Η έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής για τα «χρυσά» διαβατήρια που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 7 Ιουνίου 2021 επιρρίπτει ευθύνες στον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, και σε δυο πρώην υπουργούς του για σύγκρουση συμφέροντος. Στην έκθεση κατονομάζονται οι πρώην υπουργοί Μάριος Δημητριάδης και Σάββας Αγγελίδης, ο οποίος, σήμερα αποφασίζει για τις διώξεις στο σκάνδαλο των «χρυσών» διαβατηρίων με την ιδιότητα του βοηθού γενικού εισαγγελέα.
Ενώπιον της Αρχής κατά της Διαφθοράς βρίσκονται καταγγελίες και για άλλους δυο πρώην υπουργούς που συνδέονται με παρόχους «χρυσών» διαβατηρίων, οι οποίοι, μάλιστα κατονομάστηκαν σε συνεδρία της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής που πραγματοποιήθηκε την 1/9/2022 και ζητήθηκε η διερεύνηση τους. Πρόκειται για τους πρώην υπουργούς Κυριάκο Κούσιο και Νατάσα Πηλείδου.
Όπως προκύπτει από την ενημέρωση που είχαμε χθες από το δικηγορικό γραφείο Κούσιος, Κορφιώτης, Παπαχαραλάμπους Δ.Ε.Π.Ε., που υπέβαλε επτά αιτήσεις για την έκδοση «χρυσών» διαβατηρίων, όταν υποβλήθηκαν οι αιτήσεις και εγκρίθηκαν τα «χρυσά» διαβατήρια ο κ. Κούσιος δεν κατείχε κανένα δημόσιο αξίωμα. Γεγονός, που θα επιβεβαιωθεί και από την επικείμενη έρευνα της Αρχής κατά της Διαφθοράς, η οποία θα έχει πλήρη πρόσβαση στα αρχεία του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργείου Οικονομικών.
Πάντως η κ. Πηλείδου δήλωσε στον «Π» ότι εργάστηκε στην PwC ως υπάλληλος και όχι ως Συνέταιρος ή Director, από τον Ιούλιο του 2003 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2012. «Από τον Νοέμβριο 2011 μέχρι και την ημερομηνία παραίτησης μου», ανέφερε, «εργαζόμουν στην PwC Λονδίνου όπου δεν είχα καμία επαφή με τις δραστηριότητες της PwC Κύπρου. Καθόλη τη διάρκεια της εργοδότησης μου στην PwC, εργαζόμουν στα Τμήματα Ελέγχου και Φορολογίας τα οποία δεν είχαν καμία σχέση ή εμπλοκή σε θέματα πολιτογράφησης. Κατά την ημερομηνία παραίτησης μου, η θέση που κατείχα στην PwC ήταν αυτή του Manager, και όχι Director ή Συνεταίρου. Από την ημέρα αποχώρησης μου από την εταιρεία δεν διατηρώ καμία σχέση ή επαφή με την PwC και δεν έχω καμία γνώση ούτε και εμπλοκή στις δραστηριότητες της».
Οι απαντήσεις Δημητριάδη και Αγγελίδη
Η Ερευνητική Επιτροπή Νικολάτου αναφέρει στο πόρισμα της (σελ. 278 - 288) ότι, προκύπτει ζήτημα δεοντολογίας αναφορικά με τον τέως Υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων κ. Μάριο Δημητριάδη και τον τέως Υπουργό Άμυνας και νυν Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα κ. Σάββα Αγγελίδη, για ενδεχόμενη παράβαση της Χάρτας Δεοντολογίας που υπέγραψαν ως μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου.
Η Ερευνητική Επιτροπή σημειώνει ότι στις 24 Μαΐου 2021 έλαβε επιστολή από τον κ. Δημητριάδη με την οποία εκφράζει τις θέσεις του σε σχέση με τις αναφορές που εμπεριέχονται στο Ενδιάμεσο Πόρισμα για ενδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων δια της συμμετοχής του στο Υπουργικό Συμβούλιο κατά την λήψη αποφάσεων αναφορικά με την κατ΄εξαίρεση πολιτογράφηση αλλοδαπών επενδυτών και επιχειρηματιών.
Ειδικότερα, ο κ. Δημητριάδης αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι ουδεμία απόκλιση υπήρξε από την Χάρτα Δεοντολογίας καθότι κατά την εξέταση των αιτήσεων από το Υπουργικό Συμβούλιο, δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει ότι κάποιες από τις αιτήσεις αφορούσαν το συνδεδεμένο με αυτόν γραφείο (Αντρέας Δημητριάδης και ΣΙΑ Δ.Ε.Π.Ε.), αφού τα μέλη του Υπουργικού δεν είχαν ενώπιον τους ούτε το πλήρες ονοματεπώνυμο του αιτητή αλλά ούτε και αυτό του παρόχου.
Αναφορικά με τον τέως Υπουργό Άμυνας και νυν Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα κ. Σάββα Αγγελίδη διαφαίνεται ότι μικρός αριθμός αιτήσεων πολιτογράφησης επενδυτών υποβλήθηκε μέσω του δικηγορικού γραφείου (LLPO Law Firm ) στο οποίο εργάζεται συνδεδεμένο με αυτόν πρόσωπο, ως υπάλληλος.
