Σοβαρά ερωτήματα για τη διαφάνεια και την εγκυρότητα της διαδικασίας επιλογής υποψηφίων για τη θέση του Κύπριου δικαστή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΑΔ) εγείρει με επιστολή που απέστειλε στο Συμβούλιο της Ευρώπης ο δικηγόρος Δρ. Χρίστος Κληρίδης, ενεργώντας ως νομικός εκπρόσωπος δύο υποψηφίων.
Στην επιστολή του, ο Δρ. Κληρίδης υποστηρίζει ότι η πρόσφατη ενημέρωση της κυπριακής κυβέρνησης προς τα όργανα του ΣτΕ (Doc. 16233, 4/7/25) περιλαμβάνει «ουσιώδεις ανακρίβειες, παραλείψεις και παραπλανητικές αναφορές» για την εγχώρια διαδικασία.
Μεταξύ άλλων, καταγγέλλεται ότι αποσιωπήθηκε θεσμική αλλαγή του 2023 με την οποία, κατόπιν εισήγησης του Υπουργού Εξωτερικών Κωνσταντίνου Κόμπου, το Πανεπιστήμιο Κύπρου απέκτησε μόνιμη εκπροσώπηση στο Συμβουλευτικό Σώμα επιλογής, ενώ τα υπόλοιπα πανεπιστήμια μετέχουν εκ περιτροπής. Ο κ. Κόμπος υπήρξε μέλος του ακαδημαϊκού προσωπικού του Πανεπιστημίου Κύπρου επί 16 έτη.
Αυτούσια η ανακοίνωση:
Ο Δικηγόρος Δρ. Χρίστος Κληρίδης, ενεργώντας ως νομικός εκπρόσωπος 2 υποψηφίων για τη θέση Κύπριου Δικαστή στο ΕΔΑΔ, απέστειλε στα αρμόδια όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης επιστολή σχετικά με τη διαδικασία επιλογής υποψηφίων για τη θέση του Κύπριου Δικαστή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΑΔ), επισημαίνοντας ότι η πρόσφατη επικοινωνία της Κυπριακής Κυβέρνησης (Doc. 16233, ημερομηνίας 4/7/25) με την οποίαν περιγράφεται η κυπριακή διαδικασία προς τα όργανα του ΣτΕ, περιέχει ουσιώδεις ανακρίβειες, παραλείψεις και παραπλανητικές αναφορές.
Συγκεκριμένα:
- Απόκρυψη θεσμικής αλλαγής υπέρ του Πανεπιστημίου Κύπρου – σύγκρουση συμφέροντος Υπουργού Εξωτερικών
Γίνεται αναφορά στην επιστολή του Υπουργείου Εξωτερικών ημερ. 4/7/25 στο Συμβούλιο της Ευρώπης (Doc. 16233) σε αλλαγή που έγινε στη σύνθεση του Συμβουλευτικού Σώματος το 2023 λόγω της δημιουργίας του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου. Παραλείπεται όμως να γίνει ενημέρωση του Συμβουλίου της Ευρώπης και για μια άλλη αλλαγή που έγινε το 2023, για την οποίαν εγείρεται σοβαρό ζήτημα δεοντολογίας για τον Υπουργό Εξωτερικών. Το 2023 θεσπίστηκε —με εισήγηση του Υπουργού Εξωτερικών κ. Κωνσταντίνου Κόμπου— μόνιμη εκπροσώπηση του Πανεπιστημίου Κύπρου στο Συμβουλευτικό Σώμα, ενώ τα λοιπά πανεπιστήμια μετέχουν εκ περιτροπής. Η αλλαγή αυτή, η οποία δίδει προνομιακό καθεστώς στο πρώην πανεπιστημιακό ίδρυμα του Υπουργού, στο οποίο εργάστηκε για 16 έτη μέχρι το διορισμό του και η οποία περιλαμβανόταν σε δική του πρόταση (της οποίας επιμένει να αποκρύβει το Μέρος ΙΙ που περιέχει την διαδικασία επιλογής και τα σχετικά κριτήρια), δεν έχει αποκαλυφθεί στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
- Παρουσίαση του εσκεμμένου αποκλεισμού υποψηφίου ως «μη παρουσίαση υποψηφίου στις συνεντεύξεις»
