Προειδοποίηση προς την κυβέρνηση ότι θα κινηθούν με αγωγές κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας στέλνουν 9 κοινότητες της περιοχής Πεντακώμου, εάν τους επόμενους δύο – τρεις μήνες δεν δουν να υλοποιούνται μέτρα προς αντιστροφή της επαίσχυντης εικόνας που επικρατεί σήμερα στην Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Πεντακώμου, όπου λόγω αχρηστευμένων μηχανημάτων γίνεται κατά παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας 100% ταφή τόνων σκουπιδιών, δημιουργώντας, μεταξύ άλλων, συνθήκες αφόρητης δυσοσμίας για τους κατοίκους.
Αυτό διαμήνυσαν σε ευρεία σύσκεψη εμπλεκομένων και επηρεαζομένων στις 15 Οκτωβρίου στην Καλαβασό, σε τεταμένο κλίμα, όπως δήλωσε στον «Π» ο πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Πεντακώμου, Γιώργος Οικονόμου. Κλήθηκαν να παραστούν οι εκπρόσωποι όλων των εμπλεκόμενων κρατικών τμημάτων και άλλων φορέων. Ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, Θεόδουλος Μεσημέρης ανέλυσε όλες τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ενέργειες, τις οποίες το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος σκοπεύει να κάνει για επίλυση του προβλήματος.
Υποσχέσεις για επαναλειτουργία του βιολογικού – Ρυπαίνεται ο υδροφορέας
Σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, μεταξύ άλλων, το κράτος δεσμεύτηκε ότι με συνοπτικές διαδικασίες θα επισκευάσει και θα επαναλειτουργήσει τον βιολογικό σταθμό της μονάδας, ο οποίος εδώ και έξι χρόνια είναι σε αχρηστία. Το αποτέλεσμα, τόνισε, είναι να θάβονται και τα υγρά από τα σκύβαλα. Για να καταστήσει σαφές το επείγον της επαναλειτουργίας του βιολογικού σταθμού, ο κ. Οικονόμου τόνισε ότι η μεμβράνη του κυττάρου, όπου γίνεται ταφή των σκυβάλων, έχει καταστραφεί από πυρκαγιά που ξέσπασε πριν από περίπου έναν χρόνο, με αποτέλεσμα να προκαλείται σήμερα ρύπανση στα υπόγεια ύδατα. Με προβληματισμό διερωτήθηκε πώς γίνεται να έχει πάρει φωτιά το κύτταρο και το κράτος να συνεχίζει εδώ και 12 μήνες να ρίχνει από πάνω σκουπίδια και να υπόσχεται ότι μελλοντικά θα γίνει «εξόρυξη» για αντιμετώπιση της ρύπανσης.
Οι λόγοι για αγωγές κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας
Οι κοινότητες της περιοχής, σημείωσε, έχουν ήδη αρχίσει προεργασίες (προσλήφθηκαν δικηγόροι και συλλέγεται υλικό) για να οδηγήσουν, σε περίπτωση που δε σημειωθεί βελτίωση στο διάστημα της διορίας που έδωσαν, την Κυπριακή Δημοκρατία στα δικαστήρια για δύο λόγους:
Ο πρώτος αφορά στην οχληρία που δημιουργείται, κάνοντας λόγο για ανυπόφορη δυσοσμία. «Ξέρετε τι σημαίνει το κράτος να θάβει χωρίς επεξεργασία 150 χιλιάδες τόνους σκουπιδιών τον χρόνο, μέσα σε ένα αργάκι του Πεντακώμου;» ρώτησε.
Ο δεύτερος λόγος αφορά στη λειτουργία μίας μονάδας, η οποία δεν είναι αδειοδοτημένη. Ενώ, όπως τόνισε, το κράτος διώκει και «κατεβάζει τα ρολά» σε όποιον ιδιώτη λειτουργεί μία μη αδειοδοτημένη εταιρεία ή μονάδα, στην ΟΕΔΑ Πεντακώμου διαπιστώνεται ότι το κράτος για μια δική του βιομηχανία «κάνει τα στραβά μάτια». Εδώ τόνισε ότι πλήττεται εξόφθαλμα η αρχή της ισονομίας.
Επικαλούμενος πληροφόρηση από πηγές στην ΕΕ, σημείωσε ότι τους επόμενους μήνες αναμένεται από την ΕΕ επιβολή μεγάλου προστίμου προς την Κυπριακή Δημοκρατία, με τριψήφιο αριθμό εκατομμυρίων, για την παράνομη ταφή των σκουπιδιών στην ΟΕΔΑ Πεντακώμου και τον ΧΥΤΑ Πάφου.
Για να καταστήσει σαφές το επείγον της επαναλειτουργίας του βιολογικού σταθμού, ο πρόεδρος της κοινότητας Πεντακώμου τόνισε ότι η μεμβράνη του κυττάρου, όπου γίνεται ταφή των σκυβάλων, έχει καταστραφεί από πυρκαγιά που ξέσπασε πριν από περίπου έναν χρόνο, με αποτέλεσμα να προκαλείται σήμερα ρύπανση στα υπόγεια ύδατα.
