Στα ευρύματα της ειδικής έκθεσής της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για την Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (Cyta), εντοπίζονται πολλά κι ενδιαφέροντα, με την Υπηρεσία να κρούει τον κώδωνα κινδύνου για την αναστροφή στη θετικότητα της κερδοφορίας της Αρχής, και σημειώνει πως γίνεται «προσπάθεια της Διοίκησης και της Διεύθυνσης της Αρχής για εξωραϊσμό της εικόνας της και απόκρυψη σοβαρών προβλημάτων που δημιουργούν κινδύνους για τη μελλοντική πορεία της».
Μεταξύ άλλων εντοπίζει ότι «η ΑΤΗΚ δρομολογεί επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ χωρίς τη δέουσα μελέτη/αξιολόγηση της νομιμότητας, της σκοπιμότητας και της βιωσιμότητας των εν λόγω επενδύσεων» και προσθέτει ότι «με τις απευθείας αναθέσεις συμβάσεων παροχής υπηρεσιών και προμήθειας εξοπλισμών παραβιάζονται οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της μη διάκρισης και της διαφάνειας».
Το σχέδιο Εθελούσιας αποχώρησης το 2023, τρίτο στη σειρά από το 2014 που εισήχθη ο θεσμός της εθελούσιας αφυπηρέτησης, το οποίο λόγω του αυξημένου ποσοστού αποζημίωσης που προέβλεπε συγκριτικά με τα προηγούμενα ΣΕΑ και του μεγαλύτερου μέγιστου ποσού αποζημίωσης (μέχρι €180.000), ήταν αρκετά ελκυστικό ώστε να παρατηρηθεί αύξηση στον αριθμό υπαλλήλων που αιτήθηκαν πρόωρη αποχώρηση (345 υπάλληλοι υπέγραψαν αμετάκλητες δηλώσεις για αποχώρηση) και να δημιουργηθούν σοβαρά λειτουργικά προβλήματα στον Οργανισμό. «Είναι εμφανές ότι η δαπάνη της τάξης των €48εκ. για το σχέδιο εθελούσιας αποχώρησης θα καταλήξει στις τσέπες των υπαλλήλων που αποχωρούν ως πρόσθετα ωφελήματα, χωρίς πραγματικό όφελος για την Αρχή, σε αντίθεση με το αντίστοιχο σχέδιο του 2014», προσθέτει.
Σύμφωνα με την ΕΥ, η προσπάθεια της Αρχής να καταργήσει τον θεσμό αποποίησης προαγωγής δεν τελεσφόρησε, αφού τελικά συμφωνήθηκε να καταργηθεί μόνο για το προσωπικό που θα προσληφθεί στην ΑΤΗΚ από την 1.1.2024 και εντεύθεν ενώ περαιτέρω συναίνεσε σε ακόμη πιο ευνοϊκή μεταχείριση του υφιστάμενου προσωπικού για το οποίο ο θεσμός θα εξακολουθεί να ισχύει, καταβάλλοντας πρόσθετες προσαυξήσεις ετήσια αντί ανά διετία.
Σύμφωνα με την έκθεση, η ΑΤΗΚ αποφάσισε να συμμετάσχει σε εταιρικό σχήμα που θα ανάπτυσσε το διεθνές υποθαλάσσιο καλώδιο EMC, ενώ στο ίδιο εταιρικό σχήμα συμμετέχει νεοσυσταθείσα εταιρεία, της οποίας Διευθυντής/Μέτοχος είναι άτομο με πολιτικές διασυνδέσεις, και η οποία απόκτησε μετοχές με την καταβολή δυσανάλογα μικρού ποσού.
«Ουσιαστικά, το πρόσωπο αυτό θα λάμβανε ‘δώρο’ ύψους γύρω στα €50 εκ. επειδή δήθεν είχε την ιδέα να προωθήσει το συγκεκριμένο έργο», σημειώνει.
Αναφορικά με την είσοδο της ΑΤΗΚ στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού (Cyta Power), η ΕΥ αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η απόφαση αυτή συγκρούεται με τη νομοθεσία της ΑΤΗΚ που της επιτρέπει δραστηριοποίηση μόνο στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, ενώ προσθέτει ότι η ΑΤΗΚ θα συνεργαστεί με ιδιώτες επενδυτές και θα ενεργεί ουσιαστικά ως ανταγωνιστής της ΑΗΚ.
Σε σχέση με την επιλογή στρατηγικού συνεργάτη για τη δημιουργία νέου κέντρου δεδομένων (Data Center) στην Κύπρο, η ΕΥ επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι το ΔΣ της ΑΤΗΚ, ενώ αρχικά αποφάσισε ότι τα κριτήρια επιλογής του στρατηγικού συνεργάτη πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια και διαφάνεια, εντούτοις οι μετέπειτα ενέργειες/αποφάσεις του καταδεικνύουν το εντελώς αντίθετο.
