Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ έβαλε πλώρη για συνεργασίες στο Κυπριακό με πρώτο σταθμό τη συνεννόηση με το ΑΚΕΛ και τελικό λιμάνι τη σύμπτυξη ενός ενιαίου μετώπου υπέρ της λύσης, που θα περιλαμβάνει πολιτικές δυνάμεις και προσωπικότητες από την ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή κοινότητα, ώστε σε περίπτωση που ευοδώσει η τελευταία προσπάθεια που ανέλαβε ο γ.γ. του ΟΗΕ για επίτευξης συμφωνίας και τεθεί κάποιον σχέδιο λύσης ενώπιον του κυπριακού λαού, να υπάρχει εκείνο το πλειοψηφικό ρεύμα υπέρ που θα επιτρέψει την επανένωση του τόπου.
Η αρχή έγινε την προηγούμενη Δευτέρα, με την κίνηση του Αβέρωφ Νεοφύτου να απευθύνει δημόσια πρόσκληση προς την ηγεσία του ΑΚΕΛ για συνάντηση με σκοπό να συζητήσουν για το μέλλον του τόπου και να θέσουν ως εθνική προτεραιότητα την ένωση δυνάμεων, για να «απαλλαχτούμε», όπως είπε ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ, «από την τουρκική κατοχή». Θετική ήταν η ανταπόκριση του γ.γ. του ΑΚΕΛ, ο οποίος επέκρινε μεν τον τρόπο που ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ του απεύθυνε πρόσκληση, αποδέχτηκε δε την πρόταση για συνάντηση, λέγοντας ότι «Το ΑΚΕΛ ουδέποτε αρνήθηκε να συναντηθεί με τον οποιοδήποτε με στόχο να προωθήσει τα εθνικά συμφέροντα. Φτάνει αυτός να είναι ειλικρινής και συνεπής. Να μην καθοδηγείται από ευκαιριακές ή επικοινωνιακές ανάγκες». Την επόμενη ημέρα ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ απέστειλε επίσημη πρόσκληση στον Άντρο Κυπριανού, με τη συνάντηση να κλειδώνει στις 4 Μαρτίου.
«Να χαμηλώσουν οι τόνοι»
Πηγές εντός του ΔΗΣΥ που γνωρίζουν καλά τις προθέσεις του προέδρου του κόμματος ανέφεραν στον «Π» ότι ο Αβέρωφ Νεοφύτου μέσα από την πρωτοβουλία που ανέλαβε, επιχειρεί να πετύχει τον στόχο της συνεννόησης και της συνεργασίας των κομμάτων και των προσωπικοτήτων που στηρίζουν τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Ο ίδιος θεωρεί επιζήμια για τον τόπο και άγονη την κριτική που ασκείται είτε στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας για αποκεντρωμένη ομοσπονδία, είτε στην ιδέα της πολιτικής ισότητας, όπως και το τοξικό κλίμα που καλλιεργείται μέσα σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία για το Κυπριακό.
Αντίθετα, έχει την πεποίθηση ότι η δημιουργία ενός θετικού κλίματος στο εσωτερικό και η κοινή θέση σε θέματα όπως η πολιτική ισότητα και η αποκεντρωμένη ομοσπονδία, θα δυσκολέψει την προσπάθεια της Τουρκίας να πείσει τον διεθνή παράγοντα ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν αποδέχεται την πολιτική ισότητα. Θεωρεί επίσης, ζημιογόνα την προσπάθεια δαιμονοποίησης της πρότασης του Προέδρου της Δημοκρατίας για αποκεντρωμένη ομοσπονδία, τη στιγμή που η τουρκοκυπριακή κοινότητα την έχει καλωσορίσει. Πιστεύει ακόμη ότι θα πρέπει η πρόταση αυτή να σταματήσει να εκλαμβάνεται ως μια προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας για συγκεκαλυμμένη συνομοσπονδία ή δύο κράτη, διότι εκείνες οι εξουσίες που ορίζουν την ενότητα, το αδιαίρετο και την κυριαρχία ενός κράτους θα παραμείνουν σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Δεν ζητά λευκή επιταγή στο Κυπριακό ο Αβέρωφ
Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ δεν ζητά από το ΑΚΕΛ και τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις να δώσουν λευκή επιταγή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή να αναιρέσουν τις όποιες διαφωνίες τους. Αλλά να συμβάλουν στη δημιουργία ήπιου κλίματος που θα επιτρέψει την διαβούλευση και τη συνεργασία. Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χρειάζεται τον Τουμάζο Τσιελεπή και το ΑΚΕΛ σε αυτή την προσπάθεια. Και ο Αβέρωφ Νεοφύτου αντιλαμβάνεται τη σημασία που έχει το ΑΚΕΛ και οι καλές σχέσεις που παραδοσιακά το κόμμα της ελληνοκυπριακής Αριστεράς διατηρεί με πολιτικές δυνάμεις της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Συνεπώς, θεωρεί δύσκολο έως αδύνατο η ελληνοκυπριακή πλευρά να ασκήσει οποιαδήποτε επιρροή στην τουρκοκυπριακή κοινότητα στο θέμα του Κυπριακού όταν τα ελληνοκυπριακά κόμματα που στηρίζουν τη λύση βρίσκονται σε ρήξη.