Οι ανακριτές αναζητούν ποινικές ευθύνες
Την ίδια ώρα διερωτήθηκε γιατί μέχρι σήμερα δεν οδηγήθηκε κανένας υπεύθυνος στη φυλακή για αυτήν την εικόνα και κανένας αρμόδιος δεν ανέλαβε πολιτικές ευθύνες. Όπως γράψαμε σε χθεσινό ρεπορτάζ για το θέμα, τον Νοέμβριο του 2023 κατατέθηκε στη Νομική Υπηρεσία πόρισμα 200 σελίδων για την ΟΕΔΑ Πεντακώμου, το οποίο είχε ζητήσει ο πρώην υπουργός Γεωργίας, Κώστας Καδής. Από πλευράς Νομικής Υπηρεσίας λάβαμε ενημέρωση ότι μετά από περίπου έναν χρόνο εξέτασης ενός ογκώδους υλικού, προωθήθηκε τον Δεκέμβριο του 2024 στην Αστυνομία, με οδηγίες όπως διεξαχθεί ποινική διερεύνηση για τυχόν διάπραξη ποινικών αδικημάτων επί των θεμάτων που προκύπτουν από αυτό. Σύμφωνα με πληροφόρηση του «Π», το ανακριτικό έργο της Αστυνομίας άρχισε τον Φεβρουάριο του 2025 και ακόμα βρίσκεται σε εξέλιξη.
Στα δικαστήρια Κυπριακή Δημοκρατία και τέως ανάδοχος
Μετά από την παράδοση της Έκθεσης στο Υπουργείο Γεωργίας τον Φεβρουάριο του 2023, η κυβέρνηση προχώρησε στη διακοπή του συμβολαίου με την ανάδοχο εταιρεία και από τον Δεκέμβριο του 2023 ανέλαβε τη διαχείριση της Μονάδας το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων. Το αποτέλεσμα ήταν η Κυπριακή Δημοκρατία και η εταιρεία να βρεθούν σε δικαστική διαμάχη, μετά από διαδικασίες που κίνησε η δεύτερη.
Εξελίξεις εντός του 2026
Τις υλοποιήσεις που θα αφορούν εντός του 2026 την κατεστραμμένη και συνοδευόμενη από οσμή σκανδάλου ΟΕΔΑ Πεντακώμου γνωστοποίησε την περασμένη Δευτέρα στη Βουλή η υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου. Ενημερώνοντας για τον προϋπολογισμό του Υπουργείου, είπε ότι εντός του πρώτου τριμήνου του 2026 αναμένεται να υπογραφεί η μελέτη βιωσιμότητας για τη διαχείριση αποβλήτων στην Κύπρο μέσα από ένα ολοκληρωμένο δίκτυο υποδομών. Η μελέτη αυτή, σημείωσε, θα ορίσει τη μορφή της πλήρους αναβάθμισης τόσο της ΟΕΔΑ Πεντακώμου όσο και της ΟΕΔΑ Κόσιης. «Εντός του 2026 θα έχουμε και τους νέους ανάδοχους και για το ενδιάμεσο στάδιο αναβάθμισης των υφιστάμενων υποδομών», τόνισε. Τα πιο πάνω αφορούν την πτυχή των προσπαθειών επαναλειτουργίας της ΟΕΔΑ Πεντακώμου με ορίζοντα παράδοσης του έργου το 2029, διότι, σύμφωνα με πληροφορίες, σήμερα τα μηχανήματα δεν λειτουργούν, με αποτέλεσμα να γίνεται 100% ταφή σκουπιδιών.
Ζητούν εμπλοκή του ΕΟΑ Λεμεσού και τήρηση της δέσμευσης Χριστοδουλίδη
Στη συνάντηση στην Καλαβασό οι 9 κοινότητες πρόβαλαν ενώπιον της κυβέρνησης τρία αιτήματα:
- Εμπλοκή και του Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης Λεμεσού και συγκεκριμένα του προέδρου Γιάννη Τουλόφτα, στις συζητήσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα επαναλειτουργήσει η ΟΕΔΑ, καθώς, όπως διαφάνηκε στη συνάντηση, ο ΕΟΑ δεν είναι ενήμερος για τα πλάνα προσωρινών λύσεων (3-4 χρόνια) που σχεδιάζει σήμερα το Τμήμα Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, κατά τη συζήτηση καταγράφηκε ένταση στην ανταλλαγή απόψεων μεταξύ του κ. Τσουλόφτα και του κ. Μεσημέρη, για την έλλειψη ενημέρωσης, διότι, το ζήτημα «καίει» ιδιαίτερα τον ΕΟΑ, ο οποίος σε 18 μήνες και σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα αναλάβει τη διαχείριση της ΟΕΔΑ και γενικότερα των αποβλήτων της επαρχίας.
- Παγοποίηση όλων των πρόσφατων αδειών ρυπογόνων βιομηχανιών στην περιοχή, μεχρι να βρεθεί λύση με την ΟΕΔΑ, όπως το εργοστάσιο ασφαλτικών στο Βασιλικό, το λιμάνι για ιχθυοκαλλιέργειες στο Πεντάκωμο και η επέκταση της ΟΕΔΑ.
- Τήρηση της δέσμευσης του Προέδρου της Δημοκρατίας προς τους κατοίκους (Δεκέμβριο 2024), σύμφωνα με την οποία, για οποιαδήποτε κίνηση γίνεται από πλευράς της κυβέρνησης για αδειοδότηση ρυπογόνων βιομηχανιών στην περιοχή, θα πρέπει ενημερώνεται προηγουμένως η τοπική κοινωνία και να εξασφαλίζεται η συναίνεσή της. Σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, αντιθέτως οι κοινότητες ενημερώθηκαν εκ των υστέρων ότι θα τριπλασιαστεί η εγκατάσταση της ΟΕΔΑ, για το οποίο η κοινότητα Πεντακώμου αντιτίθεται, ότι θα άρχιζε η κατασκευή ιχθυόσκαλας για υδατοκαλλιέργειες και ότι εκδόθηκε η πολεοδομική άδεια για το εργοστάσιο ασφαλτικού.