Ο αποκλεισμός ενός κατάλληλου υποψηφίου, μέλους του κυπριακού δικαστικού σώματος, παρουσιάστηκε ως μία εκούσια απουσία από τις συνεντεύξεις. Ο εν λόγω υποψήφιος ο οποίος και ήγειρε θέμα για την παρουσία Υπουργών στο Σώμα Επιλογής και για την προεδρία από τον Υπουργό Εξωτερικών Σώματος που επέλεγε υποψήφιους για δικαστική θέση , υπήρξε ο μοναδικός ενδιαφερόμενος υποψήφιος, που δεν έτυχε συνεντεύξεως. Έχει αποκρυφθεί από το ΣτΕ ότι ο εν λόγω υποψήφιος, είχε ειδοποιήσει το Σώμα Επιλογής ότι ήταν στο εξωτερικό για σοβαρό οικογενειακό ζήτημα και ότι ανέμενε εξέταση αιτημάτων που είχε υποβάλει (μεταξύ των οποίων και αιτήματα για λήψη των λεπτομερειών της διαδικασίας και εξαίρεση μελών του Σώματος λόγω σχέσης τους με υποψηφίους), δηλώνοντας με σαφήνεια ότι ήταν έτοιμος να προβεί σε διευθετήσεις, με τη ρύθμιση των ζητημάτων για να παραστεί στις συνεντεύξεις. Διευκρινιστικά, τα αιτήματα υποβλήθηκαν στα μέλη του Σώματος Επιλογής, στις 28/3/25, αμέσως μετά την αποκάλυψη στην ύστατη στιγμή, στις 20/3/25 από τον Υπουργό Εξωτερικών, των ονομάτων τους, , μετά από έντονες παραστάσεις του υποψηφίου που ήγειρε τα ζητήματα. Τα θέματα που εγέρθηκαν στις 28/3/25, ουδέποτε εξετάστηκαν και ουδέποτε το Συμβουλευτικό Σώμα απάντησε στον υποψήφιο. Προχώρησε σε συνεντεύξεις στις 4/4/25 στην απουσία του, χωρίς να τον ενημερώσει ότι θα προχωρούσε σε αυτές, χωρίς να απαντήσει στην επιστολή του και μάλιστα -ως ήταν αίτημα του υποψήφιου στις 28/3/25- μέλος του Σώματος όντως εξαιρέθηκε στη συνέχεια λόγω σχέσης με υποψήφιο. Το μέλος δεν αντικαταστάθηκε, αν και ήταν ex-officio εκ μέρους ιδιωτικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων -που συμμετείχαν εκ περιτροπής σε αντίθεση με το πρώην Πανεπιστήμιο του ΥΠΕΞ- και το Σώμα δεν επιλήφθηκε οιωνδήποτε άλλων ζητημάτων. Ουδέποτε οιοσδήποτε υποψήφιος ενημερώθηκε από το Σώμα για την εξαίρεση μέλους του. Παράλληλα με τον αποκλεισμό του υποψηφίου, το Σώμα παραχώρησε διευκόλυνση σε άλλο υποψήφιο για διαδικτυακή συνέντευξη. Ακόμη και σε γραπτή διαμαρτυρία του υποψηφίου μετά από λίγες μέρες (7/4/25) τόσο για τη διεξαγωγή των συνεντεύξεων χωρίς να ειδοποιηθεί και χωρίς εξέταση των αιτημάτων του, όσο και για τον αποκλεισμό του, το Σώμα, όχι μόνο δεν προχώρησε σε διεξαγωγή συνέντευξης, αλλά συνέχισε να μην απαντά.
- Προχρονολογημένες αποφάσεις & απόκρυψη επιστολών/ενστάσεων και αιτημάτων στη διαδικασία
Στα πλαίσια της παράλειψης αναφοράς ότι τίθεντο ζητήματα για τη διαδικασία από υποψήφιο και της παρουσίασης του αποκλεισμού του ως εκούσιας μη παρουσίασης, προχρονολογούνται εξελίξεις και καταγράφονται μη πραγματικές ημερομηνίες που αντικρούονται από έγγραφα τα οποία έχουν ήδη προσκομιστεί στο Συμβούλιο της Ευρώπης από τον Δρ. Κληρίδη. Μεταξύ άλλων, στα πλαίσια της παρουσίασης υποψηφίου ως οικειοθελώς μη παρόντος σε συνεντεύξεις, παρουσιάζεται κατά τρόπο στρεβλό και προχρονολογείται η εξαίρεση μέλους που έγινε κατόπιν αιτήματος του υποψηφίου στις 28/3/25, ως γενόμενη από προηγουμένως στις 4/3/25 από μόνη της, ενώ μέχρι και τις 20/3/25 με επιστολές του κ. Κόμπου προς τους υποψήφιους, το εν λόγω μέλος συμπεριλαμβανόταν ακόμα στη σύνθεση του Σώματος.