Πάντως, το ΑΚΕΛ τάσσεται σταθερά υπέρ της αποδοχής της πολιτικής ισότητας, ωστόσο διατηρεί επιφυλάξεις για το χρονικό σημείο στο οποίο προτάσσει αποκέντρωση εξουσιών η ε/κ πλευρά, όπως επίσης και ερωτήματα για το ποιες θα είναι οι εξουσίες αυτές.
Οι παλαίμαχοι πολιτικοί
Με θετικό μάτι βλέπουν την προσπάθεια του προέδρου του ΔΗΣΥ και ορισμένες σημαντικές προσωπικότητες του ελληνοκυπριακού πολιτικού χώρου. Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Γιώργος Βασιλείου, δήλωσε στον «Π» ότι η συνεργασία ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ είναι απαραίτητη. «Εφόσον», ανέφερε, «οι απόψεις των δύο κομμάτων συμπλέουν στο θέμα του Κυπριακού, οφείλουν να προσπαθήσουν να τα βρουν μεταξύ τους για να δημιουργηθεί ένα ενιαίο μέτωπο υπέρ της λύσης του προβλήματος».
«Μέχρι σήμερα», υπέδειξε ο κ. Βασιλείου, «δεν είχαμε λύση λόγω και της απουσίας ξεκάθαρων και ταυτόσημων θέσεων από πλευράς ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ. Και σε αυτή την κρίσιμη ώρα δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου. Δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει δεύτερη και τρίτη προσπάθεια. Πολύ φοβάμαι ότι πλησιάζουμε στο τέλος και άρα έχει σημασία αυτή τη στιγμή τα δύο μεγάλα κόμματα, συνειδητοποιώντας τους κινδύνους και λαμβάνοντας υπόψη ότι συμφωνούν στις βασικές τους θέσεις για το Κυπριακό, να μπορέσουν να συνεργαστούν ώστε να επιδιώξουμε μια λύση με ότι αυτό εξυπονοεί».
«Ο Άντρος Κυπριανού», υποστήριξε, «έχει απόλυτο δίκαιο με τις ανησυχίες που εκφράζει για ενδεχόμενο προεκλογικής σκοπιμότητας της πρόσκλησης του Αβέρωφ Νεοφύτου αλλά για να είμαστε ειλικρινείς πριν δύο μήνες που είχαμε Εθνικό Συμβούλιο οι ηγέτες των δύο μεγάλων κομμάτων αναφέρθηκαν στους ίδιους κινδύνους. Ήταν δηλαδή έκδηλο ότι η στάση των δύο ήταν η ίδια. Μεταξύ τους υπάρχει κοινή αντίληψη».
«Από τη στιγμή», είπε, «που το ΑΚΕΛ και ο ΔΗΣΥ συμφωνούν τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα έχει επιλογή παρά να ακολουθήσει. Και σήμερα δεν εξυπηρετεί σε κάτι η άσκηση κριτικής για λόγους προεκλογικούς. Σημασία έχει να τονίσουμε τα θετικά και είναι πολύ σημαντικό γεγονός η συνάντηση των δύο κομμάτων και θα είναι ακόμη και πιο θετικό αν συμφωνήσουν ότι πρέπει να συνεργαστούν διότι ο χρόνος κυλά σε βάρος μας. Ήδη ο γ.γ. του ΟΗΕ μας έχει πει ότι δεν υπάρχει στάτους κβο και πως η κατάσταση κινείται πολύ γρήγορα. Μάλιστα όσο περνά ο καιρός τόσο χειρότερα γίνονται τα πράγματα».
