Επιστήμονες στην Αυστραλία ανέπτυξαν μια πρωτοποριακή τεχνική που αποκαλύπτει τον ιό HIV μέσα στα κύτταρα του οργανισμού, ανοίγοντας τον δρόμο για πιθανή οριστική θεραπεία του AIDS.
Η ανακάλυψη αυτή αντιμετωπίζει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην καταπολέμηση του ιού: την ικανότητά του να παραμένει αόρατος και ανενεργός μέσα σε ειδικά λευκά αιμοσφαίρια, δημιουργώντας μια «δεξαμενή» από την οποία μπορεί να επανεμφανιστεί.
Μέχρι σήμερα, ο ιός διαφεύγει τόσο της φαρμακευτικής αγωγής όσο και της ανοσολογικής απόκρισης, αναγκάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους σε ισόβια θεραπεία. Οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Peter Doherty, στη Μελβούρνη, κατάφεραν τώρα να τον κάνουν «ορατό» στα κύτταρα, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία mRNA, η οποία έγινε ευρέως γνωστή κατά την πανδημία της Covid-19.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications, οι ερευνητές έδειξαν ότι το mRNA μπορεί να φτάσει στα κύτταρα όπου «κρύβεται» ο HIV, όταν ενσωματωθεί σε ειδικά σχεδιασμένες μικροσκοπικές λιπιδικές «φούσκες». Μόλις το mRNA εισέλθει στο κύτταρο, δίνει την εντολή για την ενεργοποίηση του ιού, καθιστώντας τον ανιχνεύσιμο από το ανοσοποιητικό σύστημα ή φαρμακευτικές παρεμβάσεις.
Περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με τον HIV, εξαρτώμενοι από καθημερινή φαρμακευτική αγωγή για να κρατούν τον ιό υπό έλεγχο και να αποτρέπουν τη μετάδοσή του. Παρά την πρόοδο, η νόσος παραμένει θανατηφόρα για πολλούς – το 2023 καταγράφηκε, σύμφωνα με την UNAIDS, ένας θάνατος ανά λεπτό.
Η Δρ Πάουλα Σεβαάλ, από το Ινστιτούτο Doherty, δήλωσε ότι έως τώρα ήταν αδύνατο να μεταφερθεί mRNA στα λευκά αιμοσφαίρια που φιλοξενούν τον HIV, καθώς αυτά δεν απορροφούσαν τα λιπιδικά νανοσωματίδια (LNPs). Η λύση ήρθε με την ανάπτυξη ενός νέου τύπου νανοσωματιδίου, του LNP X, που καταφέρνει να διεισδύσει στα κύτταρα αυτά.
«Η ελπίδα μας είναι ότι αυτός ο νέος σχεδιασμός νανοσωματιδίων θα ανοίξει τον δρόμο για θεραπευτικές παρεμβάσεις που δεν είχαμε μέχρι σήμερα», εξήγησε η Σεβαάλ. Όταν παρουσιάστηκαν τα πρώτα αποτελέσματα των δοκιμών, οι επιστήμονες δεν πίστευαν στα μάτια τους: «Νομίζαμε ότι ήταν πολύ καλά για να είναι αληθινά. Ζητήσαμε επανάληψη και τα αποτελέσματα ήταν εξίσου εντυπωσιακά. Από τότε, το έχουμε επαναλάβει πολλές φορές.»
Η Δρ Σεβαάλ περιέγραψε τη μετάβαση ως «νύχτα και μέρα»: «Πριν δεν λειτουργούσε καθόλου – και ξαφνικά άρχισε να δουλεύει.»
Προς το παρόν, η μελέτη βασίζεται σε εργαστηριακές δοκιμές σε κύτταρα από ασθενείς με HIV. Για να φτάσει αυτή η τεχνολογία στην κλινική πράξη, θα πρέπει να αποδειχθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά της σε ζώα και στη συνέχεια σε ανθρώπους — μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια.
«Στην ιατρική έρευνα, πολλά υποσχόμενα ευρήματα δεν φτάνουν ποτέ στο στάδιο της εφαρμογής. Όμως, στον συγκεκριμένο τομέα, δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τόσο ενθαρρυντικό», κατέληξε η Δρ Σεβαάλ.