Σημειώνεται ότι στις 7 Μαΐου 2021 η Ερευνητική Επιτροπή έλαβε επιστολή από τον κ. Σάββα Αγγελίδη όπου αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι κατά την περίοδο συμμετοχής του στις συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ουδέποτε ενημερώθηκε για την ταυτότητα των παρόχων που υπέβαλλαν αιτήσεις πολιτογράφησης, ως εκ τούτου δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει για τις τρεις αιτήσεις πολιτογράφησης οι οποίες υπεβλήθησαν από το συνδεδεμένο με αυτόν γραφείο. Αναφορικά με το συνδεδεμένο με αυτό πρόσωπο που εργάζεται ως υπάλληλος στο εν λόγω δικηγορικό γραφείο, ο κ. Αγγελίδης ανέφερε επίσης ότι τα καθήκοντα του εν λόγω προσώπου δεν αφορούν σε κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις αλλοδαπών επενδυτών.
Οι ευθύνες και ο Αναστασιάδης
Σε σχέση με τις πιο πάνω αναφορές, η Ερευνητική Επιτροπή θεωρεί ότι το γεγονός της εκχώρησης της ευθύνης για επαρκή και δέουσα έρευνα των πραγματικών δεδομένων κάθε αίτησης πολιτογράφησης από το Υπουργικό Συμβούλιο προς το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υπουργείο Οικονομικών, δεν αποτελεί νομιμοποιητική βάση προς αποποίηση των ευθυνών του ίδιου του Υπουργικού Συμβουλίου και των μελών αυτού. «Ως το αρμόδιο συλλογικό όργανο άσκησης της εκτελεστικής εξουσίας, το Υπουργικό Συμβούλιο όφειλε να προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την επαρκή και δέουσα άσκηση των καθηκόντων του», αναφέρει στο πόρισμα της η Ερευνητική Επιτροπή. Προσθέτοντας, παράλληλα, τα εξής: «Κατά παρόμοιο τρόπο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, συμμετείχε στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου όπου το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε και αιτήσεις που προωθούσε το δικηγορικό γραφείο στο οποίο συγγενείς του πρώτου βαθμού κατείχαν το 50% ή άλλα πρόσωπα, τα οποία ήταν συνδεδεμένα με αυτόν, και συμμετείχαν στο πρόγραμμα μέσω της παροχής άλλων υπηρεσιών. Το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει δικαίωμα ψήφου, κατά την άποψη μας δεν απαλλάσσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας από την υποχρέωση και αυτός, να ενεργεί με απόλυτη αμεροληψία και να φαίνεται ότι ενεργεί κατ’ αυτό τον τρόπο».
Θα μπορούσαν να ακυρωθούν τα χρυσά διαβατήρια
Η Ερευνητική Επιτροπή προβαίνει και σε μια άλλη διαπίστωση: Λόγω του ότι δεν λάμβαναν σχετική πληροφόρηση, τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου ουδέποτε εφάρμοσαν τη Χάρτα Δεοντολογίας που υπέγραψαν και γεγονός παραμένει το ότι το Υπουργικό Συμβούλιο δεν εφάρμοζε την αρχή της αμερόληπτης κρίσης. Σημειώνοντας, παράλληλα, τα εξής: «Το ζήτημα της υποκειμενικής και αντικειμενικής αμεροληψίας, σχετίζεται με τη νομιμότητα των ίδιων των αποφάσεων που επηρεάζονται από το εν λόγω γεγονός, ανεξάρτητα από το κατά πόσο επί της ουσίας οι ληφθείσες αποφάσεις ήταν αμερόληπτες ή όχι. Σύμφωνα με τη νομολογία και τη βιβλιογραφία, η παραβίαση της αρχής της αμεροληψίας «οδηγεί σε ακύρωση της σχετικής απόφασης, χωρίς να είναι ανάγκη να αποδειχθεί ότι η απόφαση που λήφθηκε υπήρξε, πράγματι, μεροληπτική. Το κριτήριο είναι αντικειμενικό και όχι υποκειμενικό». Βεβαίως, για να κηρυχθεί άκυρη η απόφαση, θα πρέπει πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον να προσβάλει τις εν λόγω αποφάσεις, ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου».
Διέπραξαν αδίκημα; Και εάν ναι, ποιος θα το αποφασίσει;
Η Αρχή κατά της Διαφθοράς θα συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε η Ερευνητική Επιτροπή. Θα πρέπει να διερευνήσει κατά πόσο ο τέως Πρόεδρος Αναστασιάδης και οι πρώην υπουργοί του έχουν διαπράξει ποινικό αδίκημα. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το πόρισμα της Αρχής κατά της Διαφθοράς θα διαβιβαστεί στον Γενικό Εισαγγελέα, Γιώργο Σαββίδη, για τις δικές του ενέργειες. Και εδώ προκύπτει άλλο ζήτημα: Ο κ. Σαββίδης ήταν μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου του κ. Αναστασιάδη και ο κ. Αγγελίδης είναι σήμερα υφιστάμενος του.
Το ΑΚΕΛ δια του βουλευτή του Χρίστου Χριστοφίδη αμφισβήτησε δημόσια την αμεροληψία των δυο επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας.
Το ζήτημα, προς το παρόν, δεν απασχολεί την Αρχή κατά της Διαφθοράς, η οποία συστήνει υπομονή μέχρι την ολοκλήρωση της έρευνας που αναμένεται να αρχίσει αρχές Οκτωβρίου.