«Συνεπώς», κατέληξε, «συνεργασία των δύο μεγάλων κομμάτων είναι απαραίτητη. Χωρίς αυτή τίποτα δεν θα πετύχουμε. Όση δυσπιστία υπάρχει απέναντι σε αυτή την προσπάθεια συνεργασίας των δύο κομμάτων, τόση πρέπει και να είναι η προσπάθεια για να επιτευχθεί κοινή γραμμή».
Κασουλίδης: Πατριωτικό καθήκον
Από την πλευρά του ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και νυν μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας του Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Γιαννάκης Κασουλίδης, δήλωσε στον «Π» ότι «Η πρόσκληση του Αβέρωφ Νεοφύτου προς την ηγεσία του ΑΚΕΛ αφορά μια προσπάθεια συνεννόησης μεταξύ τους λόγω της κοινής τους θέσης στο Κυπριακό».
«Είναι», όπως είπε, «μια σωστή και πατριωτική κίνηση που εξυπηρετεί μια επιτακτική ανάγκη και εύχομαι να μπορέσουν να πετύχουν αυτή τη συνεννόηση και να συμπεριλάβουν και άλλες πολιτικές δυνάμεις ή πρόσωπα που έχουν παρόμοιες θέσεις στο Κυπριακό, διότι αργά ή γρήγορα θα δημιουργηθούν μέτωπα υπέρ ή κατά της λύσης».
«Διαχρονικό πρόβλημα η ασυνεννοησία»
Ο Νίκος Ρολάνδης, που διετέλεσε υπουργός για πολλά χρόνια – κατά τις διακυβερνήσεις Κυπριανού και Κληρίδη - βλέπει με θετικό μάτι την πρωτοβουλία του Αβέρωφ Νεοφύτου. «Η συνεργασία ΑΚΕΛ – ΔΗΣΥ», εξήγησε, «ήταν το ζητούμενο για αρκετές δεκαετίες και δυστυχώς δεν επετεύχθη. Το 1985 επιχειρήθηκε μια συνεργασία μεταξύ των δύο κομμάτων μετά την απόρριψη των δεικτών Ντε Κουεγιάρ από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κ. Σπύρο Κυπριανού. Συγκεκριμένα, τα δύο κόμματα που θεωρούσαν ότι η πολιτική του Κυπριανού δεν οδηγούσε πουθενά και πιθανό να κατέστρεφε την Κύπρο, ανέλαβαν από κοινού μια πρωτοβουλία για συνεργασία στις αρχές του 1985 η οποία ναυάγησε τελικά κατά το τέλος του έτους όταν ο Κυπριανού κατάφερε να πάρει αυξημένο ποσοστό στις βουλευτικές εκλογές. Το ΑΚΕΛ ερμήνευσε αυτή την εκλογική αποτυχία ως αποτέλεσμα της συνεργασίας με τον ΔΗΣΥ».
«Είχαμε», υπογράμμισε, «κάνει μεγάλη προσπάθεια τότε για να κρατήσουμε ζωντανή τη συνεργασία των δύο μεγάλων κομμάτων διότι γνωρίζαμε ότι χωρίς αυτή δεν μπορεί να λυθεί το Κυπριακό. Αυτές είναι διαπιστώσεις που έγιναν στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και είναι από τότε που αναλάβαμε κάποιοι πρωτοβουλίες για υπάρξει μια συνεργασία ΑΚΕΛ-ΔΗΣΥ. Βέβαια το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι μια τέτοια συνεργασία θα βλάψει τα κομματικά του συμφέροντα».
«Υπήρξαν», επεσήμανε, «πολλές ευκαιρίες επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος τα προηγούμενα χρόνια, όπως το 1992 με την πρωτοβουλία του Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι, πιο πριν με τους δείκτες του Ντε Γκουεγιάρ και το 2004 και ένα από τα μεγάλα αγκάθια ήταν αυτή ακριβώς η προσπάθεια συνεργασίας των δύο μεγάλων κομμάτων. Η ασυνεννοησία των δύο μεγάλων κομμάτων παρά τα πολλά κοινά τους σημεία στο Κυπριακό ήταν ένα από τα μεγάλα διαχρονικά προβλήματα της Κύπρου».
