20ής Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΚ ενέκρινε τις προτάσεις για το 15ο Πενταετές Σχέδιο, τονίζοντας την ανάγκη επιτάχυνσης της δημιουργίας νέου ενεργειακού συστήματος και της βελτιστοποίησης της ενεργειακής δομής και της κατανάλωσης. Έτσι, το ενεργειακό σχέδιο της Κίνας παραμένει συνεπές και διαχρονικό, οδηγώντας συνεχώς το ενεργειακό σύστημα προς μια καθαρή, χαμηλών εκπομπών, ασφαλή και αποδοτική κατεύθυνση.
3. Η σοφία της «Διακυβέρνησης της Κίνας»: «εθνικό πλέγμα, μία σκακιέρα»
Ένα από τα πιο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κινεζικής διακυβέρνησης είναι η αρχή του «εθνικού πλέγματος μίας σκακιέρας», επισημαίνοντας τον συνολικό συντονισμό πόρων και συμφερόντων, εντάσσοντας την εργασία όλων των περιοχών και τμημάτων στο εθνικό αναπτυξιακό πλαίσιο και επιτυγχάνοντας αμοιβαίες συνδέσεις, αλληλεξάρτηση και συνεργασία. Η Κίνα διαθέτει τεράστια γεωγραφική έκταση, πλούτο φυσικών πόρων αλλά και ανισοκατανομή ενεργειακών δυνατοτήτων, καθώς και διαφορετικά επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης από περιοχή σε περιοχή. Μόνο μέσω ενιαίου στρατηγικού σχεδιασμού μπορεί να εξασφαλιστεί ισορροπία και βιώσιμη πρόοδος.
Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα έχει αναπτύξει ένα νέο μοντέλο ενεργειακής μετάβασης με λειτουργική σύνδεση Ανατολής–Κέντρου–Δύσης και συντονισμό Βορρά–Νότου. Οι ανατολικές παράκτιες περιοχές — πιο ανεπτυγμένες και με ισχυρή βιομηχανική βάση προωθούν πρώτες τους στόχους αιχμής και ουδετερότητας άνθρακα και την αναβάθμιση των πράσινων βιομηχανιών. Οι κεντρικές και δυτικές περιοχές ενισχύουν την ενεργειακή ασφάλεια, αξιοποιούν εγκατεστημένα έργα ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας και επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση. Η διασύνδεση Ανατολής–Δύσης στηρίζει τη διαπραγμάτευση πράσινης ενέργειας και τη βιομηχανική συνεργασία, δημιουργώντας συμπληρωματικά πλεονεκτήματα για όλες τις περιφέρειες.
Ταυτόχρονα, με έργα όπως «ηλεκτρισμός από Δύση προς Ανατολή» και «ηλεκτρισμός από Βορρά προς Νότο», η Κίνα συνδυάζει τις ανάγκες του συνόλου με τις δυνατότητες κάθε περιοχής, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά το πρόβλημα της χωροχρονικής ασυμφωνίας ενέργειας. Το σύστημα «εθνικό πλέγμα, μία σκακιέρα» επιταχύνει την πράσινη μετάβαση και δημιουργεί μια ισχυρή βάση συνεργατικής ανάπτυξης.
4. Η εμβέλεια της διακυβέρνησης της Κίνας έγκειται στην υπευθυνότητα ενός μεγάλου κράτους
Ο Πρόεδρος Xi υπενθυμίζει συχνά ότι «Τα προχωρημένα κράτη πρέπει να βοηθούν ειλικρινά άλλες χώρες στην ανάπτυξή τους και να προσφέρουν περισσότερα παγκόσμια δημόσια αγαθά. Ένα μεγάλο κράτος οφείλει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του και να συνεισφέρει στην παγκόσμια ανάπτυξη». Απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της ενεργειακής ασφάλειας, η Κίνα ερμηνεύει την ευθύνη με πράξεις, προωθεί τη συνεργασία για αμοιβαίο όφελος και συμμετέχει ενεργά ως προωθητής και συνεισφέρων στη διεθνή ενεργειακή μετάβαση.
Η Κίνα έχει αναπτύξει το μεγαλύτερο και ταχύτερα αναπτυσσόμενο σύστημα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως, με μια ολοκληρωμένη βιομηχανική αλυσίδα νέας ενέργειας που στηρίζει την παραγωγή τεχνολογιών καθαρής ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα. Σύμφωνα με διεθνείς εκτιμήσεις, το 1/4 της νέας πράσινης παγκόσμιας επιφάνειας τα τελευταία χρόνια προέρχεται από κινεζικές επενδύσεις και έργα. Από το 2021 έως το 2024, η χώρα μείωσε τις εκπομπές CO₂ κατά περίπου 1,1 δισεκατομμύρια τόνους — μια μείωση που αντιστοιχεί σχεδόν στο ήμισυ των ετήσιων μειώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, η Κίνα συνεργάζεται σήμερα με περισσότερες από 100 χώρες σε έργα πράσινης ενέργειας, συμβάλλοντας στη σημαντική μείωση του παγκόσμιου κόστους ηλεκτρισμού από αιολική και φωτοβολταϊκή ενέργεια.
Τον Ιούλιο η Κίνα και η ΕΕ εξέδωσαν την «Κοινή Δήλωση για την Κλιματική Αλλαγή Σύνοδος Κορυφής Κίνας – ΕΕ», υπογραμμίζοντας ότι οι πράσινες συνεργασίες αποτελούν βασικό μέρος της κινεζο-ευρωπαϊκής σχέσης και προβάλλοντας τη δέσμευση για κοινή δράση σε θέματα κλίματος και βιώσιμης ανάπτυξης. Παράλληλα, η κινεζική βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων συνεχίζει να πρωταγωνιστεί διεθνώς, με πάνω από 12 εκατομμύρια οχήματα να παράγονται και να πωλούνται το 2024, για δέκατη συνεχόμενη χρονιά, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα.
Φέτος συμπληρώνονται 10 χρόνια από τη Συμφωνία του Παρισιού και η Κίνα υποβάλλει νέα εθνικά σχέδια για τη μείωση εκπομπών. Ο Πρόεδρος Xi σε πολυμερή φόρα και στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα επανέλαβε την ανάγκη για δίκαιο, λογικό και συνεργατικό παγκόσμιο σύστημα διακυβέρνησης του κλίματος, προσφέροντας τη «κινεζική λύση» στην παγκόσμια ενεργειακή διακυβέρνηση.
Το φως δεν ανήκει σε καμία χώρα αποκλειστικά· αποτελεί κοινό αγαθό για όλη την ανθρωπότητα. Μέσα από τις δικές της προσπάθειες ενεργειακής μετάβασης, η Κίνα φιλοδοξεί να συμβάλει σε παγκόσμιες λύσεις, αλλά και να συνεργαστεί με όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, στην οικοδόμηση ενός καθαρού, όμορφου και βιώσιμου πλανήτη
