Σημαντικές επενδύσεις και νέες δράσεις για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης προωθεί το Υπουργείο Εσωτερικών, με στόχο να δώσει λύσεις στο πρόβλημα που ταλανίζει χιλιάδες νοικοκυριά. Με κονδύλια που ξεπερνούν τα €35 εκατ. στον προυπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών για το έτος 2026, η κυβέρνηση συνεχίζει τα στεγαστικά προγράμματα που ξεκίνησαν το 2023, εστιάζοντας στην προσιτή και αξιοπρεπή κατοικία για όλους. Σημαντικό στοιχείο της στεγαστικής πολιτικής είναι η δωρεάν παραχώρηση του συντελεστή δόμησης, που αυξάνει την προσφορά κατοικιών χωρίς πρόσθετο οικονομικό βάρος για τους πολίτες. Στόχος της κυβέρνησης η αύξηση του οικιστικού αποθέματος και η ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Υπουργείου Εσωτερικών προς τη Βουλή, ενόψει της συζήτησης του προϋπολογισμού του την ερχόμενη Δευτέρα, η στεγαστική πολιτική της κυβέρνησης για το έτος 2026 θα επικεντρωθεί στα ακόλουθα:
1 «Build to Rent». Θα συνεχιστεί η εφαρμογή των Σχεδίων Πολεοδομικών Κινήτρων και «Build to Rent», μέσω των οποίων παραχωρείται επιπρόσθετος συντελεστής δόμησης από 25% μέχρι 45% με σκοπό την αύξηση του οικιστικού αποθέματος στην ολότητά του, με έμφαση στην προσιτή κατοικία, ιδιαίτερα στις αστικές και περιαστικές περιοχές.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, τα αποτελέσματα των πιο πάνω μέτρων είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, καθώς οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν για αξιοποίηση των δύο Σχεδίων μέχρι τον Οκτώβριο του 2025 αναμένεται να αποδώσουν στην επόμενη διετία 1.476 νέες οικιστικές μονάδες εκ των οποίων 251 προσιτές. Παράλληλα, μέσω της εξαγοράς κινήτρων του Σχεδίου έχουν ήδη προκύψει εισροές €8 εκατ. προς τον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης για την υλοποίηση των προγραμμάτων κατασκευής οικονομικά προσιτών κατοικιών για αγορά ή και ενοικίαση.
2 Επαναπροκήρυξη Στεγαστικών Σχεδίων. Δρομολογείται η επαναπροκήρυξη των Στεγαστικών Σχεδίων Αναζωογόνησης ορεινών, μειονεκτικών και ακριτικών περιοχών και της υπαίθρου, με αναθεώρηση των προνοιών τους για να καλύψουν ευρύτερες ομάδες δικαιούχων. Τα υπό αναφορά Στεγαστικά Σχέδια, πέρα από την παραχώρηση βοήθειας στους πολίτες και κυρίως στους νέους και τις νεαρές οικογένειες, στοχεύουν στην ενδυνάμωση των περιοχών εφαρμογής.
3 Φοιτητικές εστίες. Θα συνεχιστεί και του χρόνου το Σχέδιο Χορηγιών για Φοιτητικές Εστίες και Φοιτητικά Δωμάτια που στοχεύει στην αναζωογόνηση της εντός των τειχών πόλης της Λευκωσίας με προυπολογισμό €8,3 εκατ.
4 Μεταρρύθμιση του τομέα της αδειοδότησης. Συνυφασμένη με την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος είναι η μεταρρύθμιση του τομέα της αδειοδότησης της ανάπτυξης. Μέσα από έναν ριζικό ανασχεδιασμό των διαδικασιών αδειοδότησης, το Υπουργείο Εσωτερικών στοχεύει στην απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του τρόπου υποβολής, εξέτασης και έκδοσης αδειών πολεοδομίας και οικοδομής για τις χαμηλού και μεσαίου ρίσκου αναπτύξεις. Η μεγαλύτερη τομή που έγινε αφορά τη μείωση του χρόνου εξέτασης και έκδοσης των αδειών σε συνολικά 40 εργάσιμες μέρες για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες και 80 εργάσιμες μέρες για πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερισμάτων.
Από την έναρξη εφαρμογής της μεταρρύθμισης της αδειοδότησης μέχρι σήμερα, εξετάστηκαν με την ταχεία διαδικασία εντός του χρονικού ορίου 1.328 αιτήσεις για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες και 253 αιτήσεις για πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερίσματα και αναπτύξεις μέχρι 12 κατοικίες σε σειρά. Αυτό σημαίνει ότι περισσότερες από 3.500 οικογένειες θα επιλύσουν μόνιμα τις στεγαστικές ανάγκες τους σε πολύ πιο σύντομο χρονικό διάστημα.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, εκτός από τη μείωση των καθυστερήσεων και της γραφειοκρατίας, η επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης βοηθά στην ταχύτερη και μόνιμη κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των οικογενειών και την επανένταξη στην αγορά μονάδων.