Παπαπέτρου: Κινούνται στις ίδιες ράγες
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις του πρώην βουλευτή, κ. Μιχάλη Παπαπέτρου. «Για να λυθεί το κυπριακό», τόνισε, «είναι απαραίτητη και αναγκαία η συνεργασία των δύο μεγάλων κομμάτων. Μπορεί να έχουν κάποιες επιμέρους διαφορές όμως για δεκαετίες έχουν αποδείξει ότι κινούνται πάνω στις ίδιες ράγες και εμπνέονται από την ίδια φιλοσοφία σε ότι αφορά τη λύση του Κυπριακού. Με αυτά τα δεδομένα όχι μόνο επιβάλλεται αλλά είναι αναγκαία και απαραίτητη η συνεργασία αυτών των δύο κομμάτων».
«Στο παρελθόν», ανέφερε ο κ. Παπαπέτρου, «υπήρξαν αρνητικές και θετικές εμπειρίες προς αυτή την κατεύθυνση. Προσωπικά θα κρατήσω τα θετικά και κυρίως τη στάση που τήρησε η αντιπολίτευση του ΑΚΕΛ στις διεργασίες που τερματίστηκαν στο Κραν Μοντανά το 2017. Υπό αυτή την έννοια αναμένω και εύχομαι όπως επαναληφθεί το ίδιο σκηνικό συνεργασίας των δύο κομμάτων κατά τη νέα προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού».
«Βέβαια», δήλωσε, «αυτή τη φορά θα πρέπει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αποδείξει ότι είναι ένας αποφασιστικός ηγέτης που ελαύνεται από τη νοοτροπία του 2004 και όχι του 2017, ούτως ώστε λύσουμε το Κυπριακό και να μη ματαιώσουμε τη λύση για μια τρίχα όπως μας είπε πρόσφατα ο κ. Ανδρέας Μαυρογιάννης».
«Να αξιοποιηθούν οι συγκλίσεις θέσεων»
Ο τέως δήμαρχος Λεμεσού κ. Ανδρέας Χρίστου, επεσήμανε την κρισιμότητα των στιγμών και εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει να αξιοποιηθεί κάθε σύγκλιση θέσεων μεταξύ των κομμάτων στο Κυπριακό.
«Το Κυπριακό και η λύση του», ανέφερε, «όπως τα ξέραμε μέχρι σήμερα, κρέμονται κυριολεκτικά από λίγες κλωστές. Η αποτυχία στο Γκραν Μοντανα και η απομάκρυνση του κ. Ακκιντζί από την ηγεσία των Τουρκοκυπρίων ανέτρεψαν σωρεία δεδομένων. Για αυτό και οι επιλογές μας ως κυπριακός λαός περιορίζονται, ενώ ο χρόνος ασκεί μια χωρίς προηγούμενο πίεση. Επομένως πρέπει η νέα προσπάθεια, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών να επιτύχει, με την προσδοκία ότι θα σταματήσει η κατολίσθηση και η δημιουργία νέων αρνητικών τετελεσμένων».
«Υπό αυτές τις συνθήκες», υπογράμμισε, «κάθε σύγκλιση θέσεων μεταξύ πολιτικών δυνάμεων του τόπου πρέπει να αξιοποιηθεί, με μοναδικό κριτήριο τα συμφέροντα του τόπου και του λαού μας. Το ΑΚΕΛ έχει σταθερές και τεκμηριωμένες θέσεις στο Κυπριακό, δικαιωμένες από την ζωή. Σε αυτό το κεφαλαιώδες θέμα ανέκαθεν ήταν έτοιμο να συνεργαστεί σε όσα και για όσο καιρό υπάρχει σύμπτωση απόψεων, αν όντως υπάρχει».
«Εάν κάποιοι ειλικρινά συμφωνούν με το ΑΚΕΛ», είπε ο κ. Χρίστου, «τότε οι ελπίδες για ένα θετικό αποτέλεσμα στην επερχόμενη Πενταμερή μπορεί να είναι περισσότερες. Ταυτόσημη ήταν και παραμένει η θέση του κόμματος έναντι στην εκάστοτε Κυβέρνηση και στον εκάστοτε Πρόεδρο. Στήριξε και θα στηρίξει θέσεις και πρωτοβουλίες προς την σωστή, κατά την γνώμη του ΑΚΕΛ, κατεύθυνση αλλά στηλίτευσε και θα αντιπαραταχθεί σε παλινδρομήσεις, στρεψοδικίες και υπαναχωρήσεις που κατά την γνώμη του ζημιώνουν την υπόθεση της Κύπρου και καταβαραθρώνουν το Κυπριακό».
