ΓΡΑΦΟΥΝ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΧΑΝΝΗ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗΣ
Ανεβάζουν ταχύτητα στο Υπουργείο Οικονομικών για να επιτευχθεί η πλήρης απορρόφηση των κονδυλίων που δικαιούται η Κύπρος από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης, η οποία περνά μέσα από την υλοποίηση δύσκολων μεταρρυθμίσεων, με αιχμή την εφαρμογή πράσινης φορολογίας και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΣΑ) τροποποποιήθηκε χωρίς όμως να αφαιρούνται έργα και δράσεις. Το Συμβούλιο ECOFIN, των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ, αναμένεται να εγκρίνει σήμερα τα τροποποιημένα σχέδια από το Βέλγιο, την Κροατία, την Κύπρο, την Ιταλία, τη Λιθουανία, τη Μάλτα, την Πολωνία και τη Σλοβενία (προβλήματα με την απορρόφηση έχουν και άλλα κράτη), με τις αλλαγές να είναι προς την κατεύθυνση της απλοποίησης.
Ο «Π» αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει πρόθεση να μείνουν πίσω οι μεταρρυθμίσεις του κυπριακού σχεδίου (δηλαδή να μην προχωρήσουν και να χαθεί η εκταμίευση μέρος της χρηματοδότησης) καθώς η απώλεια των ευρωπαϊκών πόρων θα έχει και δημοσιονομική επίπτωση. Η Κύπρος θα δώσει μάχη για να εκταμιεύσει 745 εκατ. ευρώ μέχρι τον Αύγουστο του 2026, ποσό που έχει υπολογιστεί ως έσοδο του προϋπολογισμού.
Στα προαπαιτούμενα και η υπογραφή της σύμβασης για την κατασκευή του σταθμού μετατροπής HVDC στην Κοφίνου, το σημείο εισόδου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης - Κύπρου. Ούτε αυτό το έργο αφαιρείται, αλλά θα υπάρξει άλλη μια αναθεώρηση στο τέλος της χρονιάς, στην οποία θα αφαιρεθούν έργα χωρίς προοπτική ολοκλήρωσης.
Οι ευρωπαϊκοί πόροι από το ταμείο που συστήθηκε για να ενισχύσει την ανάκαμψη των κρατών μελών από το σοκ της πανδημίας είναι αναγκαίοι για την Κύπρο, καθώς συμβάλλουν στην ανάπτυξη (οι προβλέψεις για ανάπτυξη στο 3% στηρίζονται στην υπόθεση αξιοποίησης των κονδυλίων) και συμβάλλουν στην παραγωγή υψηλών πλεονασμάτων, καθώς αποτελούν δημόσιο έσοδο.
Σύσκεψη στο ΥΠΟΙΚ
Τη μέχρι σήμερα πρόοδο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου εξέτασε τεχνοκρατική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στο Υπουργείο Οικονομικών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», σύντομα αναμένεται να ανακοινωθεί η εκταμίευση της πέμπτης δόσης ύψους €76 εκατ. και ποσού €37 εκατ. που αφορά προαπαιτούμενο της δεύτερης δόσης που δεν είχε εκπληρωθεί και αφορούσε την αντιμετώπιση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Οι νέες εκταμιεύσεις ευρωπαϊκών κονδυλίων θα ανέλθουν στα €113 εκατ.
Μέχρι στιγμής έχουν γίνει δύο αναθεωρήσεις του ΕΣΣΑ και υπάρχει δυνατότητα για ακόμη μία καθώς μετά τις 31 Αυγούστου 2026 και τη λήξη του σχεδίου, δεν θα υπάρχει η δυνατότητα για νέες εκταμιεύσεις.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του ΕΣΣΑ της Κύπρου ανέρχεται στα €1,22 δισ., ποσό το οποίο κατανέμεται σε χορηγία ύψους €1,02 δισ. και σε πρόσθετη χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό, ύψους περίπου €0,2 δισ. υπό τη μορφή δανείων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τεχνοκρατών, η Κύπρος αναμένεται να λάβει όλο το ποσό των €1,2 δισ.
Τους επόμενους μήνες αναμένεται η εκταμίευση της έκτης δόσης ύψους €60 εκατ. και πριν το τέλος του 2025 η εκταμίευση της 7ης και 8ης δόσης.
Η Κύπρος έχει ήδη υποβάλει το αίτημα πληρωμής για την 5η δόση χορηγίας (4ο αίτημα) τον Δεκέμβριο του 2024, το οποίο αφορά την ολοκλήρωση επιπλέον 25 οροσήμων για εκταμίευση, μέχρι τα μέσα 2026, ακόμη €120 εκατ.
Σημειώνεται ότι στις 25 Οκτωβρίου 2024, η Κύπρος υπέβαλε στοχευμένες τροποποιήσεις στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η ΕΕ τις ενέκρινε στις 21 Ιανουαρίου 2025.
Στις 26 Μαρτίου 2025 η Κύπρος υπέβαλε τροποποιημένο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και στις 26 Μαΐου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το ενέκρινε. Κομβικά σημεία στις εκταμιεύσεις αποτελούν οι πράσινες φορολογίες και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
Οι πράσινοι φόροι
Οι πράσινοι φόροι είναι προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της έκτης δόσης. Όπως πληροφορείται ο «Π», τα νομοσχέδια για τους πράσινους όρους μαζί με τα αντισταθμιστικά είναι έτοιμα, ωστόσο η κυβέρνηση δεν τα υποβάλλει λόγω αντιδράσεων από κοινοβουλευτικά κόμματα. Όσον αφορά την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, είναι προαπαιτούμενο για την όγδοη δόση. Οι εκταμιεύσεις για την 7η και 8η δόση, υπολογίζονται στα €176 εκατ.
Σημειώνεται ότι τον Απρίλιο του 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την εκταμίευση της τέταρτης δόσης χορηγίας ύψους €77 εκατ. προς την Κύπρο, από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ). Με την εξέλιξη αυτή, η Κύπρος έχει εισπράξει συνολικά €455 εκατ., από τα οποία το 42% αφορούν τους διαθέσιμους πόρους της χορηγίας από τον ΜΑΑ. Το ποσό των €455 εκατ. αφορά στο 38% των συνολικών διαθέσιμων πόρων χορηγίας και δανείου. Το ποσοστό των εκταμιεύσεων για την Κύπρο περιορίζεται στο 37,2% έναντι 50% που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ.