- Παράλειψη ελέγχου του κριτηρίου «υψηλού επιπέδου γνώσης του εθνικού νομικού συστήματος»
Παράλειψη εγχώριας δημοσίευσης του αποτελέσματος της διαδικασίας Επισημαίνεται ότι στην επιστολή της Κυπριακής Δημοκρατίας, γίνεται αναφορά στα κριτήρια βάσει των οποίων αξιολογήθηκαν υποψήφιοι , στα οποία δεν περιλαμβάνεται η υψηλή γνώση του κυπριακού συστήματος δικαίου, Το κρίσιμο αυτό κριτήριο (άρθρο 21 ΕΣΔΑ και Κατευθυντήριες Γραμμές 2012) αγνοήθηκε στην πράξη, μολονότι αναφερόταν ρητά στην προκήρυξη. Ούτε και η πρακτική νομική εμπειρία φαίνεται να συνυπολογίστηκε. Τούτο εξηγεί και το γιατί προωθήθηκαν κάποιοι υποψήφιοι χωρίς αποδεδειγμένη υψηλή γνώση του κυπριακού δικαίου και πρακτική εμπειρία, ενώ παραγκωνίστηκαν κάποιοι άλλοι με σαφώς ανώτερα συναφή προσόντα.
- Ζητήματα διαφάνειας και δημοσιότητας
Παραλείπεται να αναφερθεί ότι, κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας, η σύνθεση του Σώματος δεν δημοσιεύθηκε με την προκήρυξη και γνωστοποιήθηκε στους υποψηφίους πολύ κοντά στην ημερομηνία των συνεντεύξεων. Τα μέλη του Σώματος παρουσιάζονται εσφαλμένα στην επιστολή προς το ΣτΕ ως ήδη διορισμένα στις 16/12/24 ενώ στην προκήρυξη της θέσης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 27/12/24 φαινόταν ότι δεν είχαν ακόμη διοριστεί (αναφερόταν ότι θα διορίζονταν). Ούτε αποκαλύπτεται ότι δεν δημοσιοποιήθηκε η σύνθεση του Σώματος Επιλογής.
Όπως επίσης προκύπτει από την επιστολή προς το ΣτΕ, ο τελικός κατάλογος υποψηφίων, κατά παράβαση της σχετικής, βάσει διαφάνειας, υποχρέωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν δημοσιεύθηκε εθνικά πριν αποσταλεί στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Με την επιστολή του ο Δρ. Κληρίδης επίσης παραπέμπει στην ουγγρική διαδικασία που εξετάζεται παράλληλα με την κυπριακή, υποδεικνύοντας ότι: 1. Στην Ουγγαρία, υπουργοί δεν μετείχαν στο εθνικό όργανο αξιολόγησης 2. Η Ουγγαρία προέβηκε σε προηγούμενη δημοσίευση σε εθνικό επίπεδο των ονομάτων των επιλεχθέντων υποψηφίων, πριν την κοινοποίησή τους στο Στρασβούργο, ως οι δέουσες προϋποθέσεις βάσει των κριτηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης και 3. Στην Ουγγαρία προτιμήθηκαν υποψήφιοι με γνώση του εθνικού δικαίου και πρακτική εμπειρία.
Η εν λόγω σύγκριση αναδεικνύει σαφείς αποκλίσεις της κυπριακής πρακτικής από τις υποχρεωτικές αρχές του ΣτΕ για τις εθνικές διαδικασίες και την περιφρόνηση των κυπριακών αρχών προς τα δέοντα κριτήρια. Ζητείται από την αρμόδια Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης να εξετάσει ενδελεχώς τα στοιχεία και να εισηγηθεί ότι ο κατάλογος υποψηφίων που έχει υποβάλει η Κυπριακή Δημοκρατία, πρέπει να απορριφθεί.
