Αίσθηση προκάλεσε η μεγάλη εκδήλωση της Τρίτης στα κατεχόμενα με τη συμμετοχή χιλιάδων Τουρκοκυπρίων -υπολογίζεται ότι συμμετείχαν 15 χιλιάδες πρόσωπα- για το θέμα της μαντίλας το οποίο σε χρόνο ρεκόρ έγινε το πρώτο ζήτημα που απασχολεί την κοινότητα το τελευταίο διάστημα. Είναι ένα ζήτημα το οποίο οδηγεί σε συσπείρωση τους Τουρκοκύπριους στη μεγάλη τους προσπάθεια να κρατήσουν ζωντανά τα κοσμικά τους χαρακτηριστικά. «Η Κύπρος είναι κοσμική και ως τέτοια θα παραμείνει», είναι το κυρίαρχο σύνθημα που επικρατεί στην κοινότητα και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο μιας απρόσμενης συσπείρωσης των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων.
Η μάχη της ταυτότητας
Η μάχη των Τουρκοκυπρίων για τη διατήρηση της κοσμικότητας βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και δεκαετίες. Αντανακλαστικά, αυτή η μάχη πήρε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μετά την τουρκική εισβολή και κυρίως μετά την έλευση στην Τουρκία του Κόμματος Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης. Είναι διαδικασία δεκαετιών και μία συνεχής προσπάθεια των ανθρώπων στα κατεχόμενα να διατηρήσουν, μέσα σε ιδιαίτερα δύσκολες συγκυρίες, την ξεχωριστή τους κυπριακή ταυτότητα και να σώσουν την κοσμική τους παιδεία η οποία άντεξε στα χρόνια.
Το θέμα της μαντίλας ακολουθεί την πολιτική ανέγερσης τζαμιών, τη δημιουργία θρησκευτικών σχολείων, στοιχεία που πέρασαν την τελευταία εικοσιπενταετία με κίνδυνο να αλλοιώσουν πλήρως όχι μόνο το περιβάλλον στο οποίο διαβιεί η τουρκοκυπριακή κοινότητα αλλά και την ίδια την πολιτισμική της ιστορία.
Οι εκδηλώσεις στα κατεχόμενα με αφορμή τη μαντίλα, σημειώνει σε ανάρτησή του στα ΜΚΔ ο τουρκολόγος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου Νίκος Μούδουρος, αποδεικνύουν πως «αν υπάρχει διαφορά μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων είναι η εξέλιξη της σχέσης τους με τις θρησκείες». Όπως αναφέρει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου, η συμμετοχή σε μια μαζική κινητοποίηση διαμαρτυρίας ενάντια στην ελευθεροποίηση της χρήσης της μαντίλας στα σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης πολιτικών με διαφορετικές ιδεολογικές κατευθύνσεις, όπως είναι ο Μουσταφά Ακιντζί και ο Σερντάρ Ντενκτάς, είναι σημαντικό στοιχείο αναφοράς. «Είναι μια από τις μαρτυρίες της ιστορικής διάστασης της κοσμικότητας ως δομικό-αναπόσπαστο μέρος της τουρκοκυπριακής ταυτότητας». Εκτιμά ακόμη ο Νίκος Μούδουρος πως «ο κοσμικός τρόπος ζωής, η κοσμική κοσμοαντίληψη -δηλαδή η απουσία της θρησκείας από την εξήγηση και κατανόηση των εγκοσμίων- είναι κάτι που χαρακτηρίζει τη συντριπτική πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων. Η κοσμικότητα δεν είναι μόνο πολιτική διεκδίκηση μιας ιδεολογίας. Για τους Τουρκοκύπριους είναι επίσης παγκοινοτική υπόθεση. Διαπερνά όλους τους πολιτικούς και ιδεολογικούς χώρους», σημειώνει ο τουρκολόγος.
Οι εξελίξεις στα κατεχόμενα, οι αντιδράσεις από την απόφαση του «υπουργείου παιδείας» το οποίο ήδη ανακοίνωσε τη δημοσίευση του (τροποποιητικού) κανονισμού «για τους κανόνες συμπεριφοράς και την πειθαρχία εντός και εκτός των σχολείων μέσης εκπαίδευσης», αφήνουν τα δεδομένα ανοικτά, με τη δυναμική των αντιδράσεων να μεγαλώνει το επόμενο διάστημα.
Και η Σιμπέλ Τατάρ
Ενδεικτική της ευρύτητας που προσλαμβάνει στα κατεχόμενα η αντίδραση στο θέμα της μαντίλας είναι και χθεσινή αντίδραση της Σιμπέλ Τατάρ, της συζύγου του Ερσίν Τατάρ, η οποία σε ανάρτησή της στα ΜΚΔ εξέφρασε ανοικτά τη στήριξή της προς τις χιλιάδες που έχουν διαμαρτυρηθεί ενάντια στον κανονισμό για τη μαντίλα. «Δικαιολογημένη» η αντίδραση των πολιτών που βγήκαν στους δρόμους, λέει η σύζυγος Τατάρ, στον κανονισμό τον οποίον προώθησε το «υπουργείο παιδείας», χαρακτηρίζοντας την τροποποίηση «αχρείαστη». Ανέφερε μάλιστα ότι θα συμμετείχε και η ίδια στην πορεία διαμαρτυρίας, εάν δεν συνέπιπτε με τα εγκαίνια ενός πολιτιστικού έργου στο οποίο αφιέρωσε πολύ κόπο και το οποίο είχε προγραμματιστεί μήνες πριν. «Αν δεν υπήρχαν τα εγκαίνια θα ήμουν κι εγώ στην πορεία», τόνισε. Αν και, όπως υποστήριξε, σέβεται τις γυναίκες που φορούν τη μαντίλα, εντούτοις, είναι αντίθετη στο να υποχρεώνονται να φορούν μαντίλα ανήλικες μαθήτριες (κάτω των 18 ετών), συχνά κατόπιν επιθυμίας των οικογενειών τους, και μάλιστα μέσα σε σχολικές αίθουσες όπου είναι αναρτημένη η φωτογραφία του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Όπως εκτιμάται, η αντιπαλότητα για τη μαντίλα, επειδή ακριβώς είναι ένα ζήτημα κρίσιμο για την τ/κ κοινότητα, θα ενταθεί το επόμενο διάστημα και θα αποτελέσει ένα βήμα αντίστασης της κοινότητας ενόψει και της διαδικασίας των λεγόμενων εκλογών τον προσεχή Οκτώβριο για την ανάδειξη του νέου ηγέτη της. Η μάχη για την κοσμικότητα θα ενταθεί, ενώ αυτό θα επιφέρει μια συνεχή και ισχυρή πόλωση στην κοινωνία κατά τη διάρκεια της οποίας θα είναι πλήρως διακριτή η δράση των Τουρκοκυπρίων σε σχέση με τη δράση των εποίκων.
