Τη διαδικασία απευθείας ανάθεσης του έργου για τις ηλεκτρονικές ταυτότητες χωρίς να προηγηθεί απευθείας διαγωνισμός και την σχέση του Υφυπουργού Καινοτομίας με την ανάδοχο εταιρεία, αναδεικνύει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε έκθεσή της που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Η έκθεση αφορά αποκλειστικά στα ευρήματα του ελέγχου που έγινε για την απευθείας ανάθεση από το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής για την έκδοση 100.000 ηλεκτρονικών ταυτοτήτων από ιδιωτική εταιρεία. Από τον έλεγχο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας προκύπτουν δύο σοβαρά ζητήματα τα οποία δημιουργούν εύλογα ερωτήματα τα οποία καλείται το Υφυπουργείο να απαντήσει.
Πρώτο: Τον Οκτώβριο 2024, το Συμβούλιο Προσφορών ενέκρινε την ανάθεση του έργου στην εν λόγω Ιδιωτική Εταιρεία με εκτίμηση κόστους €3,85εκ., χωρίς να προηγηθεί ανοιχτή διαδικασία προσφορών. Κατά την απευθείας διαπραγμάτευση, η εταιρεία υπέβαλε προσφορά με ποσό όσο και το ποσό της εκτίμησης δαπάνης, ήτοι €3,9εκ. Η διαπραγμάτευση με την εταιρεία είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά €0,5 ανά Ταυτότητα, δηλαδή μείωση συνολικά €50.000, και τελικό ποσό σύμβασης τα €3,85εκ.
Το Υφυπουργείο αιτιολόγησε την απόφαση, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρχαν άλλοι οικονομικοί φορείς με την απαιτούμενη πιστοποίηση. Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, παρόλο που όντως τη δεδομένη στιγμή φαίνεται ότι δεν υπήρχε άλλος οικονομικός φορέας στην Κυπριακή Δημοκρατία, δεν είναι ξεκάθαρο ότι άλλοι οικονομικοί φορείς από την ΕΕ δεν θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε μια ανοιχτή προσφορά, ειδικά αν δινόταν επαρκής χρόνος με δεδομένο ότι η σχετική νομοθεσία ψηφίστηκε το 2021. Η Ελεγκτική Υπηρεσία τονίζει ότι, πιθανή συμμετοχή και άλλων φορέων πιθανώς θα διασφάλιζε πιο ανταγωνιστική τιμή. Σε ό,τι αφορά στο επείγον της διαδικασίας που επικαλέστηκε το Υφυπουργείο η Ελεγκτική σημειώνει: «η ανάγκη για τις Ταυτότητες ήταν γνωστή στο Υφυπουργείο πριν την ψήφιση της σχετικής νομοθεσίας, οπότε οποιαδήποτε επίκληση του «επείγοντος» δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή».
Δεύτερο: Η απευθείας ανάθεση του έργου για δημιουργία των ηλεκτρονικών ταυτοτήτων, έγινε στην εταιρεία στην οποία απασχολείτο ο Υφυπουργός πριν τον διορισμό του από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στη θέση του Υφυπουργού. Πρόκειται για μια σημαντική παράμετρος, η οποία προφανώς για σκοπούς αξιοκρατίας θα έπρεπε να είχε ληφθεί σοβαρά υπόψη, χωρίς να σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι προκύπτει οτιδήποτε μεμπτό, είτε για τον Υφυπουργό, είτε για την εταιρεία. Για το συγκεκριμένο ζήτημα η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει: «Δεδομένης της ιδιάζουσας σχέσης που είχε ο Υφυπουργός με τη συγκεκριμένη εταιρεία (ήταν ο Εκτελεστικός Διευθυντής της Εταιρείας πριν διοριστεί ως Υφυπουργός), το Υφυπουργείο θα έπρεπε κατά την άποψη μας, να ακολουθήσει τουλάχιστον τη διαδικασία «Εκούσιας Προκήρυξης».
Ευκαιρία και σε άλλους φορείς
Τον Ιανουάριο 2025, ανατέθηκε μετά τη διαπραγμάτευση η σύμβαση για έκδοση 100.000 ηΤαυτοτήτων από την Εταιρεία για το ποσό των €3,85εκ. Θα πρέπει, κατά την άποψη μας, το Υφυπουργείο να προβεί έγκαιρα στις απαραίτητες ενέργειες, όπως εξάλλου είναι και η δέσμευση του μέσα από την Πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο και το αίτημα που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο Προσφορών για έγκριση της πιο πάνω διαδικασίας, ώστε να δοθεί ευκαιρία συμμετοχής και σε άλλους οικονομικούς φορείς, για ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού για τις μελλοντικές αγορές. Το Υφυπουργείο έχει εκφράσει την πρόθεση του να προχωρήσει έγκαιρα με τις σχετικές διαδικασίες.
Τι είναι η Ηλεκτρονική Ταυτότητα
Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα (ηΤαυτότητα) αναφέρεται στις ηλεκτρονικές μορφές ταυτοποίησης ενόςατόμου. Περιλαμβάνει πληροφορίες που επιβεβαιώνουν την ταυτότητα σε ψηφιακά περιβάλλοντα και είναι σημαντική για την ασφάλεια και την ταυτοποίηση/ιδιωτικότητα των χρηστών στο διαδίκτυο. Στην Κύπρο, η εξασφάλιση ηΤαυτοτήτων γίνεται σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για την Ψηφιακή Ταυτότητα (EUDI), ο οποίος στοχεύει στην απλοποίηση των διαδικασιών ταυτοποίησης και στην αύξηση της ασφάλειας.
Σημειώνεται ότι, η εφαρμογή του έργου έχει ξεκινήσει στις 20.01.2025, και σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία μέχρι σήμερα ο αριθμός έκδοσης ηΤαυτοτήτων δεν έχει ξεπεράσει τις 10.000, παρόλο μάλιστα που η αίτηση για τις πρώτες 30.000 είναι δωρεάν.
