Μετά τη στρατιωτική παρέλαση για την επέτειο της ανεξαρτησίας της Κύπρου, η καθολική στροφή για εξοπλισμό και ενίσχυση της Εθνικής Φρουράς, που δείχνουν έναν ξεκάθαρο προσανατολισμό προς τη Δύση, εξελίχθηκε σε κεντρικό θέμα συζήτησης. Η αλλαγή ρότας αποτελεί έναν συνδυασμό, κυρίως, πολιτικών και διπλωματικών επιλογών και στη βάση αυτών των αποφάσεων έχει προσαρμοστεί και η αμυντική ενίσχυση.
Αυτή η αλλαγή δεν αποφασίστηκε μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και την εισβολή της Ρωσίας με τις συνεπακόλουθες κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη χώρα του Πούτιν. Η δυτική στροφή για την ενίσχυση της Εθνικής Φρουράς ξεκίνησε ουσιαστικά μετά την οικονομική κρίση του 2013. Μετά τα πρώτα βήματα ανάκαμψης της οικονομίας, και μετά τα πρώτα ενθαρρυντικά μηνύματα που έφτασαν από τα θαλάσσια οικόπεδα εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, λήφθηκε η απόφαση για ενίσχυση του ναυτικού με την απόκτηση του πρώτου πλοίου ανοιχτής θαλάσσης με προοπτική απόκτησης ακόμη ενός.
Στροφή στην αγορά του Ισραήλ
Κατόπιν διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, στις τάξεις της Εθνικής Φρουράς εντάχθηκε τον Ιούνιο του 2018 το πλοίο ανοιχτής θαλάσσης «Ιωαννίδης».
Περίπου την ίδια χρονική περίοδο, αποκτήθηκαν, επίσης από το Ισραήλ, το όπλα tavor τα οποία αποτελούν το βασικό τυφέκιο για τις μονάδες καταδρομών της Εθνικής Φρουράς. Πρόκειται για ένα σύγχρονο τυφέκιο με πολλαπλές δυνατότητες. Με την αλλαγή στα τυφέκια, σηματοδοτήθηκε και μια σημαντική αλλαγή στα πυρομαχικά που φέρει το συγκεκριμένο όπλο. Από τα γνωστά διαμετρήματα 7.62X51 χιλ., που έφεραν τα G3 και άλλα όπλα, έγινε η μετάβαση σε πυρομαχικά 5.56X45 χιλ. Τα εν λόγω πυρομαχικά χρησιμοποιούνται από την πλειονότητα των ενόπλων δυνάμεων των μελών του ΝΑΤΟ.
Η αναφορά στις δύο συγκεκριμένες αγορές καταδεικνύει ότι η στροφή προς την αγορά του Ισραήλ δεν άρχισε… χθες και, κυρίως, έγινε προτού επιβληθούν κυρώσεις προς τη Ρωσία και επιβληθεί εμπάργκο για αγορά ρωσικών εξοπλισμών από τα κράτη μέλη.
Από το Ισραήλ έγινε και η προμήθεια του νέου σύγχρονου αντιαεροπορικού συστήματος Barak. Πρόκειται για ένα από τα πιο υπερσύγχρονα αντιαεροπορικά συστήματα, το οποίο έχει την ευχέρεια αντιμετώπισης διαφορετικών απειλών. Οι διεργασίες είχαν ξεκινήσει από το 2021 και κατόπιν αξιολόγησης των επιλογών που υπήρχαν, η Εθνική Φρουρά κατέληξε στο συγκεκριμένο σύστημα. Σημαντικό, αν όχι τον σημαντικότερο, παράγοντα στην επιλογή του Barak MX διαδραμάτισαν τα χαρακτηριστικά του, καθώς είναι ό,τι πιο κοντινό στα δεδομένα της Κυπριακής Δημοκρατίας και στις δυνητικές απειλές τις οποίες θα κληθεί να αντιμετωπίσει το ισραηλινό σύστημα. Το νέο αντιαεροπορικό σύστημα μεταφέρεται τμηματικά στην Κύπρο και εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχει τεθεί σε πλήρη επιχειρησιακή λειτουργία.
Γαλλογερμανικά τα ελικόπτερα
Και η απόκτηση των έξι νέων επιθετικών ελικοπτέρων Η145Μ θεωρείται μέρος της στροφής σε άλλες αγορές. Αγοράστηκαν από τη γαλλογερμανική εταιρεία Airbus Helicopters, με τη συγκεκριμένη αγορά να έχει και έναν άλλον πολιτικο-διπλωματικό συμβολισμό. Από τη μία έγινε αγορά από χώρες με σαφή δυτικό προσανατολισμό για αντικατάσταση των ρωσικών επιθετικών ελικοπτέρων Mi-35, τα οποία πωλήθηκαν στην πολεμική αεροπορία της Σερβίας έναντι €105 εκατ.