5 Μονάδα Ελέγχου για μεγάλες αναπτύξεις. Η μεταρρύθμιση στον τρόπο αδειοδότησης θα πρέπει να συνοδεύεται και από την ενίσχυση του ελέγχου στις αναπτύξεις για να διασφαλίζεται η νομιμότητα. Προς αυτή την κατεύθυνση, το Υπουργείο Εσωτερικών θα προχωρήσει εντός του 2026 στη δημιουργία μονάδας επιβολής και ελέγχου στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, με ευθύνη τη διενέργεια ελέγχων επί του εδάφους στις μεγάλες και στρατηγικής σημασίας αναπτύξεις που αδειοδοτούνται από το Τμήμα. Η λειτουργία της μονάδας, εκτός από την ενίσχυση των ελέγχων στις αναπτύξεις, θα ενδυναμώσει τη διαφάνεια και το αίσθημα εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις αρμόδιες Αρχές και τις διαδικασίες που ακολουθούνται.
6 Αυξημένη χορηγία 20% σε πρόσφυγες. Σημαντικό πυλώνα της στεγαστικής πολιτικής συνιστά και η προσφυγική στεγαστική πολιτική. Προς αυτή την κατεύθυνση, υλοποιούνται τα στεγαστικά σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων, τα οποία έτυχαν εκτενούς αναθεώρησης φέτος στο πλαίσιο του στόχου για εκσυγχρονισμό της προσφυγικής πολιτικής. Παράλληλα, εφαρμόζονται άλλα μέτρα για την επιδιόρθωση και τη συντήρηση οικιστικών μονάδων σε συνοικισμούς αυτοστέγασης, κυβερνητικούς οικισμούς στέγασης εκτοπισθέντων, καθώς και των τουρκοκυπριακών κατοικιών. Στις κυριότερες δράσεις περιλαμβάνεται η υλοποίηση του Σχεδίου «κτίΖΩ», το οποίο βρίσκεται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο, παρά τις αρχικές καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν. Επιπλέον, μετά από απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, εκτοπισθέντες δικαιούχοι του Στεγαστικού Σχεδίου Αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών, με τη νέα προκήρυξη του σχεδίου του 2026, θα λαμβάνουν αυξημένη χορηγία κατά 20%.
Στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών για το έτος 2026 προβλέπεται ποσό €83,8 εκατ. για την προσφυγική στεγαστική πολιτική.
7 Το νοικοκύρεμα των τουρκοκυπριακών περιουσιών. Εφαρμόστηκε ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για τη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών για να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα κακοδιαχείρισης και εκμετάλλευσης που υπήρχαν στο παρελθόν, καθώς και η απώλεια εσόδων από το Ταμείο του Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών. Για να τερματιστεί η αδιαφάνεια και η παράνομη εκμετάλλευση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, το Υπουργείο Εσωτερικών εφάρμοσε μια σειρά μέτρων, με κυριότερα:
- Την εντατικοποίηση των ελέγχων των συμβάσεων μίσθωσης.
- Την εφαρμογή Ειδικών Σχεδίων Δράσης για συγκεκριμένες περιοχές με χαρακτηριστικότερο το Σχέδιο Δράσης για την περιοχή Μακένζι.
- Την εξυγίανση της τιμολογιακής πολιτικής, με την είσπραξη συσσωρευμένων και καθυστερημένων οφειλών και την αναθεώρηση του ύψους του ενοικίου στα επαγγελματικά υποστατικά.
- Τον οπτικό έλεγχο και την επιδιόρθωση των τουρκοκυπριακών περιουσιών πριν την παραχώρησή τους σε άλλους δικαιούχους.
Πρόσφατα, αναθεωρήθηκε η κείμενη νομοθεσία που διέπει τη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών με σκοπό την εισαγωγή αξιοκρατικού, διαφανούς και δίκαιου συστήματος επιλεξιμότητας και μοριοδότησης, με συγκεκριμένα, σαφή και μετρήσιμα κριτήρια, διασφαλίζοντας την ισονομία ανάμεσα στους εκτοπισθέντες.
8 Αναθεώρηση Τοπικών Σχεδίων. Προωθείται η αναθεώρηση των Τοπικών Σχεδίων των τεσσάρων μεγάλων αστικών συμπλεγμάτων με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα επόμενα δύο έτη. Στόχος ο εκσυγχρονισμός του πολεοδομικού πλαισίου και η προσαρμογή του στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις, ώστε τα Τοπικά Σχέδια να καταστούν ένα σύγχρονο, δυναμικό και αποτελεσματικό εργαλείο προώθησης της ανάπτυξης. Το 2026 αναμένεται να ολοκληρωθεί, επίσης, η διαδικασία δημοσίευσης των Πολεοδομικών Ζωνών των Κοινοτήτων της πρώτης φάσης της Δήλωσης Πολιτικής για την Ύπαιθρο, ενώ ταυτόχρονα θα προχωρήσει και η δεύτερη φάση της διαδικασίας. Αναμένεται πως τον ίδιο χρόνο θα δημοσιευτεί και το πρώτο αναθεωρημένο κεφάλαιο του κειμένου της Δήλωσης Πολιτικής. Παράλληλα, μετά την ψήφιση του περί Αστικών Ζωνών Ανάπτυξης (Αστικός Αναδασμός) και Συναφών Θεμάτων Νόμου, εντός του 2026 αναμένεται η κατάρτιση δέκα πιλοτικών σχεδίων αστικού αναδασμού παγκύπρια.
