Επικρίσεις προς την κυβέρνηση, τη σημερινή αλλά και την προηγούμενη, ακούστηκαν από βουλευτές της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής, για τους πόρους που έχουν δοθεί για μεγάλα ζητήματα που συνδέονται με το υδατικό πρόβλημα, κυρίως για τη μείωση των απωλειών νερού λόγω βλαβών στο δίκτυο και για την ασφάλεια των φραγμάτων. Στον απόηχο της τελευταίας ειδικής έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με τίτλο «Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων στην Κύπρο», το ποσό των 8 εκατ. ευρώ, που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και δόθηκε στους πέντε ΕΟΑ για έργα μείωσης των απωλειών, παρουσιάστηκε από τους τους βουλευτές, τους ΕΟΑ και τις αγροτικές οργανώσεις και ως μία σταγόνα στον ωκεανό. Ενδεικτικά, όπως λέχθηκε από τον γενικό γραμματέα του Παναγροτικού Συνδέσμου Κύπρου, Τάσο Γιαπάνη, το ποσό αυτό δεν αρκεί ούτε για δύο χωριά του συμπλέγματος Κοκκινοχωρίων.
Προβληματισμός εκφράστηκε για τη μη παραχώρηση των 26 εκατ. ευρώ που ζήτησαν οι ΕΟΑ και αφορούσαν ώριμα έργα που κατέγραψε το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων. Ο ανώτερος εκτελεστικός λειτουργός του Υπουργείου Γεωργίας, Μιχάλης Μιχαήλ, ενημέρωσε ότι αποφάσισαν να εισηγηθούν στο Υπουργικό το ποσό των 8 εκατ. ευρώ, διότι θα αφορούσαν έργα που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν εντός του 2025, με άμεσο όφελος κατά την τρέχουσα και επόμενη χρονιά, όπου εντοπίζουν έντονο υδατικό πρόβλημα. Επίσης ανέφερε ότι τα λεφτά αυτά δεν προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ΘΑλΕΙΑ. Ωστόσο, απαντώντας στο ερώτημα που τους έθεσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής, Ζαχαρίας Κουλίας, εάν είναι σε θέση να προχωρήσουν άμεσα με έργα μείωσης των απωλειών, σε περίπτωση που το κράτος τούς παραχωρήσει περισσότερα χρήματα, οι ΕΟΑ απάντησαν καταφατικά. Ενδεικτικά, ο πρόεδρος του ΕΟΑ Λάρνακας, Άγγελος Χατζηχαραλάμπους, ανέφερε ότι έχουν ώριμα έργα, τα οποία θα μπορούσαν να υλοποιήσουν άμεσα εάν τους δοθούν περισσότεροι πόροι. «Τα 8 εκατ. ευρώ είναι πολύ μικρό ποσό για τους πέντε ΕΟΑ, για να μπορέσουν να υλοποιήσουν τα έργα τα οποία είναι απαραίτητα», τόνισε. Η επαρχία, όπως είπε, αντιμετωπίζει απώλειες νερού έως και 40%, ενώ τα δίκτυα που παραλήφθηκαν απαιτούν εκτιμώμενο κόστος αναβάθμισης της τάξης των €40 εκατ., ώστε να επιτευχθεί ένα αποδεκτό επίπεδο απωλειών κάτω του 20%.
Ο γενικός διευθυντής του ΕΟΑ Λευκωσίας, Κωνσταντίνος Παρμακλής είπε ότι είναι σε θέση να προχωρήσουν άμεσα, όσα λεφτά και αν τους δοθούν, ζητώντας συγχρόνως και παραχώρηση περισσότερων δικτύων σε κοινότητες, διότι σύμφωνα με τον Νόμο, θα αποφασίσουν μέχρι το 2029 οι ίδιες για το αν θα ενταχθούν. Αφού σημείωσε ότι οι απώλειες στις κοινότητες της επαρχίας είναι γύρω στο 50%, ενώ στον αστικό ιστό γύρω στο 20%, τόνισε την ανάγκη να διαχειριστεί ο ΕΟΑ το δίκτυο ως ενιαίο, ώστε με επιπλέον πόρους, να μειώσουν τις απώλειες πιο άμεσα.
«Η υπουργός φοβάται»
Ο πρόεδρος τη Επιτροπής και βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, ζήτησε από εκπρόσωπο του Υπουργείου Γεωργίας να μεταφέρει στην υπουργό, Μαρία Παναγιώτου, το μήνυμα ότι πρέπει να παρουσιαστεί η ίδια στην Επιτροπή, για να δώσει εξηγήσεις για τα κενά που υπάρχουν στη διαχείριση του υδατικού και κυρίως για το ποσό των 8 εκατ. ευρώ, το οποίο χαρακτήρισε μικρό. Σημείωσε ότι, αν και προσκαλέστηκε τρεις φορές, η υπουργός δεν ανταποκρίθηκε ακόμα, υποθέτοντας ότι η υπουργός φοβάται να παρουσιαστεί στην Επιτροπή.