Προσθέτει ότι η απόφαση για συμπερίληψη συγκεκριμένης αλλοδαπής εταιρείας στη Φάση Γ του έργου, ενώ δεν περιλαμβανόταν στις 39 εταιρείες που εξετάστηκαν στη Φάση Α από τους συμβούλους, με την αιτιολογία ότι προσέγγισε την Αρχή, «είναι κατά την άποψη μας απολύτως ατεκμηρίωτη και αδιαφανής».
Στην έκθεση, καταγράφονται και τα ακόλουθα ευρήματα:
- Στο προσωπικό της Αρχής παραχωρούνται τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες όπως δωρεάν ή με έκπτωση πακέτο τηλεφωνίας, υπηρεσίες διαδικτύου και CytaVision Value Pack, ενώ στο ανώτερο προσωπικό καλύπτονται επιπρόσθετα οι μηνιαίες κλήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας μέχρι συγκεκριμένο ποσό. Επίσης, παρέχεται κάθε δύο χρόνια δικαίωμα έκδοσης κουπονιού για αγορά κινητής συσκευής ή υπολογιστή ταμπλέτα τα οποία δεν έχουν ημερομηνία λήξης.
- Η δαπάνη για υπερωριακή απασχόληση των μηνιαίων υπαλλήλων παρουσιάζεται ιδιαίτερα αυξημένη.
- Με την υπογραφή της συμφωνίας για ανανέωση της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΣΣΕ) Ωρομίσθιου Προσωπικού για τα έτη 2019 έως 2021 όλο το ωρομίσθιο προσωπικό που εντάσσεται στο Τακτικό Ωρομίσθιο Προσωπικό μετατρέπεται σε Αορίστου Χρόνου και έχει επιλογή να ενταχθεί στο νέο Επαγγελματικό Σχέδιο Συνταξιοδοτικών Ωφελημάτων. Επισημάνθηκε η τεράστια δημοσιονομική επίπτωση που ενδεχομένως να επιφέρουν οι πιο πάνω χειρισμοί, λόγω της επίπτωσης από πιθανή εφαρμογή σε ανάλογες περιπτώσεις χιλιάδων υπαλλήλων στο κεντρικό κράτος.
- Το 2023 εγκρίθηκε νέο Σχέδιο Εθελούσιας Αποχώρησης (ΣΕΑ2023), τρίτο στη σειρά από το 2014. Το μέγιστο ποσόν αποζημίωσης ανερχόταν σε €180.000 και επειδή ήταν αρκετά ελκυστικό αποχώρησαν 345 υπάλληλοι.
-Δαπάνη της τάξης των €48 εκατ. για το σχέδιο εθελούσιας αποχώρησης θα καταλήξει στις τσέπες των υπαλλήλων που αποχωρούν ως πρόσθετα ωφελήματα, χωρίς πραγματικό όφελος για την Αρχή, σε αντίθεση με το αντίστοιχο σχέδιο του 2014.
-Υπάλληλοι οι οποίοι είχαν αποποιηθεί προαγωγή τους στο τέλος διεκδικούν επιπλέον ποσά που υπολογίστηκαν από €5.285 μέχρι €15.000 για κάθε υπάλληλο.
-Στον Προϋπολογισμό της ΑΤΗΚ για το έτος που έληξε στις 31.12.2023 περιλήφθηκε πρόνοια στο κονδύλι «Αμοιβές και Κίνητρα» ύψους €90.000, η οποία σύμφωνα με το επεξηγηματικό υπόμνημα αφορά ποσό που θα διδόταν ως φιλοδώρημα (bonus) στους Ανώτερους Διευθυντές.
Η ΑΤΗΚ αποφάσισε την είσοδό της στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού (Cyta Power) και επ’ αυτού η Ελεγκτική Υπηρεσία επεσήμανε ότι:
* Η απόφαση αυτή συγκρούεται με τη νομοθεσία της ΑΤΗΚ που της επιτρέπει δραστηριοποίηση μόνο στον τομέα των τηλεπικοινωνιών.
* Η ΑΤΗΚ θα συνεργαστεί με ιδιώτες επενδυτές και θα ενεργεί ουσιαστικά ως ανταγωνιστής της ΑΗΚ.
* Με βάση το Βασικό Επιχειρησιακό Σχέδιο απαιτούνται σωρευτικά δαπάνες €98 εκατ. Φαίνεται ότι η πληροφόρηση που δόθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών ή/και την ΑΤΗΚ ήταν ελλιπής αφού ουσιαστικά η επένδυση παρουσιάστηκε ως έργο ενεργειακής κάλυψης των ιδίων αναγκών της ΑΤΗΚ. Ούτε και στον Προϋπολογισμό που είχε τεθεί ενώπιον της ΒτΑ και ψηφίστηκε σε νόμο δεν επεξηγήθηκε ότι επρόκειτο για είσοδο στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού.