Στον πολυσύνθετο κρίκο της αλυσίδας των αμυντικών εξοπλισμών έχει μπει για τα καλά τα τελευταία χρόνια και η Σερβία. Πέρα από τη συμφωνία για πώληση των ρωσικών επιθετικών ελικοπτέρων που θα ανήκαν στην Εθνική Φρουρά, από τη βαλκανική χώρα αγοράστηκαν δύο νέα οπλικά συστήματα τα οποία έχουν προσδώσει στο πυροβολικό τεράστιες δυνατότητες.
Στην εξίσωση και η Σερβία
Το άνοιγμα προς την αγορά της Σερβίας είναι αποτέλεσμα των αμυντικών συμφωνιών που έχουν υπογραφεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ των Υπουργείων Άμυνας των δύο χωρών. Η αρχή έγινε το 2017 με τη συμφωνία για απόκτηση των αυτοκινούμενων πυροβόλων Nora B-52. Η μεταφορά τους στην Κύπρο έγινε σταδιακά και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2020. Πιο συγκεκριμένα, αγοράστηκαν 24 αυτοκινούμενα πυροβόλα (4 πυροβολαρχίες) NORA B-52 των 155 χιλιοστών. Πρόκειται για πυροβόλα τα οποία είναι εγκατεστημένα σε οχήματα 8Χ8 και διαθέτουν αυτόματο σύστημα γεμίσματος, έχοντας 36 βλήματα έτοιμα για χρήση. Το NORA B-52 μπορεί να βάλλει 11 βλήματα το λεπτό. Χρησιμοποιεί διάφορους τύπους βλημάτων με διαφορετικό βεληνεκές. Μπορεί να πλήξει στόχους σε απόσταση έως και 42 χιλιόμετρα, ενώ διαθέτει αυτοματοποιημένο σύστημα κατεύθυνσης βολής με GPS.
Κάτω από άκρα μυστικότητα, παραγγέλθηκε και μεταφέρθηκε στην Κύπρο το νέο απόκτημα της Εθνικής Φρουράς, ο πολλαπλός εκτοξευτής πυραύλων (ΠΕΠ) MLRS TAMNAVA. Πρόκειται για ακόμη ένα οπλικό σύστημα το οποίο αποκτήθηκε από τη Σερβία. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα, Defence redefined, oι ΠΕΠ TAMNAVA, που συμμετείχαν στην παρέλαση, είναι ενσωματωμένοι σε οχήματα MAN TGS 41-480 8×8. Τα οχήματα διαθέτουν θωρακισμένη καμπίνα επιπέδου 2 (level 2). Ο ουλαμός που παρέλασε διέθετε 3 οχήματα με 48 εκτοξευτές έκαστος (2X24) για ρουκέτες 122 χιλ (πλέον 48 αναχορηγία επί οχήματος), ενώ η αρθρωτή δομή του συστήματος επιτρέπει και την ενσωμάτωση 12 (2Χ6) εκτοξευτών 262 χιλ. Εναλλακτικά μπορεί να φέρει και τα δύο είδη ρουκετών ταυτόχρονα, ανά ένα είδος στο κάθε κάνιστρο. Το βεληνεκές του φτάνει τα 40 χλμ με ρουκέτες 122 χιλ. και 70 χλμ με ρουκέτες 262 χιλ. και απαιτεί τρία άτομα προσωπικό.
Αναμονή για νέα από Αμερική
Σε εξέλιξη είναι η προσπάθεια απόκτησης οπλικών συστημάτων από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την άρση του εμπάργκο για προμήθεια στρατιωτικού υλικού από τις ΗΠΑ και την ένταξη της Κύπρου σε τρία αμυντικά προγράμματα, έγιναν τα απαιτούμενα βήματα μεταξύ των αρμόδιων φορέων από τις δύο χώρες. Ήδη οι επιτελείς του ΓΕΕΦ αξιολογούν συγκεκριμένες επιλογές που περιλαμβάνονται στη λίστα που στάληκε από την Ουάσινγκτον και αναμένονται εξελίξεις, πιθανόν εντός του 2026.
Σταδιακή η ρωσική απεξάρτηση
Η πορεία αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού της Εθνικής Φρουράς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αναγκαστική απεξάρτηση από τη ρωσική αγορά. Ήδη, με την απόκτηση του ισραηλινού συστήματος αεράμυνας, έχει καλυφθεί σε μεγάλο βαθμό η ενδεχόμενη απώλεια των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων. Σε πρώτη φάση, τα ρωσικά συστήματα έχουν συμπεριληφθεί στην εξίσωση για δημιουργία της αντιαεροπορικής ομπρέλας. Θα παραμείνουν δηλαδή σε επιχειρησιακή ετοιμότητα και θα επαναξιολογηθεί τι δέον γενέσθαι όταν εξαντληθούν τα αποθέματα ανταλλακτικών και πυρομαχικών. Η προσπάθεια του ΓΕΕΦ είναι να βρεθεί ο τρόπος να αντικατασταθούν τα ρωσικά άρματα μάχης Τ-80 με νέα και σαφώς πιο σύγχρονα άρματα μάχης. Προς αυτή την κατεύθυνση αξιολογούνται επιλογές από την Αμερική, τη Γερμανία και το Ισραήλ.