Πυρά κατά ΥΠΟΙΚ για απορρίψεις προσλήψεων
Την ίδια ώρα τα πυρά του κ. Κουλία κατευθύνθηκαν και προς το Υπουργείο Οικονομικών, ζητώντας από την αναπληρώτρια διευθύντρια του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, Έλενα Φοινικαρίδου, να καταγράψει για την περίοδο 2015, όταν ξεκίνησε η αποψίλωση της ομάδας συντήρησης φραγμάτων, μέχρι σήμερα, τον αριθμό αναγκαίου προσωπικού που ζητούσε κάθε χρόνο το ΤΑΥ και τι απαντήσεις – απορρίψεις λάμβανε από το Υπουργείο Οικονομικών, ώστε να τα αποστείλει στην Επιτροπή. Επίσης ζήτησε τον κατάλογο των διατελεσάντων υπουργών Γεωργίας για κάθε χρονιά απόρριψης προσωπικού. Στόχος, τόνισε, να βρεθεί ο υπεύθυνος για το 1,5 εκατ. κυβικά μέτρα νερού που χάθηκε λόγω της βλάβης στο Φράγμα του Μαυροκόλυμπου. Επίσης ζήτησε να κατατεθεί και το κοστολόγιο για το χαμένο νερό. Υπενθυμίζεται ότι στις 18 Σεπτεμβρίου λέχθηκε στην Επιτροπή ότι με επίκληση την οικονομική κρίση, τα μέλη της ομάδας συντήρησης φραγμάτων του ΤΑΥ, είτε συνταξιοδοτούνταν είτε μεταφέρονταν σε άλλα τμήματα του Τμήματος, χωρίς να αναπληρώνονται. Εξάλλου ο κ. Κουλίας επικαλέστηκε την τελευταία Έκθεση του Γενικού Ελεγκτή, όπου παρουσιάζεται ο κίνδυνος πρόκλησης βλάβης και σε άλλα φράγματα της Κύπρου, λόγω σοβαρών αδυναμιών, όπως η μη συστηματική προληπτική συντήρηση και η μη έγκαιρη επιθεώρηση από ανεξάρτητους μηχανικούς.
Όταν στην τοποθέτησή του ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών επικαλέστηκε τα μνημονιακά μέτρα και τον Νόμο περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο, ο οποίος καταργήθηκε το 2025, ο κ. Κουλίας διερωτήθηκε γιατί το Υπουργείο Οικονομικών δεν έκανε το διάστημα 2015 – 2025 εξαιρέσεις στις παγοποιήσεις θέσεων του ΤΑΥ, οι οποίες είναι νευραλγικής σημασίας, όπως έκανε με τους γιατρούς του Δημοσίου. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών, μετά την κατάργηση του Νόμου Περί απαγόρευσης πλήρωσης Θέσεων, τώρα είναι σε διαδικασία πλήρωσης 93 θέσεις του ΤΑΥ.
Στο στόχαστρο η επάρκεια κονδυλίων για 46 έργα που εκκρεμούν
Όπως ανέφερε στη συνεδρίαση ο Άκης Κίκας, λειτουργός της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αν και το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων προγραμμάτισε πριν 10 χρόνια ένα 15ετές σχέδιο για υδατικά έργα, εντούτοις μετά από10 χρόνια μόνο τα 14 από τα 60 υλοποιήθηκαν. Σε αυτό το σημείο εξέφρασε τον προβληματισμό της Υπηρεσίας για το γεγονός ότι αν και υλοποιήθηκε μικρός αριθμός έργων, ξοδεύτηκε σχεδόν το μισό ποσό του 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ, το οποίο εγκρίθηκε για αυτά τα έργα. «Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν το υπόλοιπο ποσό που έμεινε είναι αρκετό, για να ολοκληρωθούν όλα τα έργα», είπε. Τότε οι βουλευτές ζήτησαν από το ΤΑΥ να καταθέσει στη Βουλή αναλυτικά τα κόστη ανά έργο, ώστε να ξεκαθαρίσει η εικόνα. «Αν το δούμε σε απόλυτους αριθμούς, ναι, παρουσιάζεται μία μεγάλη διαφορά μεταξύ των έργων που έχουν προγραμματιστεί και των έργων που υλοποιήθηκαν. Αλλά υπάρχουν αρκετά έργα, τα οποία βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης, όπως το έργο του αγωγού Βασιλικού – Λευκωσίας ή το έργο του Κοκκινόκρεμου. Όταν δώσουμε την αναλυτική κατάσταση, θα αποτυπωθεί η πραγματική εικόνα του τι γίνεται με τα συγκεκριμένα έργα», είπε από την πλευρά της η αναπληρώτρια διευθύντρια του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων.