Ως προς την επιλογή στρατηγικού συνεργάτη για τη δημιουργία νέου κέντρου δεδομένων (Data Center) στην Κύπρο, η Ελεγκτική Υπηρεσία επισημαίνει τα ακόλουθα:
-Το ΔΣ της ΑΤΗΚ, ενώ αρχικά αποφάσισε ότι τα κριτήρια επιλογής του στρατηγικού συνεργάτη πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια και διαφάνεια, εντούτοις, οι μετέπειτα ενέργειες/αποφάσεις του καταδεικνύουν το εντελώς αντίθετο. Η απόφαση για συμπερίληψη συγκεκριμένης αλλοδαπής εταιρείας στη Φάση Γ του έργου, ενώ δεν περιλαμβανόταν στις 39 εταιρείες που εξετάστηκαν στη Φάση Α από τους συμβούλους, με την αιτιολογία ότι προσέγγισε την Αρχή, είναι απολύτως ατεκμηρίωτη και αδιαφανής, γεγονός το οποίο την καθιστά απαράδεκτη.
-Εταιρεία, αυτόκλητα ετοίμασε μελέτη βιωσιμότητας με την ίδια να αυτοπροσδιορίζεται ως συνεργάτης της ΑΤΗΚ, την υπέβαλε στην ΑΤΗΚ και αυτή άρχισε να την εξετάζει και να χρησιμοποιεί τη μελέτη βιωσιμότητας που ετοιμάστηκε κατ’ εντολή της εταιρείας. Η ΑΤΗΚ ανέφερε ότι η πρόθεση/πρόταση της εταιρείας δεν έγινε αποδεκτή.
Αναφορικά με την κατασκευή νέου υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος με τον Λίβανο (CADMOS-2) η Ελεγκτική Υπηρεσία υποστηρίζει ότι η ΑΤΗΚ, κατά τη λήψη της απόφασης, δεν διασφάλισε πλήρως τα συμφέροντά της, αφού παρόλο που θα χρηματοδοτήσει 100% της κεφαλαιουχικής δαπάνης του CADMOS-2, ωστόσο, μόνο το 50% του συστήματος CADMOS-2 θα ανήκει στην ΑΤΗΚ.
- Η ΑΤΗΚ προωθεί αποσπασματικά θέματα/κεφάλαια που αφορούν στη μετεξέλιξη και αμοιβή του προσωπικού, χωρίς να έχει οριστικοποιηθεί/εγκριθεί ολοκληρωμένο πλαίσιο.
- Διαπιστώθηκαν αδυναμίες, ως προς τη συμμόρφωση με τις πρόνοιες των σχετικών Νόμων και Κανονισμών, που διέπουν τη ρύθμιση θεμάτων που σχετίζονται με το προσωπικό, καθώς και την αδειοδότηση Καταστημάτων και Σταθμών Βάσης Κινητής Τηλεφωνίας.
- Η ΑΤΗΚ δρομολογεί επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ χωρίς τη δέουσα μελέτη/αξιολόγηση της νομιμότητας, της σκοπιμότητας και της βιωσιμότητας των εν λόγω επενδύσεων.
- Με τις απευθείας αναθέσεις συμβάσεων παροχής υπηρεσιών και προμήθειας εξοπλισμών παραβιάζονται οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της μη διάκρισης και της διαφάνειας.
Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας εδώ.
Η απάντηση της CYTA
Απάντηση στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας έδωσε η Αρχή Τηλεπικοινωνιών επισημαίνοντας πως ουδέποτε απέκρυψε αποτελέσματα που δεν ήταν ακριβή.
Επιπλέον η ανακοίνωση της CYTA αναφέρει: "H γραφική παράσταση με τίτλο «Έσοδα και Πλεονάσματα» δίνει παραπλανητική εικόνα για τη μελλοντική κερδοφορία της Cyta, αφού συμπαρουσιάζει απολογιστικά στοιχεία για τα έτη 2013-2022 και προϋπολογιστικά στοιχεία για τα έτη 2023-2026. Για το 2023, εκτιμάται ότι (α) τα συνολικά έσοδα αναμένεται να διαμορφωθούν σε €420,7 εκ. περίπου (έναντι προϋπολογιστικού ποσού €386,8 εκ.), (β) τα συνολικά έξοδα αναμένεται να διαμορφωθούν σε €348,9 εκ. περίπου (έναντι προϋπολογιστικού ποσού €374,0 εκ.) και (γ) το πλεόνασμα πριν τη φορολογία αναμένεται να διαμορφωθεί σε €71,8 εκ. περίπου (έναντι προϋπολογιστικού ποσού €12,8 εκ.). Αυτό δε παρόλο που το 2023 και το 2024 επιβαρύνονται με έκτακτη μη επαναλαμβανόμενη δαπάνη σε σχέση με το Σχέδιο Εθελούσιας Αποχώρησης 2023 ύψους €17,9 εκ. για το 2023 και προβλεπόμενου ύψους €27,0 εκ. για το 2024, το όφελος της οποίας θα είναι διαχρονικό.".
Μπορείτε να δείτε αποσπάσματα της απάντησης πιο κάτω:
